Libya, Irak, Mısır, Filistin derken, Suriye’de de bir rejim yıkıldı. Bazıları küreselcilerin işin içinde olduğunu söylerken bazıları Suriye’de cezaevinde herkesin Libya’da salındığı gibi salınmasının olumsuz etkileri olacağına dair hipotezlere bahsetmeye başladı bile. Türkiye’de ikamet eden Suriyeli nüfusun önemli bir kısmının geri dönüş kararı almasına zemin hazırlaması bekleniyor. Özellikle uluslararası (küreselci de denebilir) finans kuruluşlarının desteğiyle başlaması öngörülen yeniden yapılanma sürecinde, Türk şirketlerinin de içinde bulunduğu yabancı yatırımcıların aktif rol alacağı tahmin ediliyor. Bu süreçte, Suriye’de oluşacak yeni iş imkanları ve görece yüksek ücret politikaları, halihazırda Türkiye’de çalışan Suriyeli işgücünün bir bölümünü cezbedebilir. Türk çimento şirketlerinin değeri artabilir.
Bir makroekonomik perspektiften de bakalım. Suriyeli nüfusun bir bölümünün ülkelerine dönmesi, kişi başına düşen milli gelir üzerinde sınırlı bir etki oluşturabilir. Özellikle vatandaşlık almamış bireylerin zaten bu hesaplamalara dahil edilmemesi, net etkinin görece düşük kalmasına neden olacaktır. Kayıt dışı ekonomi de var. Suriyelerin işgücüne olumlu etkisi de var. Üretimi Çin ile rekabet ettirmese de…
İşgücü piyasasında yaşanacak bu dönüşüm, Türkiye ekonomisi üzerinde çok boyutlu etki-tepki sunabilir. Öncelikle, düşük maliyetli işgücü avantajından yararlanan işletmelerin maliyet yapılarında yukarı yönlü bir baskı oluşması muhtemel. Bu durum, özellikle emek-yoğun sektörlerde faaliyet gösteren firmaların rekabet gücünü etkileyebilir ve enflasyonist baskıları artırabilir. Bununla birlikte, Türkiye’de işletme sahibi olan Suriyelilerin bir kısmının, çift yönlü ticari faaliyetlerini sürdürmeyi tercih etmesi, ekonomik entegrasyonun devamına katkı sağlayabilir. Tabi savaşta tez-antitez, sentez gibi bir süreç de var.
Gayrimenkul sektörü, bu dönüşüm sürecinden etkilenebilecek önemli alanlardan biri olarak öne çıkıyor. Vatandaşlık kazanım sürecinde edinilen konutların bir kısmının satışa çıkarılması, belirli bölgelerde gayrimenkul fiyatları üzerinde dengeleyici bir etki oluşturabilir. Ancak bu etkinin, piyasanın genelinde dramatik değişikliklere yol açması beklenmiyor. Öte yandan, kamu maliyesi açısından değerlendirildiğinde, sosyal yardımlar ve sağlık hizmetleri gibi alanlarda harcamaların azalması, bütçe dengelerine olumlu yansıyabilir.
Son 5 yıl içinde Türk vatandaşlığına kabul edilen Suriyeli sayısı resmi verilere göre 237.995 kişidir. Bu kişilerden 156.987’si 18 yaşın üzerindedir. Bu süreçte vatandaşlık hakkı kazanan Suriyelilerin önemli bir bölümü ekonomik faaliyetlere katılmıştır ve özellikle gayrimenkul yatırımları aracılığıyla Türkiye ekonomisine etkileri olmuştur. Konut talebinde azalma olabilir.
Dolar Endeksi’nin hareketlerini belirleyen temel faktörler arasında küresel ticaret dengeleri, ekonomik göstergeler ve merkez bankalarının politika hamleleri yer alır. Dünya ekonomisinin dinamiklerini yansıtan bu endeks, uluslararası ticaret akışlarındaki dalgalanmalardan, ekonomik büyüme verilerindeki değişimlerden ve merkez bankalarının stratejik kararlarından doğrudan etkilenmektedir. Ekonomik Takvim, bu kapsamda, küresel piyasalara dair önemli bir rehber niteliği taşır.
Grafik TradingView’den
TUPRS hissesi (Tüpraş) 152.1 TL’den vasat olarak haftayı kapattı. RSI değeri 59.5 ile nötr bölgede seyrediyor, aşırı alım veya satım bölgelerinden uzak durumda. Lux Allgo göstergesi 156 TL’nin kırmızı bölge olduğuna şahitlik ediyor. Momentum göstergesi 5.7 ile pozitif bölgede ve Awesome Oscillator 3.74 değeri ile alım sinyali veriyor. Stokastik göstergeleri (%K: 88.2, %D: 86.3) aşırı alım bölgesinde bulunuyor ve dikkatli olunması gerektiğine işaret ediyor.
İchimoku Temel Çizgisi 146 seviyesinde ve mevcut fiyat olan 152.1 TL’nin altında seyrediyor. Fibonacci pivot noktası 145.23 TL olarak hesaplanmış durumda. Williams %R göstergesi -10.77 ile aşırı alım bölgesinde bulunuyor. Hisse senedi 1 aylık periyotta %7.8 artış gösterirken, 6 aylık periyotta -%7.6 değer kaybı yaşamış. Bu gerçekten kötü bir performans.
Teknik göstergelerin genel sentezi “Nötr” olmakla birlikte, Hareketli Ortalamalar “Al” sinyali verirken, Osilatörler “Sat” sinyali veriyor. Destek seviyeleri 145.2 TL ve 142.8 TL olarak belirlenirken, direnç seviyeleri 154.5 TL ve 157.2 TL olarak öne çıkıyor. Tüpraşçılar temettü için beklemeye devam ediyor.
Sonuç itibariyle, Bununla birlikte, Türkiye’nin Suriye’nin yeniden yapılanma sürecinde aktif rol alması, yeni iş fırsatları ve ticaret hacminin artışı yoluyla ekonomik büyümeye katkı sağlayabilir. Özellikle Suriyelilerin sahil kentleri tercih etmesi ve kayıtlı bulundukları iç kesimlerde yaşamak yerine daha çok o kısımlarda kayıt dışı bulunmaları Antalya, Muğla, Mersin, İzmir, İstanbul gibi kentlerde ciddi konut fiyatı düşüşlerine neden olabilir.
Okan Özdemir
