Maliye Politikası Uygulamasının Sonuçları
Bütçe, vergiler başta olmak üzere gelirleri, harcamaları ve borçlanmayı kapsadığı için maliye politikasının en önemli uygulama aracı konumundadır. Buna göre bütçede başlangıç için öngörülen açık (ya da fazla) ile gerçekleşen (açık ya da fazla) arasındaki farklar (sapmalar) bize maliye politikasının ne kadar başarılı olduğunu gösterir.
Aşağıdaki grafiklerden soldaki 2002 – 2019 yılları arasında bütçe dengesinde başlangıç öngörüsüyle gerçekleşen durum arasındaki sapmayı, sağdaki grafik aynı durumun 2010 – 2019 yılları arasındaki görünümünü sergiliyor. Sağdaki grafiğin kapsanan süre dışındaki bir farkı da 2019 yılında tarihte ilk kez kullanılan TCMB yedek akçesini dışarıda bırakmış olmasıdır.
Soldaki grafikte en büyük sapma 2009 yılında küresel krizin Türkiye’yi etkilediği yılda ortaya çıkmış görünüyor. Sağdaki grafikte ise TCMB’den tarihte ilk kez alınan yedek akçe dışarıda bırakıldığında en büyük sapmanın 2019 yılı bütçesinde (yüzde 100’ün üzerinde) olduğu görülüyor.
Para Politikası Uygulamasının Sonuçları
Merkez Bankası uzunca bir süredir para politikasını enflasyon hedeflemesi uygulamasına göre şekillendiriyor. Bu durumda başlangıçta belirlenen enflasyon hedefiyle yılsonunda ortaya çıkan enflasyon oranı arasındaki farklar (hedeften sapmalar) bize para politikasının başarılı olup olmadığını gösterebilecek en önemli ölçü olacaktır.
Aşağıdaki grafiklerden soldaki 2002 – 2019 yılları arasında enflasyon hedefiyle gerçekleşen enflasyon arasındaki sapmayı, sağdaki grafik aynı durumun 2010 – 2019 yılları arasındaki görünümünü ortaya koyuyor.
Her iki grafikte de hedeften sürekli sapmalar olduğu, en büyük sapmanın ise 2018 yılında ortaya çıktığı görülüyor.
Para Politikası Başarısız, Maliye Politikasında ise Başarı Kaybı Görülüyor
Maliye politikasının başarısını bütçe dengesinin başlangıçta öngörülen dengeye yakınlığıyla ölçüyoruz. Bunun bir nedeni uygulanan politikanın hedefle uyumlu olup olmadığı bir diğer nedeni de sapmanın açığın büyümesi şeklinde ortaya çıkması halinde kamu borçlanmasının artırılmasına yol açmasıdır. Bu çerçevede baktığımızda maliye politikasının 2019 yılına kadar başarılı olduğunu, 2019 yılında bu ivmeyi kaybetmeye başladığını görüyoruz.
Para politikasının başarısını enflasyondaki gerçekleşmenin hedefe uygun olup olmadığıyla ölçüyoruz. Bu açıdan bakıldığında para politikası 2002 – 2005 arasında ve 2009 yılında küresel kriz sırasında başarılı olmuş, diğer yıllarda ciddi bir başarısızlık yaşamış görünüyor.