Utku Altunöz – 15.10.2018
Kıymetli takipçilerim. Türkiye ekonomisinin en sorunlu alanlarından biri işsizlik. Biraz önce TÜİK tarafından bugün (15.10.2018) açıklanan Temmuz 2018 işsizlik rakamlarına baktığımızda sonucun bizlerin istediği doğrultuda olmadığını görebiliriz. . Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2018 yılı Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 88 bin kişi artarak 3 milyon 531 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,1 puanlık artış ile %10,8 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı 0,1 puanlık azalış ile %12,9 olarak tahmin edildi. Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 1,2 puanlık azalış ile %19,9 olurken,15-64 yaş grubunda bu oran 0,1 puanlık artış ile %11 olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin sayısı 2018 yılı Temmuz döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 507 bin kişi artarak 29 milyon 265 bin kişi, istihdam oranı ise 0,2 puanlık artış ile %48,2 oldu. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 247 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 755 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %19,7’si tarım, %19,5’i sanayi, %6,9’u inşaat, %53,9’u ise hizmet sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 1,2 puan, inşaat sektörünün payı 0,7 puan azalırken, sanayi sektörünün payı 0,8 puan, hizmet sektörünün payı 1,1 puan arttı.
İktisat derslerinde öğrencilerimize sürekli anlatırız. İşsizlik hesaplamalarında iradi işsizlik denen bir kavram vardır ve söz konusu kavram işsizlerin kendi iradeleri ile çalışmadıklarını kabul eder. Halbuki uzun yıllardır iş arayıp bulamayan ve bu nedenle iş arayışından vaz geçen kesim de iradi işsiz olarak kabul edilmektedir. Eminim söz konusu tanıma uyan birçok kişi benim çevremde olduğu gibi sizlerin de çevresinde mevcuttur.
TÜRKİYE’NİN BEVERIDGE EĞRİSİ
Değerli takipçilerim. Bugünkü yazımda bir takipçimin isteği üzerinde işsizlik ile oldukça ilgili olan fakat fazla bilinmeyen BEVERIDGE eğrisi ile ilgili bilgi vermek istiyorum. Daha önce KAMU-İŞ için kaleme aldığım kapsamlı yazıma http://www.kamu-is.org.tr/pdf/1423.pdf adresinden de ulaşabilirsiniz.
Dow J.C.R. ve Dicks –Mireaux L.(1958) , çalışmalarında Keynesyen maliye politikaları ile toplam talepteki hızlı artış ilişkisinin incelendiği ve gözlemlenemeyen talep fazlasını temsilen de işgücü piyasası verilerinin kullanıldığı çalışmalarında kullandıkları UV (unemployment–vacancy) eğrisi ya da 1980’lerden sonraki adıyla Beveridge eğrisi, işgücü piyasasındaki daralma ve canlanma dönemlerinin ortaya konmasında yararlanılan negatif eğimli bir eğridir.
Ekonominin canlı olduğu dönemlerde beklenti açık iş oranı artması ve işsizlik oranının düşmesi şeklindedir. Söz konusu dönemlerde daha fazla yeni iş pozisyonları için düşük sayıda işsiz iş aradığı için açık iş oranları artmaktadır. Ekonomideki daralma durumlarında ise tam tersi bir durum söz konusu olmakta ve açık iş oranı azalırken işsizlik oranı artmaktadır.
Türkiye’deki duruma gelince;
Türkiye’de sıcak paranın ucuzlattığı döviz nedeniyle ithalata dayalı olarak yaşanan büyümenin istihdama katkısı düşük olduğu için, işsizlik oranı yüksek düzeyini korumaktadır. 2007 yılında yüzde 10.3 olan işsizlik oranı, son çeyreğine küresel krizin damgasını vurduğu 2008’de yüzde 11’e, büyük bölümünde krizin etkili olduğu 2009’da ise yüzde 14 düzeyine yükselmiştir. Aylık bazda ise Şubat 2009’da yüzde 16.1’le tarihi zirveye ulaşan işsizlik oranları hala ülkemiz ekonomisinin en büyük sorunlarından biridir.
Özellikle 2016-2017-2018 yılları için Türkiye’de kamu ve özel sektördeki açık iş pozisyonu ve işsizlik oranı değişkenlerini kullanarak yaptığım ekonometrik çalışmalar sonucunda düşey eksende açık işçi oranı ile yatay eksende işsizlik oranı arasındaki negatif ilişkiyi gösteren beveridge eğrisinde beklentilere uygun negatif ilişkiye ulaşamadım. Buradan çıkan sonuç sadece açık iş olması işsizler için yeterli olmayıp kalifiye değilseniz, kendinizi geliştirmiyorsanız, bir dil hatta iki dil bilmiyorsanız boş iş pozisyonları da olsa o işe yerleşemiyorsunuz. Gençlerimiz, güzel bir kariyer istiyorsanız lütfen bu yazımı dikkate alınız…