Bugün İtibarıyla Görünüm
Çok yakın geçmişe kadar Merkez Bankası’nın faiz indireceği konuşuluyordu. Piyasa yorumcuları enflasyonda iniş başladığını, bunun devam etmesi halinde Haziran’da Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine başlayabileceğini konuşuyorlardı. Ne var ki Türkiye’de çoğu kez yaşandığı gibi evdeki hesap çarşıya uymadı. USD/TL kurunda YSK’nin İstanbul seçimlerine ilişkin sonuçları kesinleştirememesiyle başlayan yükseliş, seçimlerin tekrarına karar verilmesiyle iyice denetimden çıktı.
| 1 USD Karşılığı Ülke Paraları | Dolara Karşı | Değişim (%) | |||
| 2017 | 2018 | 9.05.2019 | 2018/2017 | 2019/2018 | |
| Brezilya (Real) | 3,3125 | 3,8812 | 3,9658 | -17,2 | -2,2 |
| Endonezya (Rupiah) | 13.550 | 14.390 | 14.360,0 | -6,2 | 0,2 |
| Hindistan (Rupee) | 63,8725 | 69,7675 | 69,9475 | -9,2 | -0,3 |
| G. Afrika (Rand) | 12,3828 | 14,3467 | 14,3935 | -15,9 | -0,3 |
| Türkiye (TL) | 3,7872 | 5,2894 | 6,2232 | -39,7 | -17,7 |
| Türkiye (TL) Hariç Ortalama | -12,11 | -0,6 | |||
Tabloya bakıldığında yılbaşından bu yana benzer ekonomiler Dolara karşı ortalama yüzde 0,6 değer kaybı yaşarken TL’nin Dolara karşı yüzde 18’e yakın değer kaybettiği görülüyor. Bu büyük değer kaybı ekonomide sürekli olarak ekonomi içi ve ekonomi dışı risklerin artmasından kaynaklanıyor.
Aynı ülkelerin enflasyon, Merkez Bankası faizi ve CDS risk primine bakarsak karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor:
| Enflasyon | MB Faizi | CDS | |
| Brezilya | 4,58 | 6,50 | 171 |
| Endonezya | 2,83 | 6,00 | 103 |
| Hindistan | 2,86 | 6,00 | 79 |
| G. Afrika | 4,50 | 6,75 | 192 |
| Türkiye | 19,50 | 24,00 | 490 |
| Türkiye Hariç Ortalama | 3,69 | 6,31 | 136 |
Görüleceği üzere Türk Lirasının bu kadar hızlı değer kaybetmesi bir rastlantı değil. Özellikle CDS priminde yaşanan büyük ayrışma durumu açıkça ortaya koyuyor. CDS priminin bu kadar yükselmesi kuşkusuz faizleri de yükseltiyor. Daha çok risk daha çok getiri talep edilmesi demek.
Merkez Bankası Bugün Ne yaptı?
Merkez Bankası bugün iki karar açıkladı. İlki TL zorunlu karşılıkların yabancı para cinsinden tesis edilmesi imkânı yüzde 40’dan 30’a indirildi. Yabancı para zorunlu karşılıklar da her kademede 100 puan artırıldı. Merkez Bankası, Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilebilmesi imkânına ilişkin yapılan değişiklik sonucunda piyasaya 2,8 milyar ABD doları likidite verilmesini ve piyasadan 7,2 milyar TL tutarında likidite çekilmesini, yabancı para zorunlu karşılık oranlarında yapılan değişiklik sonucunda ise piyasadan 3 milyar ABD doları likidite çekilmesini bekliyor. Merkez Bankası bu yolla piyasadan TL çekmiş oluyor. Yabancı parada ise 2,8 milyar Dolar verip 3 milyar Dolar çekeceği için brüt rezervlerde sadece 200 milyon Dolarlık bir artış olacak.
Merkez Bankası ikinci olarak finansal piyasalarda yaşanan gelişmeleri dikkate alarak, 1 hafta vadeli repo ihalelerine bir süreliğine ara verilmesini kararlaştırdı. Bunu anlatabilmek için Merkez Bankası’nın bankaları fonlamakta kullandığı faizlere bir bakalım.
| Merkez Bankası Fonlaması | Faiz (%) |
| Gecelik Borç Verme | 25,5 |
| Haftalık Repo İhalesi (Politika Faizi) | 24,0 |
| Geç Likidite Penceresi | 27,0 |
Merkez Bankası bu olanakların hepsini aynı anda kullandığında ortalama faizi bunları kullandığı miktarlarla ağırlıklandırılarak saptanıyor ve buna ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti deniyor.
Merkez Bankası, bugün aldığı kararla, bir süreliğine (zamanı belli değil) haftalık repo ihalesi açmayacağını açıkladı. Bu durumda geriye yüzde 25,5 faiz. oranlı gecelik borç verme olanağı ile yüzde 27 faiz oranlı geç likidite penceresi olanağı kalıyor. Buna göre bugünden sonra Merkez Bankası’nın bankalara yapacağı fonlamanın faizi yüzde 25,5 ile yüzde 27 arasında bir yerde oluşacak demektir.
Merkez Bankası Faiz Arttırdı
Merkez Bankası, haftalık repo ihalesini süresi belirsiz bir süreliğine kaldırınca politika faizi olarak ilan ettiği yüzde 24’lük faizi de askıya almış oluyor. Bu durumda Merkez Bankası bundan böyle sadece gecelik borç verme olanağını kullanırsa örtülü olarak faizi en az 1,5 puan artırmış oluyor.
Merkez Bankası’nın faizi indireceği tahminleri üzerine senaryolar geliştirenler için ilginç bir gelişme.
“Bir kez daha bakmakla bir şey kaybetmezsin” diyor bir Çin Atasözü.