Aydın Eroğlu – 01.06.2016
Bugün 1 Haziran Çarşamba. Yani 2016 yaz mevsiminin ilk günü. Meteoroloji uzmanlarının açıklamalarına göre çok sıcak bir yaz olacakmış. Ben bu açıklamaları duyunca, borsa ile ilgili bir stratejist olarak klima satanların işleri iyi olur diye düşünmüştüm.
Sadece iklim olarak sıcaklık sorunumuz olsa tedbirlerimizi bir şekilde buluruz. Ama borsa olarak da çok sıcak ve sıkıntılı bir yaz dönemine hazır olunuz diyorum! Klimaları açarak bu sıkıntıları atlatmak gibi bir imkanımız da yok maalesef.
Bir süredir zaten detaylı bir şekilde yazıyorum. Bir çok yazımda değindim. Dışarıda FED, İngiltere’nin AB’den çıkmayı oylaması, sınırlarımızdaki savaş ve yeni oluşumlar riski, AB ile vize sorunu, Almanya’daki soy kırım oylaması, içeride de terör ve siyasi gündemler bize sıcak ve sıkıntılı bir yaz yaşatmaya aday olarak gözüküyor.
Ben gelişmiş ekonomilerin artık düzelme yolunda olduğuna inanıyorum. ABD sonrası, diğer gelişmiş ülkelerin büyüme verilerinin de yükselme çizgisine girmesini bekliyorum. Aslında bu gelişmekte olan bizim gibi ülkeler için de iyidir. Çünkü gelişmiş ülkelerle olan ticaret hacmimizin artmasına yarar. Nitekim son açıklanan verilerde de bunu görebiliyoruz. Ancak gelişmiş ülkelerde işler iyiye gidince bu durum ABD merkez bankası FED’in faiz artışı sürecinin güçlenmesine neden olacak bir gelişmedir. Korkulan ise FED faiz artışlarına yeniden başlayınca, gelişmekte olan ülkelerden para çıkışlarına neden olmasıdır.
26 Mayıs tarihli ”Bu Risklere Dikkat!” başlıklı yazımda da kısmen izah ettiğim gibi FED’in faiz artışlarına başlaması, muhtemelen gelişmekte olan ülkelerden para çıkışlarına neden olacaktır. Ama sadece gelişmiş ülke para piyasalarından para çıkışlarına değil, aynı zamanda gelişmiş ülke borsaları da dahil, tüm borsalardan da para çıkışlarına neden olacaktır. Çünkü uzun yıllardır sıfıra yakın faiz ve bol likidite döneminde, bir çok para piyasası fonu kendisine park yeri olarak borsaları seçmiştir. İşte şimdi FED faiz artışlarına yeniden başlıyorum dediği zaman, yani muhtemelen haziranı pas geçse bile temmuz ayında bu açıklamayı yaptığında borsalardaki para piyasası fonları yeniden kendi alanlarına dönmeye başlayacaklardır. Aslında FED 2014 sonunda bu kararını açıkladığında kısmen bu geçiş başladı. Ancak FED faizleri henüz ciddi bir boyuta (% 2 ve üstü) ulaşmadığı için çıkışlar da sınırlı kalmıştı.
Böylece yıllardır ülkelerinde resesyon olmasına rağmen rekorlar kırılan gelişmiş ülke borsaları, şimdi ülkeleri büyüme verileri yollarken düşüşler yaşayabilecektir. Bu durumun neden olacağını bilirseniz, kimse için sürpriz ve korku olmaz. Sadece bir süre, zaman zaman bu çıkışların satış dalgalarına yakalanma riskimiz olduğunun bilinmesi gereklidir. Bunu da göstere göstere yapmayacaklar. Veriler iyi gelecek, bir çok yorumcu aman ne güzel veriler bunlar borsalar uçar diye methiyeler düzerken, kısmen yükselen borsalara bir anda satış gelerek bu çıkışları yaşayacağız. Sonra yine bu risk unutturulacak düzeltmeler sonrası yükselirken, bir anda yine benzer satışlar görülecektir. Başka türlü yıllardır alınan hisseleri satma şansını bulamazlar.
İyi ama işler iyiye gidiyorken neden satsınlar sorusuna takılmayın! Bu soru görecelidir. 2009 başlarında bu şekilde borsalara yönelen fonlar misal bir yıl evvel yani 2008 başlarında 275 Milyar Dolar büyüklüğünde olan Citi grup hisselerini neredeyse 5 Milyar Dolar seviyelerinden almıştı. Şimdi bu fonlar ekonomiler iyiye gidiyor diye durur mu? Zaten inanılmaz kârda oldukları için, bu fiyatlara satılmaz denen yerlerde bile rahatlıkla satış yapabilirler.
