Mahfi Eğilmez – 31.01.2019
Merkez Bankası’nın Altın Mevcudu
İki yıldan uzun bir süredir Merkez Bankası’nın altın mevcutlarını nerede sakladığı konusu tartışılıp duruyor. Kamuoyunda şehir efsaneleri anlatılıyor ve olay bambaşka yerlere gidiyor. Bugüne kadar elimizdeki açıklanmış son veriler 2017 yıl sonu durumuna ait verilerdi. Bugün ise 2018 sonu verileri var.
2018 sonu durumunu 2017 sonuyla karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda sunuyorum (BOE: İngiltere Merkez Bankası, Fed: ABD Merkez Bankası, BIS: Uluslararası Ödemeler Bankası, BIST: Borsa İstanbul):
| 31.12.2017 | 31.12.2018 | Değişim | |
| Uluslararası Standarttaki Altınlar | 564,6 | 488,5 | -76,1 |
| TCMB Malı Altınlar | 199,4 | 253,3 | 53,9 |
| BOE Nezdinde | 109,8 | 5,9 | -103,9 |
| Fed Nezdinde | 0 | 0 | 0 |
| BIS Nezdinde | 18,7 | 0 | -18,7 |
| TCMB Nezdinde | 33,7 | 33,7 | 0 |
| BIST Nezdinde | 37,3 | 213,7 | 176,4 |
| Bankalara Ait Zorunlu Karşılık Altınları | 361,4 | 234,4 | -127,0 |
| BOE Nezdinde | 264,3 | 90,0 | -174,3 |
| BIST Nezdinde | 97,1 | 144,4 | 47,3 |
| Finansman Şirketleri Zorunlu Karşılık Altınları | 1,3 | 0,6 | -0,7 |
| BOE Nezdinde | 1,3 | 0,6 | -0,7 |
| Teminat Olarak Verilen Altınlar | 0 | 0 | 0 |
| BIST Nezdinde | 0 | 0 | 0 |
| Hazine Altınları | 2,5 | 0,2 | -2,3 |
| BIST Nezdinde | 2,5 | 0,2 | -2,3 |
| Uluslararası Standartta Olmayan Altınlar | 3,2 | 3,2 | 0 |
| TCMB’ye Ait | 2,8 | 2,8 | 0 |
| Koleksiyon (TCMB’ye Ait) | 0,1 | 0,1 | 0 |
| Hazineye Ait | 0,3 | 0,3 | 0 |
Tabloya göre Merkez Bankası’nın sahip olduğu ve zorunlu karşılık olarak elinde bulundurduğu uluslararası standartta altınların toplamı 2018 sonunda bir önceki yıl sonuna göre 76,1 ton azalarak 488,5 tona düşmüş bulunuyor. Bu altınların Merkez Bankası’na ait olanları geçen yıl sonuna göre 53,9 ton artarken bankalara ait zorunlu karşılık altınların mevcudu ise 127 ton azalmış görünüyor. Bu düşüşte Merkez Bankası’nın zorunlu karşılık politikasındaki değişikliğin katkısı var. Uluslararası standartta olmayan altınların mevcudunda ise tablodan görüleceği gibi değişme olmamış.
Altınların Çok Büyük Bölümü Türkiye’ye Getirilmiş Bulunuyor
Yukarıdaki tabloyu altın mevcudunun nerede saklandığını gösterebilmek için özetleyerek tekrar yazalım:
| 31.12.2017 | 31.12.2018 | Değişim | |
| Türkiye’de | 171 | 392 | 221 |
| TCMB | 34 | 34 | 0 |
| BIST: Borsa İstanbul | 137 | 358 | 221 |
| Yurtdışında | 394 | 97 | -297 |
| BOE: İngiltere Merkez Bankası Nezdinde | 375 | 97 | -278 |
| Fed: ABD Merkez Bankası Nezdinde | 0 | 0 | 0 |
| BIS: Uluslararası Ödemeler Bankası Nezdinde | 19 | 0 | -19 |
| Uluslararası Standartta Altın Mevcudu | 565 | 489 |
Bu tablodan görüleceği üzere Merkez Bankası, 2018 sonu itibarıyla altınların çok büyük bölümünü Türkiye’ye getirmiş bulunuyor. Buna göre 2018 sonu itibarıyla Merkez Bankası’nın sahip olduğu ya da zorunlu karşılık olarak Merkez Bankası’nda bulunan uluslararası standarttaki 489 ton altının 392 tonu Türkiye’de (TCMB ve BIST kasalarında), 97 tonu da İngiltere Merkez Bankası (BOE) kasalarında saklanıyor.
Söz konusu altınları dolar olarak ifade edersek 2018 sonu itibarıyla kabaca 20,5 milyar dolar eder. Bunun yaklaşık 16,5 milyar dolarlık bölümü Türkiye’de, 4 milyar dolarlık bölümü de İngiltere Merkez Bankası’nda duruyor demektir.
Sonuç
Merkez Bankası’nın yurt dışındaki altınları zaman zaman Türkiye’ye getirdiği ve zaman zaman da portföy yönetimi amaçlı olarak yurt dışında tuttuğu konusunu defalarca yazıp anlattık. Buna karşın altınları geri alır mıyız alamaz mıyız tartışmasını sonlandırmayı başaramadık. Çünkü insanlar inanılması çok kolay ve çekici olan şehir efsanelerine inanmayı seviyor.
Bu yazımızda sunduğumuz tablo ile Merkez Bankası’nın yurt dışında muhafaza ettiği ve portföy yönetimi amacıyla kullandığı altınlarını, 2018 yılında, hiçbir engelle karşılaşmadan yurda getirdiğini göstermiş oluyoruz. Böylece kamuoyunu uzun süredir işgal eden “Merkez Bankası’nın altınlarına el konulmuş” ya da “İngiltere o altınları bize vermez” biçimindeki şehir efsanelerinin bütün diğer şehir efsaneleri ve safsatalar gibi tümüyle yalan dolandan ibaret içi boş iddialar olduğunu da kanıtlamış bulunuyoruz.
“Yalanla kedi arasındaki temel fark kedinin yalnızca dokuz kez yaşayabilmesidir.” Mark Twain.