Türkiye’nin sıcak paraya girişini önlemesinin zor olacağını kaydeden IIF (Uluslararası Finans Enstitüsü) Baş Ekonomisti Philip Suttle, bankacılıkta kredi genişlemesine yol açmasının tehlike yaratabileceğini söyledi.
Garanti Bankası Masters Özel Bankacılık’ın davetlisi olarak Türkiye’ye gelen IIF (Uluslararası Finans Enstitüsü – Institute of International Finance) Başkan Vekili ve Baş Ekonomisti Philip Suttle, Türkiye’ye gelen sıcak paranın durdurulmasının pek mümkün olamayacağını belirterek, girişin sermaya piyasası için yararlı, bankacılık sektörü için tehlikeli olabileceğini söyledi.
Türkiye ekonmisinde geçmişte de yaşanan ve tartışmalara yol açan sıcak para girişinin cari açık üzerindeki risklerine değinen ünlü ekonomist Suttle, sıcak parayı kontrol etmeye çalışmak yerine, mantıklı kararlarla ekonomiye yararlı hale getirmenin daha rasyonel olacağını söyledi.
Sıcak paranın bankacılık sektöründe kredi genişlemesine etkisinin yakından takip edilmesi gerektiğine dikkat çeken Philip Suttle, şöyle dedi:
‘Kredi genişlemesi yaratır’
“Türkiye’ye gelen sıcak paranın büyük bölümü sadece borç araçlarına gelmiyor, daha da önemlisi bu paranın büyük kısmı hisse senetlerine geliyor. Böyle bir parayı durdurmak hem zordur hem de niçin durdurasınız. Bunun gelmesi ekonominin gelişmesi açısından faydalı olabilir.
Öte yandan faiz oranlarındaki fark nedeniyle borç araçlarına gelen bir sermaye miktarı olduğu da açık. Bunun Türk Lirası’nı yukarı doğru itip, cari açığı hızla yükselttiği de bir gerçek. Ben Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın bir sorumlusu olsaydım, bu konuya çok dikkat ederdim. Ama burada çözüm yolu sermaye kontrolü olmasa daha iyi olur. Daha ziyade gelen sermayeyi mantıklı, rasyonel bir şekilde kullanmak daha yararlı olur.
Tehlikesi şu, bu sıcak para girişiyle beslenen bir banka kredi genişlemesi olur. Bankalar daha fazla kredi verirler. Bunu bankacılık sektörünü denetleyen kurumların çok dikkatli bir şekilde incelemesi lazım. Gayrimenkulün değerine bir oran olarak kredilerin verilmesi söz konusu. Bu oranın yükseltilmesi, böylece daha az kredinin verilmesini sağlamak mümkün. Çünkü böyle genişleme zamanlarında değerler çok düşer ve bu sonra tehlike yaratır.”
Philip Suttle, sorularımızı şöyle yanıtladı:
Türkiye bankacılık sektörü dünyada örnek alınacak özellikte mi?
Aslında Türkiye’nin bankacılık sistemi krizin nasıl aşılabileceği konusunda çok iyi bir örnek. 2001’de yaptıklarınız bugün başkalarına çok iyi bir yol gösteriyor. Tabii büyük sistemlerin işi küçük sistemlerden daha zordur. Ancak mutlaka faydası olacaktır. Bu arada Türk bankacılık sisteminin karşısındaki problem; güçlü hale gelmiştir ama güçlü kalmak için çok dikkatli adımlar atmak zorunda. Aynı hataları tekrarlamamak için dikkatli olmak zorundadır.
Bu adımlar ne olabilir? Sektörün denetimi için bütün yasal düzenlemeler yapıldı.
Bunun cevabı çok basit. Faizler çok düştüğü takdirde bankaların çok agresif bir şekilde risk alarak kredi verme eğilimi doğar. İyi giden koşullarda verilen krediler koşullar bozulunca çok ciddi batık kredi miktarlarına yol açabilir. Bütün dünyada bankacılar, bütün batık krideleri iyi zamanlarda vermişlerdir. Böyle anlatırlar. Kötü zamanlar gelince bela artar. Buna dikkat etmek lazım.
Sizce TL güçlü bir para mı?
Bana öyle geliyor ki şimdi doğru paritedeyiz. Kur 1.20’ye düşerse benim kanaatime göre bu Türk Lirası için aşırı değer demektir. Bu Türk Lirası’nın özel bir gücünden değil doların zayıflığından oluşmuş birşey. Euro’ya karşı hareketi çok farklı olacaktır, bunu göz önüne almak lazım.
Suttle, uluslararası ekonomiyi inceliyor
400’ün üzerinde bankanın üye olduğu IIF’in Başkan Vekili ve Başekonomisti Philip Suttle, Enstitü’nün ekonomi alanındaki çalışmalarının hazırlanması, makroekonomik görüşlerinin oluşturulması ve ürün geliştirmeden sorumlu yetkilisi. Suttle, IIF’deki görevinden önce Barclays Capital’de Genel Müdür ve Gelişmekte Olan Piyasalar Araştırma Grup Başkanı olarak çalıştı. Philip Suttle, Dünya Bankası, ABD Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası’nda da çalıştı.