Neyse bu FED ve ekonomilerin düzelmesi ile ilgili gelişmiş ülke borsalarının yaratacağı riskler. Biz biraz da kendimize bakalım!
Öncelikle hemen söyleyeyim; Gelişmiş ülkeler faizsiz bol likidite nedeniyle borsa rekorları yaşarken, BIST ise ama 2013 Gezi olayları, ama iç siyaset ve sınırlarımızdaki savaş riskleri nedeniyle bu rekorlara katılamamıştı. Belki o zaman buna çok üzüldük ama, şimdi bu durum bizim için bir şanstır. Yani mevcut endeks seviyemiz aşırı değerli ve karşılığı ekonomik olarak şirketlerde olmayan bir yapıyı yansıtmıyor. Bu nedenle BIST de yukarıdaki riskler yaşanırken etkilenip düşebilir. Ama bu ve altındaki fiyatlar orta ve uzun vadeli olarak göreceli şekilde ucuz olacaktır diye düşünüyorum. Ama bu düşüncem BIST’in sahip olduğumuz riskler nedeniyle düşmesine engel teşkil etmez.
Önceki yazılarımda mevcut, yaz başlayınca uluslar arası fonların yöneticilerinin ve tüm çalışanların tatil dönemleri başlar. Bu nedenle zaten borsalarda işlem yapanların sayısı azalar. O yüzden de işlem hacimleri düşer. İşte bu dönem başlarken, biz kendi özelimizde çok önemli belirsizlikler içeren gündemler yaşıyoruz!
En önemli iki gündem konumuz başkanlık ve MHP kurultayıdır. 65.Hükümet güven oyu aldı ve göreve başladı. Hükümet programında ne açıklarsa açıklasın, en önemli önceliğinin başkanlık rejimine geçiş olacağını artık hepimiz biliyoruz. İşte bu nedenle bu yaz ekonomik önceliklerden ziyade siyasi gündemler piyasaları şekillendirecektir görüşündeyim.
Ben en yakın belirleyici gelişmeyi MHP kurultayı olarak görüyorum. Bu kurultay parti bütünlüğü içinde yapılır ve yeni bir başkan seçilecek olursa, siyaseten MHP’nin baraj riski kalkacağı gibi, oylarının yeni bir seçimde daha da artmasını beklerim. Ama kurultayda başkan değişmez, aynı zamanda mevcut muhalifler partiden ihraç edilecek olursa, o zaman küskünlerin parti dışı arayışları MHP’nin oy kaybetmesine ve olası bir seçimde baraj altında kalmasına neden olur görüşündeyim.
Bu görüşüme göre; MHP lider değişimi yapabilirse, Türkiye’de başkanlık rejimi rafa kalkar ve mevcut güçlü cumhurbaşkanlığı şeklinde siyasi olarak çok gergin bir dönemi tarihinde yapılacak seçimlere kadar yaşarız.
MHP’de lider değişmez ve ihraçlar bölünme olursa, o zaman baskın bir seçim yaşanmasını bekliyorum. Böyle bir ortamda Ak Parti erken bir seçimde HDP ve MHP’nin baraj altında kalacağına oynayarak anayasal değişimi tek başına yapabileceği bir meclis çoğunluğunu arayacaktır diye öngörüyorum. Bu şekilde bir seçim yaşanırsa, seçim sonrası iki partili meclisten başkanlık kararı çıkar.
İşte yaz döneminde belli olacağını düşündüğüm bu süreç esnasında bir yandan FED, diğer yandan AB ve ABD ile gerilimler, turizmdeki kayıplar, dokunulmazlık kararları, ABD’deki Sarrab davasında yaşanacak gelişmeleri de göz önünde tutarsak, sıkıntılı ve çok sıcak bir yaza hazır olun diyorum.
Uzun Vadeli Düşünün!
Bir süre öncesinden beri, bu anlattığım risklerden ötürü de öngörülerimin azaldığını görüyorsunuz. Aynı zamanda da açıklama kısımlarında muhakkak kenarda nakit bırakın uyarılarımı da görüyorsunuz.
Bana neden yeni öngörüler yapmadığım soruları geliyor. Eğer bu yazdıklarıma katılıyorsanız, nedenini siz de gayet iyi anlıyorsunuzdur! Türkiye daha önce hiç yaşamadığı yeni risklerle karşı karşıya. Bu risklerden güçlenerek mi çıkacağız, yoksa hırpalanarak mı bu durum şimdilik belirsiz. Gelişmeler gidişatımızı gösterecek. İşler kontrolden çıkacak olursa, bir anda ciddi bir ekonomik kriz de yaşayabiliriz.
