Avrupa futbolunun 2010 yılından beri en çok konuşulan, tartışılan mali disiplin kurallarından Finansal Fair-Play’le ilgili tüm merak edilenler.
1- Finansal Fair-Play’i tek cümle ile nasıl tanımlarsınız?
Avrupa kulüp futbolunun genel mali durumunun iyileştirilmesi Finansal Fair-Play olarak tanımlanabilir.
2- Finansal Fair-Play ne zaman başladı?
Finansal Fair-Play ilk olarak 2010 yılında kabul edildi. UEFA turnuvalarına katılmaya hak kazanan futbol kulüpleri, diğer kulüplere, futbolculara, vergi dairelerine borçlarının olmadığını kanıtlamak zorundalar. Bu uygulama 2011 yılında başladı.
2013 yılından bu yana kulüpler kendi mali gelirleri ile harcamalarını başa baş dengelemek için, bağımsız olarak çalışan Mali Kontrol Kurulu kuruldu. Kurul, UEFA turnuvalarına katılan kulüplerin mali borçlarının olup olmadığını kontrol ediyor, şartları yerine getirmeyen kulüplere gerekli yaptırımları uyguluyor. UEFA turnuvalarına katılacak kulüplerin son üç yıllık mali raporları analiz edilerek değerlendirmeye alınıyor.
Haziran 2015’ten itibaren UEFA tarafından, kulüp harcamalarını kontrol etmenin yanında ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalan kulüplerin yeniden yapılanmalarını da göz önüne alarak düzenlemeler yapıldı.
3- Artık kulüplerin zararda olmasına izin verilmeyecek mi?
Aslında, kulüpler değerlendirme periyodunda (3 yıl) kazandıklarından 5 milyon avro kadar fazlasını harcayabilirler. Ancak, kulüp sahibi veya ilişkili başka biri tarafından doğrudan bir katkı/ödemeyle karşılanıyorsa bu seviye belli bir limitle aşılabilir. Bu sürdürülemez borcun oluşmasını engeller.
Limitler
– 2013/14 ve 2014/15 değerlendirme periyotları için 45 milyon avro
– 2015/16, 2016/17 ve 2017/18 değerlendirme periyotları için 30 milyon avro
Stadyumlara, eğitim tesislerine, gençlik gelişim programları ve kadın futboluna yapılan yatırımları teşvik etmek için bunlarla ilgili maliyetler başa baş hesaplamasına dahil edilmez.
4- Kulüpler, Finansal Fair-Play’e (FFP) uymadıkları takdirde otomatik olarak dışarıda mı bırakılacaklar?
Eğer bir kulüp düzenlemelere uymazsa, bu kulüple ilgili önlem ve yaptırımlara UEFA’nın Kulüp Finansal Kontrol Organı (CFCB) karar verecek.
Düzenlemelere uymamak, bir kulüp otomatik olarak dışarıda bırakılacağı anlamına gelmiyor ancak istisnalar kesinlikle olmayacak. Çeşitli faktörlere bağlı olarak (örneğin, başa baş sonucunun eğilimi), kulübe disiplin cezaları verilebilir. Ceza ve önlemler için bir yaptırımlar var:
a) Uyarı
b) Kınama
c) Para cezası
d) Puan düşürme
e) UEFA müsabakalarından elde edilen gelirlerin alıkonulması
f) UEFA müsabakalarına yeni oyuncuların kaydettirilmesinin yasaklanması
g) Kulübün, UEFA kulüp müsabakaları için A-listesi olarak kaydettirilmiş oyuncuların sosyal haklar giderlerinin toplam masrafına finansal kısıtlamalar konulması dahil UEFA müsabakalarında yer almak üzere kaydettireceği oyuncu sayısının sınırlanması
h) Kulübün sürmekte olan müsabakalardan diskalifiye edilmesi veya gelecekteki müsabakalara kabul edilmemesi
i) Kulübün kazandığı şampiyonluk (unvan) ya da ödülün geri alınması.
Kulüp Finansal Kontrol Organı (CFCB), ayrıca birçok durumda Finansal Fair-Play’in (FFP) hedeflerinin cezalandırıcı bir yaklaşım yerine iyileştirici bir yaklaşımla yakalanabileceğine karar verdi. Bu, Kulüp Finansal Kontrol Organı ve bir kulüp arasında çok sayıda kısıtlayıcı koşulu belirli finansal katkılarla birleştiren ödeme anlaşmasına varılmasına yol açtı. Bu anlaşmalar, kulüplerin yakın gelecekte kar-zararı eşitliğine ulaşmasını sağlayacak bir yol haritası temin ediyor. (Madde 11 ve Madde 16’da daha ayrıntılı açıklanıyor)
5) Kulüp sahipleri sponsorluk vasıtasıyla takımlarına para aktarabilir mi?
