Mahfi Eğilmez – 15.03.2014
Ekonomi, finans, işletme, maliye gibi dallarda eğitim alan kişilerin muhasebe öğrenmeleri çok önemlidir. Çünkü bir işletmenin faaliyetlerini görüp denetleyebileceğiniz veriler ve bilgiler hep muhasebenin ürünleridir. Bir işletmenin maliyetlerine yeterince hakim olup olmadığı, cirosunun bulunduğu sektörle uyumlu olup olmadığı, şirketin karlı olup olmadığı, ücretlerin hangi düzeylerde olduğu, vergilerin ve sigorta primlerinin zamanında ve doğru yatırılıp yatırılmadığı gibi birçok sorunun yanıtını size muhasebe verir.
Bu soruların yanıtını anlamanın iki yöntemi vardır. Aklınıza takılan konuları, muhasebe / mali işler yetkilisine sorabilir ve onun anlattıklarına inanabilirsiniz. İkincisi muhasebeyle ilgili temel bilgileri edinip bilanço, kar zarar cetveli, nakit akım tablosu gibi temel tabloları okuyup kendi bakış açınızla analizler yapabilirsiniz. Yöntemlerden ilkinin riski muhasebe / mali işler yetkilisinin anlattıklarının doğru olup olmadığını bilmemenizde yatar. Ya da anlattıkları doğruysa bile sorunlara onun bulduğu çözümlerle yaklaşmanıza yol açabilir. Kendi vizyonunuzu yansıtmayı başaramayabilirsiniz. İkinci yöntemin riski pek yoktur.
Eskiden bu saydığım bölümlerde giriş düzeyinde genel muhasebe ile mali tabloların nasıl yorumlanacağını gösteren mali analiz dersleri zorunlu olarak okutuluyordu. Şimdi bildiğim kadarıyla işletme bölümleri dışında bu zorunluluk kalktı.
Diyelim ki ekonomi okudunuz. Muhasebe bilgisi sizin için de şart. Bir şirket hakkında rapor yazmanızı istediklerini düşünün. O şirketi anlayabilmek için bilançosunu, kar zarar cetvelini, işletme bütçesini incelemeniz gerekir. Ya da bir yatırım projesi hakkında görüşünüz soruldu. O zaman o projeyi, nakit akış tablolarını, başa baş noktasını, karlılık durumunu vb analiz edebilmeniz gerekir. Bunlar okuduğunuz ekonomi bilgisinin yanında muhasebe bilmeyi de gerektirir. Bunlara ek olarak ekonomi biliminde birçok konu muhasebe bilgisine sahip olanlar açısından çok daha çabuk ve kolay anlaşılabilir. Bunlara örnek olarak milli gelir muhasebesi, ödemler dengesi, bütçe, endüstriler arası ilişkiler, girdi çıktı analizi gibi alt dalları sayabiliriz.
Diyelim ki yukarıdaki bölümlerden birisini bitirip bir bankaya müfettiş yardımcısı olarak girmek için sınava başvurdunuz. Sınav konuları arasında muhasebe ister istenmez yer alacaktır. Diyelim sınavı kazanıp müfettiş oldunuz. O zaman en fazla işinize yarayacak bilgiler hukuk ve muhasebe bilgisidir. Bir şubede denetim yaparken o şubenin muhasebesini incelemenin yanı sıra şubenin kredi verdiği şirketlerin bilanço ve kar zarar cetvellerini de incelemeniz gerekir. Muhasebe bilmeden teftiş yapmanız mümkün olamaz.
Diyelim ki hukuk okudunuz ve bir işletmede yönetici konumuna geldiniz. Hukuk bilgisi birçok konuda size yardım edecektir kuşkusuz ama muhasebe bilgisi olmadan o işletmede işlerin nasıl gittiğini kolay kolay anlayamazsınız. O nedenle genel muhasebe ve mali analizi mutlaka çalışıp öğrenmeniz gerekiyor.
Hatta bana sorarsanız sonunda yöneticilik koltuğuna oturacak olan ister mühendis ister doktor olsun herkes için minimum bir muhasebe bilgisi gereklidir. Diyelim ki doktor olarak görev yaptığınız hastanenin başına başhekim olarak getirildiniz. Hastanenin satın alımları, harcamaları, gelirleri, ücretleri, yükümlülükleri, varlıkları ve bunlar arasındaki parasal ilişkileri anlayıp analiz edebilmek için muhasebe bilmenin inanılmayacak kadar yüksek yararı vardır. Aksi takdirde size anlatılanları doğru kabul edip önünüze konulan belgeleri imzalamak durumunda kalırsınız.
Diyelim ki kendi işinizi kurdunuz ve muhasebeden anlamadığınız için muhasebeci tuttunuz. O zaman da tümüyle muhasebecinin dediklerine mahkûm kalmamak, onun yaptıklarını anlayıp, izleyebilmek için asgari bir muhasebe bilgisine ihtiyacınız olacaktır.
Piyasada bu konuda çok değerli kitaplar olmakla birlikte buradan ücretsiz yararlanılabilecek kitapları bilginize getirmek istiyorum. Aşağıda muhasebe öğrenmek için bir örnek olarak Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi’nin ücretsiz ders kitapları pdf’lerinin linklerini paylaşıyorum. Genel muhasebe ve finansal tablolar analizini muhasebe eğitimi almamış ya da almış ama eksik kaldığını düşünen herkese, oldukça teknik bir dal olan maliyet muhasebesini ise bu konuda ayrıntıları da öğrenmek isteyenlere öneriyorum.
Not: Açık Öğretim’in kitaplarını önermemin nedeni bu kitaplara internet ortamında ve ücretsiz olarak ulaşma imkânı olduğu içindir.