Sarrab Savcısı Yeni Delil Sunacakmış!
ABD’de 75 yıl hapis istemi ile yargılanan Reza Sarrab’ın kefalet ile serbest kalmasını önlemek isteyen savcı, mahkemeye yeni bazı deliller sunacakmış. Belki bu dava Türkiye’deki medya yapılanması nedeniyle çok gündem olmuyor ama, emin olun yaşanacak riskli sonuçlar özellikle yabancı fonlar açısından tedirginlik yaratabilir. Bu yüzden bazı hisselerde yabancı satışlarının geldiğini görebiliriz.
Siyasi Gündem Ekonomiyi Bastırıyor!
Aslında Türkiye’nin sorunu siyasi. Ekonomik olarak değil de siyasi olarak gidişat ekonomide de riskler yaratıyor. Eğer şu an güçler ayrılığı prensibine göre herkes kendi alanında kalsaydı, Türkiye bu ortamda en hızlı büyüyen ülke olurdu. Ama biz siyaset ile uğraşmaktan, her gün yeni bir gerilim yaşamaktan ekonomiye ağırlık veremiyoruz ki.
Şimdi bu siyasi kavgaların yarattığı gergin bir ortamda, FED de faiz artışlarına başlarsa, TCMB faizleri ne kadar indirebilir? Yine de indireceğim derse, kurlar nereye çıkar? FED faiz artışına yeniden başlar, para çıkışları olur, TCMB faizleri indirmez ve faizler inmek yerine yükselecek olursa, inşaat sektörünün durumu ne olur? Türkiye inşaat sektörü kaynaklı bir kriz yaşamamak için faiz indirimi yapmak durumundadır. Faiz indirimi olursa, inşaat sektöründeki büyüme hızlanır ve dolayısı ile her alana yayılmaya başlar. Tersi olursa, yani faizlerimiz yükselirse, konut satışları çok hızlı düşer. İnşaat sektörü krize girer. Ciddi batış riskleri yaşanır. Eğer böyle bir süreç başlayacak olursa, ekonomik olarak tam da dünya düzeliyor derken, biz kendi özelimizde bir kriz yaşayabiliriz.
Hadi buyurun bu kadar çok bıçak sırtı olan bir ortamda siz bir strateji yapın. İnanın bunu yapmak kendimden biliyorum hiç kolay değil :). Çünkü ben de bir çok gelişmeyi aynı Türkiye’nin ilk kez yaşaması gibi, ilk kez görüyorum. Haliyle yansımalarını doğru tahmin etmek de çok kolay olmuyor.
Tüm bunlar nedeniyle bir kez daha söylüyorum; bu ortama rağmen yine de yükselen hisseler olacaktır. Teknik olarak uygun gördüğüm zaman bu şekilde ama az sayıda yeni öngörülerim olabilir. Ama satış yapmak için bu öngörüleri bekleyen satıcılara yakalanma riskleri nedeniyle, ne almaya karar verirseniz verin, en az yaz sonuna kadar orta vadeli ve yıl sonuna kadar sürebilecek orta üstü uzun vadeli düşünün derim!
Geçen haftaki yazılarımda uyardığım beklentimi tekrarlayarak yazımı bitiriyorum. Gelişmiş borsalarda kısmi bir yükseliş sonrası satışlardan çekiniyorum demiştim. Bu borsalar ile ilgili Destek-Direnç Tablomuzda verdiğim direnç seviyelerinden satışların geldiğini görüyoruz. BIST için de, böyle bir ortamda 80.260-81.040 seviyelerinin yakın vadeli önemli üst dirençler olmasını bekliyordum. Nitekim BIST için de öyle oldu. 80.000’e yaklaşırken satışlar geldi. Özellikle 81.040 geçilmeden daha üst hedefleri şimdilik hedeflemeyi doğru bulmuyorum. 76.207 de bulunan destek aşağıya kırılacak olursa, BIST’in düşüşü artabilir. Olası teknik alt destek seviyelerini Destek-Direnç Tablomuzda bulabilirsiniz.
Gündem Özel Programının Konuğuyum!
1 Haziran Çarşamba saat 20:00’de Kanal 35 Tv.’de Özgür Hancıoğlu’nun sunduğu Gündem Özel programının konuğu olacağım! İzlemek isteyenlerin bilgisine sunarım.
NOT: Yazı 09:13’de borsaanalizci.com‘da yayınlanmıştır.