Etkin bir finansal piyasa, tasarrufların verimli yatırım alanlarına yönlendirilmesinde önemli rol oynar.
Sermaye piyasasında yatırımcılar, birikimlerini belli bir getiri beklentisi ile yatırım araçlarında değerlendirirler. Girişimciler ise hisse senedi veya borçlanma senedi ihraç ederek finansman ihtiyaçlarını karşılarlar. Tüm bu işlemler aracı kuruluşlar (Bk. Soru 3) vasıtasıyla gerçekleşir.
Sermaye piyasası birincil piyasa ve ikincil piyasa olmak üzere ikiye ayrılır.
Birincil Piyasa
Fon ihtiyacı olan özel sektör ve kamu kesimi ile, tasarruflarını değerlendirmek isteyen kişi ve kurumlar, sermaye piyasasında karşılaşmaktadır. Finansman ihtiyacını borçlanma veya özelleştirme yoluyla karşılamak isteyen devletin, borç senedi çıkararak borçlanmak isteyen özel sektörün ve hisse senedi çıkararak sermayesine ortak olacak yeni kişi ve kurumlar arayan şirketlerin karşılaşacakları yer birincil piyasadır. Menkul kıymetleri ihraç edildiği zaman alanlar, bunları tekrar paraya çevirmek istediklerinde, hisse senetlerinde hiç bir zaman, tahvillerde ise vadeden önce bunları ihraç eden kuruluşa başvuramazlar.
İkincil Piyasa
İkincil piyasa, daha önce ihraç edilmiş menkul kıymetlerin paraya çevrilmesini sağlar. Bu piyasada menkul kıymetleri her an almak veya satmak mümkün olacağından, menkul kıymetin nakde çevrilme kolaylığı, yani likiditesi sağlanmış olur. Yatırımcı, aldığı menkul kıymetleri ikincil piyasada kolaylıkla satabileceğini bildiğinde, birincil piyasada şirketlere kaynak aktarmaya daha rahat karar verir. İkincil piyasada para ve menkul kıymetler yatırımcılar arasında el değiştirir, şirketlere kaynak girişi olmaz.
İkincil piyasa, organize piyasa ve tezgahüstü piyasa olarak ikiye ayrılır. Organize piyasalar, borsalardır. Borsalarda kote olmuş standardize ürünler, belirli kurallar çerçevesinde aracı kuruluşlar vasıtasıyla işlem görür. Tezgahüstü piyasalarda ise, işlem gören ürünlerin belirli bir standartta olması beklenmez, işlemler doğrudan aracı kuruluşlar tarafından yapılır.
Kaynak: tspakb.org.tr