Mahfi Eğilmez – 09.04.2014
2013 sonuçları
2013 yılına ilişkin beklenen son veri olan büyüme verisi de açıklandı. 2014 yılında yer alan iki seçimden birisi tamamlandı. Dolayısıyla bugün eldeki verilerle önümüze bakmanın ve bazı tahminleri yenilemenin zamanı geldi.
Önce 2013 yılına ilişkin kesinleşmiş temel ekonomik verileri bir tablo halinde sunayım.
Tablo bize 2013’te hangi alanlarda başarılı olunduğu hangi alanlarda başarısız olunduğunu gösteriyor. 2013 yılında en büyük başarı önceki yıllarda da sıkça görüldüğü gibi bütçe uygulamasında gerçekleşmiş görünüyor. Sosyal güvenlik kurumuna katkılar, sağlık destekleri ve sosyal yardımlara karşın bütçe açığının düşük kalmasının temel nedeni vergilerde ve bir seferlik gelirlerde görülen artışlar. İşsizlik, enflasyon ve cari açıkta başarısızlık net bir biçimde görülüyor. Büyümenin, ekonomideki hız kesmeye karşın yüzde 4 düzeyinde kalması başarı olarak kabul edilebilir. Eğer bu tabloya, çeşitli etkilerden soyutlanmış tek tek göstergeler olarak bakmayıp 2013’de yaşanan iç, dış siyasal ve ekonomik olaylar genelinde toplu olarak bakarsak 2013 yılında Türkiye ekonomisinin pek çok kargaşaya karşın genel olarak başarılı bir performans sergilediğini söyleyebiliriz.
2014’e yeniden bakış
2014 yılının ilk çeyreğinde gerek küresel düzeyde ve gerekse ulusal düzeyde gerçekleşen ekonomik verilere, küresel ve ulusal siyasal duruma baktığımızda yılın başında yaptığımız varsayımların giderek daha da güçlenerek geçerli olduğunu görüyoruz. Özetle 2014 yılının tahmin edilemeyecek kadar oynak ve değişken olduğunu, küresel sistemin kaygan bir zeminde ilerlemeye çalıştığını söyleyebiliyoruz. Kuşkusuz bu kadar kaygan bir zeminde ilerlenirken yapılacak tahminlerin geçerliliği tartışma konusudur.
Yılbaşında bu yıla ilişkin ilk tahminlerimi yayınlarken bu tahminlerimi yıl içinde sık sık revize edip değiştireceğimi belirtmiştim. Bunun nedeni bu yılın yukarıda da değindiğim gibi son derecede oynak ve kaygan bir zeminde olması.
Aşağıdaki tabloda 2014 yılına ilişkin ilk iki tahminimi ve şimdi yenilediğim üçüncü tahminimi paylaşıyorum.
|
Göstergeler
|
2014 I. Tahmin
|
2014 II. Tahmin
|
2014 III. Tahmin
|
|
Büyüme (%)
|
3,0
|
1,5
|
2,5 – 3,5
|
|
İşsizlik (%)
|
10,2
|
10,5
|
10,0 – 10,5
|
|
Enflasyon (yılsonu, TÜFE)
|
7,3
|
8,5
|
7,5 – 8,0
|
|
Bütçe açığı (%)
|
2,5
|
2,5
|
0,5 – 2,0
|
|
Cari açık (%)
|
7,5
|
6,0
|
6,0 – 7,0
|
|
USD Kuru
|
2,30
|
2,50
|
2,10 – 2,20
|
Pek çok kişinin bu tahminlerden sonra kaşlarını kaldırdığını görür, “İkide bir tahmin değiştirilir mi” diye eleştirdiğini duyar gibi oluyorum. Keynes’e sormuşlar “görüşlerinizin doğru çıkmadığını görürseniz ne yapardınız?” Keynes yanıtlamış “görüşlerimi değiştirirdim siz ne yapardınız?” Ben de tahminlerimi değiştiriyorum. Bunu yaparken de aklıma iktisatçıları tanımlamak için kullanılan şu sözler geliyor: “iktisatçı, dün yaptığı tahminin bugün niçin tutmadığını yarın anlatacak olan kişidir.”
Bu aşamada yapabileceğim en tutarlı tahmin, bu tahminlerimi de değiştirmek zorunda kalacağım tahminidir. Bir zamanlar yazdığım bir yazının başlığında kullandığım cümle sanırım asıl bu yıl için geçerli olacak: “tahminler tutmasın diye yapılır.”