Kulüp sahibi bir şirketle yaptığı sponsorluk anlaşmasıyla kendi kulübüne para aktarırsa, UEFA’nın yetkili birimi inceleme yapar gerekli görülürse de sponsorluk gelirleri için başabaş gelen sonuçların piyasa fiyatlarına göre adil değer seviyesine uyup uymadığına bakar.
Yenilenmiş yönetmelik altında, varlıklar yalnız veya aynı yönetimle bağlantılı başka varlıklarla bir arada, kulübün toplam gelirinin yüzde 30’undan fazlasını yansıtırsa ilgili taraf olarak dikkate alınır.
6- Bir UEFA müsabakasında mücadele edebilmeleri için kulüplere lisansı kim veriyor?
UEFA Şampiyonlar Ligi’ne veya UEFA Avrupa Ligi’ne katılmaya hak kazanan her kulübün, ulusal federasyon veya ligler tarafından verilmiş bir lisansı olmalıdır. Bu, UEFA Kulüp Lisanslandırma ve Finansal Fair-Play Düzenlemeleri’ne dayanır. Daha sonra, UEFA müsabakalarından birisi için kayıt yaptırmış tüm kulüplerin belgeleri ve sayıları UEFA tarafından onaylanır.
7- Bazı kulüplerin yüklü borçları var veya borçlarını ödemiyorlar. Bu kulüpler hala Finansal Fair-Play’e uyum sağlamış olur mu?
Belli bir seviyedeki borç her işteki normal finansman yaklaşımının bir parçasıdır. Ancak net borcu arttırmak, kulüp sahipleri veya yatırımcıların sermayenin yapısını yeniden düzenlemesi ve kayıpları örtmesi gereken başa baş kurallarla kısıtlanıyor. Ek olarak, Kulüp Finansal Kontrol Organı ile gelecekte gönüllü anlaşma imzalamak isteyen yatırımcıların söz verilen para kaynağını nihaiden daha önceden tahmin edilen peşin ödemesi bekleniyor. Son olarak, önem verilen belirli borçlarda sosyal/vergi yetkilileri ve başka kulüpler Kulüp Finansal Kontrol Organı tarafından düzenli olarak gözlemleniyor.
8- Daha önce Finansal Fair Play nedeniyle herhangi bir kulübün UEFA müsabakalarına katılması engellendi mi?
UEFA kulüp lisanslama sistemi 2003/04 sezonunda uygulanmaya başlandı. Bu tarihten beri, 57 ayrı olayda UEFA Şampiyonlar Ligi veya UEFA Avrupa Ligi’ne katılmaya hak kazanan 53 kulüp, lisanlama kriterlerini ya da Finansal Fair-Play kriterlerini yerine getirmedikleri için bu müsabakalara katılamadı. Finansal Fair-Play, lisanslama kriterlerine 2011’de eklendi. Bu zamandan beri, 6 kulüp oyuncularına ücretlerini ödemediği ya da diğer kulüplere transfer ücretini ödemediği için UEFA müsabakalarına katılamadı, bir kulüp de başa baş koşullarını sağlayamadığı için UEFA müsabakalarından çıkarıldı.
9- Finansal Fair Play Avrupa yasalarıyla örtüşüyor mu?
UEFA, Finansal Fair-Play konusunda Avrupa Komisyonu ile sürekli diyalog halinde ve bu girişim için süregelen biçimde destek alıyor. UEFA Başkanı ve Avrupa Komisyonu üyesinin, rekabet konusunda, Finansal Fair-Play’in amaçları ve kurallarının tutarlılığına vurgu yapan ortak bir açıklaması bulunuyor ve Avrupa Komisyonu’nun politikası devlet yardımını hedefliyor.
10- Finansal Fair-Play, finansal anlamda küçük kulüplerin büyüklerle rekabet etmesini imkansız hale mi getirir?
Finansal Fair-Play’e bakmaksızın, farklı ülkeler ve kulüplerin mal varlığı konusunda büyük farklılıklar söz konusu. Finansal Fair-Play’in amacı, büyüklük ve zenginlik açısından tüm kulüpleri eşit statüye ulaştırmak değil daha ziyade kulüpleri süregelen “geçici ve kestirme çözüm” arayışından çok başarı kazanmaya teşvik etmektir. Futbol kulüplerinin, gelecekte yatırımın daha iyi ödüllendirildiği, böylece kulüplerin güvenilir uzun vadeli yatırım araçları olabileceği ıslah edilmiş bir ortama ihtiyacı var.
Gençlere ve stadyum altyapısına yatırımları destekleyerek, göreceli orana dayalı değil milyonlarca avroluk sözleşmelerde kabul edilebilir açıkları belirleyerek, küçük ve orta ölçekli kulüplere daha az kısıtlama getirecek, kar ve zararı eşitleyen bir değerlendirme biçimlendirildi. Zamanla, daha küçük ve orta ölçekli kulüpler, büyüme potansiyeline sahip olacak.
