Mahfi Eğilmez – 05.12.2015
Sakin başlayan bir hafta sona ererken heyecan dozu arttı. Önce Yellen’den gelen Fed’in faiz artırımı konusundaki net açıklamalar piyasayı etkiledi. Ardından Avrupa Merkez Bankası’nın kararı geldi. Karar, piyasaların beklentisine yanıt verecek güçte değildi. O nedenle Euro’nun gereksiz yere değer kaybettiği izlenimi doğdu ve Euro’yu düşük değerden satın almak isteyenlerin talebiyle Euro hızla değer kazanmaya başladı. O aşamada bütün gözler ABD’den gelecek tarım dışı istihdam verisine çevrildi. Anketlere göre, piyasa aktörleri, tarım dışı istihdamda 200 bin kişilik artış bekliyordu. Artış 211 bin olarak gerçekleşti. Beklentilerin üzerinde oluşan bu artış, Fed’in 15 – 16 Aralık toplantısında faiz artırımına bir adım daha yaklaştığı biçiminde yorumlanınca Dolar, diğer paralara karşı değer kazanmaya başladı.
Fed, faiz artırımı konusunda üç göstergeye bakıyor: Büyüme, istihdam (işsizlik oranı) ve enflasyon. İlk iki gösterge artık faiz artırımı için gerekli altyapının oluştuğunu ortaya koyuyor. Enflasyonda ise Fed, 18 ay sonra enflasyonun yüzde 2 olup olmayacağı tahminine göre karar verecek.
Haftaya başlarken ve hafta sonunda oluşan kurlar ve pariteler aşağıdaki tabloda yer alıyor:
| Para veya gösterge | 30.11.2015 | 04.12.2015 | Değişim (%) |
| Euro / Dolar paritesi | 1,0560 | 1,0925 | 3,5 |
| Dolar / TL kuru | 2,9141 | 2,8973 | -0,57 |
| Euro / TL kuru | 3,0776 | 3,1607 | 2,7 |
Tablodan görüleceği üzere Euro / Dolar paritesi Euro lehine yüzde 3,5 dolayında bir değişim göstermiş bulunuyor. Fed’in 15 – 16 Aralık toplantısında faiz artırmasına artık neredeyse kesin gözüyle bakıldığı bir ortamda Euro’nun Dolara karşı bu kadar ciddi biçimde değer kazanmış olmasının tek nedeni Euro’nun fazla değer altı kalmış olmasıdır. AMB’nin kararı sonrası piyasalar Euro’nun olması gerekenden daha az değerli duruma geldiğini düşünerek derhal Euro satın almaya yöneldiler. Bu artan talep de Euronun değerini yükseltti. Bu geçici etki azalınca önümüzdeki günlerde Dolar yeniden yükselişe geçebilir. Çünkü ABD ekonomisi her anlamda Avrupa’dan daha güçlü bir toparlanma içinde görünüyor.
Doların yönü bence 15 – 16 Aralık toplantısında Fed’in alacağı faiz kararından çok yapacağı açıklamalardan etkilenecek. Fed, faiz artırımına hangi aralıklarla devam edecek? En önemli konu bu gibi görünüyor. Şimdilerde tahminler Fed’in 15 – 16 Aralık toplantısında ilk faiz artırımından sonra 2016’da 2 ya da 3 kez daha faiz artırabileceği yönünde yoğunlaşıyor.
Bu durumu öngören kırılgan beşlinin iki üyesi Hindistan ve Endonezya yapısal reformlar konusunda adımlar attı, önlemler aldı. Grubun diğer üç üyesi Türkiye, Brezilya ve Güney Afrika başka konularla uğraşmaya devam ediyor. Kaç kez söylediğimi ben bile unuttum ama bir daha söylemekte yarar var: 2016 gelişme yolundaki ekonomiler ve özellikle de kırılgan beşli için çok zor bir yıl olacak. Yapısal reformlara her zaman başlanabilir ama 2016’da yaşanacak sıkıntıları önleyecek biçimde bu reformlardan erken sonuç alma şansı her geçen gün biraz daha azalıyor.