Eski dijital cihazlarınızı güvenli şekilde nasıl elden çıkarabilirsiniz?
Efsane Cuma, Siber Pazartesi ve yeni yıl geride kaldı. Aramızdan bazı şanslılar hediye paketlerini açtığında yepyeni bir dizüstü bilgisayar, akıllı telefon ya da tablete kavuşmuş olabilir. Peki ama eski cihazlarımıza ne olacak? ESET Türkiye İstanbul Teknik Müdürü Gürcan Şen, yapılması gerekenleri sıraladı.
Bazılarımız bir şeylerin ters gitmesi ihtimaline karşı eski cihazlarını yedek olarak saklar. Yeni yıl sevincini paylaşmayı seven çoğu kişi, eski cihazlarını hediye eder ya da satar. Hangisini tercih ediyorsanız edin, siber güvenlik kuruluşu ESET’e göre cihazınızı güvenli bir şekilde başkalarına vermeden önce yapmanız gereken bazı şeyler var. ESET Türkiye İstanbul Teknik Müdürü Gürcan Şen, tavsiyelerini paylaştı:
Genel öneri
Her zaman uymanız gereken en önemli kural, sık sık verilerinizi yedeklemektir. Söz konusu olan akıllı telefonunuzsa verilerinizi buluta ya da bilgisayarınıza yedekleyebilirsiniz. Bilgisayarınızdaki veriler içinse bulut ve harici sürücüyü birlikte kullanabilirsiniz. Size hangisi uyarsa. Ama yedekleme yapmayı kesinlikle ihmal etmeyin, böylece gelecekte ihtiyacınız olabilecek önemli verileri kaybetmemiş olursunuz.
Bilgisayarlar
Birçok bilgisayar kullanıcısı, sabit disklerini biçimlendirmenin verilerini disk sürücülerinden sildikleri anlamına geldiğini düşünür ama basitçe ifade etmek gerekirse, bu yanlıştır. Siz biçimlendirdikten sonra bile, veriler diskinizden geri alınabilir. Bilgisayarınızdaki verileri silmek, işletim sisteminden işletim sistemine farklılık gösterir.
Bir Mac’iniz varsa bu iş oldukça basit ve kolaydır. Disk sürücünüzü silmek için işletim sistemi içindeki ‘Disk İzlencesi‘ (Disk Utility) özelliğini kullanabilirsiniz. Bu araç, ne kadar etraflıca silmek istediğinizi bile belirlemenize olanak tanır.
Windows kullanıyorsanız tümleşik disk silme uygulaması yoktur ama kullanabileceğiniz çok sayıda seçenek mevcuttur. Gereksinimlerinize en uygun aracı bulmak için internete göz atabilirsiniz ama bazılarının ücretsiz sürümleri mekanik sabit disklerle çalışır.
SSD’ler (Solid-state drives) için sürücü yardımcı araçları konusunda üreticilerin web sitelerine göz atılmasını öneriyoruz. Sorunu kökünden halletmek istiyorsanız sürücünüzü fiziksel olarak yok etme gibi radikal bir seçenek de var. Sürücülerin çalışma şekli hakkında bilgili ve deneyimliyseniz gerekli bileşenleri kendiniz de ortadan kaldırabilirsiniz.
Diskinizi elden çıkarmak için kullanabileceğiniz bir diğer seçenek de parçalayıcılar ya da eziciler gibi makinelerle hizmet veren bir uzmanı ziyaret etmektir. Yine de uyaralım; tüm bilgisayarlar kolayca sökülebilen sürücülere sahip değildir. Örneğin, Mac’lerde SSD anakarta lehimlenmiştir.
Akıllı Telefonlar
Akıllı telefonların, bu süreci olabildiğince sorunsuz hale getirmek için sistem içinde kullanılan kendi araçları vardır. Eski iPhone’unuzu elden çıkarıyorsanız ilk olarak iTunes, iCloud, App Store gibi tüm hizmetlerinizin oturumunu kapatın. Daha sonra Ayarlar’a gidin, ‘Sıfırla‘ menüsüne girin ve ‘Tüm İçeriği ve Ayarları Sil‘ seçeneğine dokunun.
Android cihazınızı başka birine vermeyi planlıyorsanız süreç, üreticiden üreticiye değişiklik gösterebilir ama bu prosedür kabaca aynı olacaktır. İşe kilit ekranı gibi güvenlik önlemlerini kaldırarak başlayın ve oturum açtığınız hesapları kaldırarak devam edin. İşi biraz daha ileri götürmek isterseniz telefonunuzdaki verileri şifreleyin ve sonrasında, telefonunuzu fabrika verilerine sıfırlayın. SD kart kullanıyorsanız çıkarmayı unutmayın.
Geri Dönüşüm
Çevresel sorumluluk bilinciyle hareket edin. Cihazı elden çıkarmayı planlıyorsanız çöpe atmayın. Kullanılmış elektronik cihazları geri dönüştüren yerler bulun. Eski cihazlar gelecekte yeni cihazların üretiminde kullanılabilecek değerli kaynaklar içerir. Nereden başlayacağınızdan emin değilseniz üreticinin web sitesine göz atabilirsiniz ya da devlet kurumlarının makul önerileri olabilir.