Sabit Getirili Menkul Kıymetler Tanımı
Alacaklılık hakkı sağlayan, belirli bir meblağı temsil eden, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve yatırım aracı olarak kullanılan borçlanma senetleridir. İhraç eden kuruluşların niteliğine göre kamu ve özel sektör menkul kıymetleri olarak ikiye ayrılırlar. Sabit getirili menkul kıymetler vade sonuna kadar elde tutulmaları halinde belirli bir getiriyi garanti eder.
Sabit Getirili Menkul Kıymetler Nelerdir?
1 Devlet Tahvilleri
2 Hazine Bonoları
3 Repo
4 Özel Sektör Tahvilleri
Devlet Tahvilleri
Vadesi 1 yıldan uzun olan ve devletin borçlanma ihtiyacını karşılamak için Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılan borçlanma senetlerine devlet tahvili denmektedir. Devlet tahvilleri, devlet iç borçlanma senedi, kısaca DİBS adıyla da bilinirler. Sabit getirili bir yatırım aracı olan devlet tahvillerinde, belirtilen vadede faiz getirisiyle birlikte devlet özeme yapmayı garanti eder. Tüzel kişiler devlet tahvilinden yararlanabilir. Bankalar ise devlet tahvillerini bilançolarının aktif kaleminde yatırım aracı olarak bulundurur.
Hazine Bonoları
Risksiz yatırım aracı olarak tanınan hazine bonoları da, sabit getirili menkul kıymetlerdendir. Devlet güvencesindedirler ve diğer yatırım araçlarına göre daha güvenli olarak tanımlanırlar. Alternatif yatırım aracı arayan ve portföyünde riskleri dengelemek isteyen yatırımcılar tarafından tercih edilirler. Devlet tahvillerinin aksine devletin kısa vadeli borçlarına az zamanda fon elde etmek için çıkartılırlar. Vadeleri, en fazla 1 yıldır ve bir bono türüdür.
Repo
Yabancı bankalar öncülüğünde kullanılmayan başlayan ve kısa vadeli sabit getiri imkanı sunan işlemlerdir. Repo işlemlerine konu olan yatırım araçları, hazine bonoları, menkul kıymetler ve devlet tahvilleri gibi yatırım araçlarıdır. Kısa vadede güvenli ve sabit getir elde etmek isteyen yatırımcılar tarafından sıklıkla tercih edilirler. İşlemler, bankalar tarafından gerçekleştirilmektedir.
Özel Sektör Tahvilleri
Banka veya anonim şirketler tarafından kaynak ihtiyacını sağlamak için Türk lirası üzerinden ihraç edilen borçlanma senetleridir. Vadeli 1 yıl veya daha uzundur. İskontolu veya kuponlu olarak ihraç edilirler. Devlet tahvili ve hazine bonosundan farkı ise ihraççının bir banka veya anonim şirket olmasıdır. Özel sektör tahvillerinde, devlet güvencesi söz konusu değildir. Bu nedenle devlet tahvilleri, yatırımcılar tarafından daha çok tercih edilmektedir.
Özel sektör tahvillerinin, ek getiri oranı ihraç tarihinde belli olur. Devlet tahvili ve özel sektör tahvilleri, hazine bonosuna göre daha yüksek getiri sağlarlar. Genellikle bir veya birkaç aracı kurumdan oluşan bir konsorsiyum aracılığıyla satışa sunulurlar. Tahvil sahibinin bir şirkete kaynak sağlaması amacıyla kullandırdığı sermaye, yabancı sermayedir ve şirketin alacaklısı olur. Alacağından başka da herhangi bir hakka sahip olamaz. Tahvil sahibi, şirketin kar – zarar riskine katılmaz ve şirket zarar etse de belirtilen tarihte faizi ile anaparasını alır.
Diğer sabit getirili menkul kıymetler ise gelire endeksli senetler, gelir ortaklığı senetleri, TCMB likidite senetleri, finansman bonoları, banka bonoları, varlığa dayalı menkul kıymetleri, varlık teminatlı menkul kıymetler ve kira sertifikalarıdır.