11- UEFA Kulüp Finansal Kontrol Organı neden kulüplerle ödeme anlaşmaları yaptı?
Kulüp Finansal Kontrol Organı soruşturma komisyonu, uyumu kolaylaştırmak için finansal düzenleyicilerin yaygın biçimde başvurduğu bir araç olan, kulüplere ödeme sözleşmeleri önerebilir. UEFA Kulüp Finansal Denetim Teşkilatı’nı yöneten usul kurallarının 15. maddesinde, “ödeme anlaşmaları, gerektiğinde belirli zaman aralığında disiplin önlemlerine olası başvuru dahil olmak üzere davalı tarafından yerine getirilecek yükümlülükleri belirleyebilir. Kulüp Finansal Kontrol Organı baş müfettişi, ödeme anlaşmasının zamanında ve doğru biçimde uygulanmasını denetler. Davalı, ödeme sözleşmesinin koşullarını yerine getirmekte başarısız olursa, Kulüp Finansal Kontrol Organı’nın başmüfettişi davayı, yargı komisyonuna havale edecektir” ifadesi yer alır.
12- Finansal önlemlerin ve rakamların nasıl tespit edildiğini tarif edebilir misiniz?
Finansal önlemler, değerlendirme döneminde her bir kulübün Avrupa’daki rekabete katılımlarından elde ettiği kazanımlarla bağlantılı.
13- Oyuncu lisanslama (kayıt) kısıtlamaları nelerdir ve nasıl belirlenir?
Kulüp Finansal Kontrol Organı, kulüplerin, ne kar ne de zarar getiren gerekliliklere uymaması sonucu finansal tedbirlerin yanı sıra sportif kısıtlamalarla da yüzleşmesinin mecburi olduğunu düşündü.
A-listesine kaydedilecek oyuncu sayısındaki kısıtlama, bir yandan başa baş gereksinimin genel amaçlarına ulaşmaya yardımcı olurken, bir yandan da uyumsuzluktan doğan sahadaki avantajların kısıtlanması amacına hizmet etmektedir.
A-listesi kısıtlaması, kulüplerin A-listesine ekleyebileceği yeni kaydedilecek oyuncu sayısı ve net transfer harcaması limitleri üzerindeki kısıtlamalarla da desteklenmektedir.
14- Diğer kulüpler için temyiz süreci nasıldır?
UEFA Kulüp Finansal Kontrol Organı Baş Müfettişi tarafından sulh anlaşması yapılması ya da disiplin tedbirleri uygulanması yönünde verilecek herhangi bir karar, kararın yayınlandığı tarihten itibaren on gün içerisinde doğrudan etkilenen tarafın talebi üzerine Yargı Komisyonu tarafından gözden geçirilebilir.
15- Fair Play kurallarına uymayan kulüpler başabaş uyumlu olmak için nasıl teşvik edilir?
Sözleşme, kulüplerin kısa bir süre içinde Finansal Fair Play’e uymasını gerektirmektedir. Sözleşme koşullarının sağlanmaması, kulübün otomatik olarak Yargı Komisyonu’na sevk edilmesine yol açacaktır.
Diğer taraftan, bir kulüp, sözleşmenin bireysel gerekliliğini yerine getirmesi halinde, UEFA maçlarında oyuncu sayısı sınırlamasından muaf olabilir.
Eğer bir kulüp, sözleşme süresince yükümlülüklerine uyarsa, mali tedbirin şartsız öğesi dışında bütün yaptırımlar sonraki sezon için yürürlükten kalkar.
16- Mali tedbirlerden gelen paralar nereye gidiyor?
UEFA bu paraların hiç birine dokunmuyor.
UEFA kararlaştırılan bir sisteme göre, diğer Avrupa kulüplerine dayanışma ödemelerini yaparak mali katkılardan para dağıtacaktır.
Fonların dağıtılması için belirlenen kesin ayrıntılar, zamanı gelince UEFA ve onun Yürütme Komitesi tarafından belirlenecektir.
17- Finansal Fair Play, borçlarla nasıl baş eder?
Kulübün uzun vadeli kalkınmaya yönelik (stadyumu, akademi, altyapı vb) yönetilebilir borcu finansal planlama için etkili ve çoğu sektörlerde standart bir uygulamadır.
Maaşlar ve transfer ücretleri gibi günlük işletim faaliyetini ya da kısa vadeli nakit akış eksiklikleri finanse etmek için gelecekteki kazancın gelir kaynağı haline getirilmesi dahil, göz önüne alınan borç sorun yaratabilir ve etkin yönetilmesi gerekir.
Mali yükümlülüklerini yerine getirmek ve kayıpların birikimini önlemek için kulüplerin gereksinimi üzerinden Finansal Fair Play, yönetilmez borçlara yol açar.
Bloomberg HT