Utku Altunöz – 26.07.2016
Değerli takipçilerim. Merkez bankalarının birinci görevi fiyat istikrarının korunmasıdır. Bugün hangi merkez bankasının internet sayfasını açarsanız ingilizce olarak price stability (fiyat istikrarı ) ibaresini görebilirsiniz. Tabi fiyat istikrarını sağlayabilmesi için Merkez Bankalarının elinde bazı araçlar vardır ve bur araçları kullanarak hedeflerine ulaşmaya çalışırlar. Bugün ekonomi dersi almış bir iktisat yada işletme öğrencisine reeskont un ne anlama geldiğini sorarsanız sizlere bankaların iskonto yoluyla aldıkları kâğıtları tekrar iskonto ettirerek (reeskont) Merkez Bankası’na satıp karşılığında para almaları uygulamasıdır cevabını verir. Olayı Mahfi Eğilmez hocamın bu güzel örneği ile anlatacak olursak.
‘…..Diyelim ki bir şirketin elinde bir yıl vadeli ve 1000 TL değerinde iskontolu (faizi içinde) alınmış bir tahvil olsun. Bir yılın sonunda 1000 TL edecek olan bu tahvilin bugünkü değeri 1000 TL’den düşüktür. Şirket, vadesinden önce bankaya bu kağıdı verdiğinde banka, şirkete örneğin 900 TL verecektir. Bu durumda banka bu tahvili üzerinde yazılı değere göre yüzde 11 iskonto ederek [(1000 – 900) / (900)] almış olacaktır. Bu işleme iskonto, burada ortaya çıkan yüzde 11 oranındaki faize de iskonto faizi deniyor. Banka bu kağıdı aldıktan bir süre sonra nakit ihtiyacına düşüp kağıdı Merkez Bankasına 800 TL’ye satarsa ikinci kez iskonto işlemi ortaya çıkmış oluyor ki buna ikinci kez iskonto anlamına gelmek üzere reeskont deniyor. Vadeye kalan süre azaldığı için bankanın bu kağıdı Merkez Bankasına aldığı bedelden daha yüksek bir bedele satması mümkündür. Diyelim ki banka bu kâğıdı Merkez Bankası’na 910 TL’ye satmış olsun. Bu durumda Merkez Bankasının bankaya bu tahvil karşılığında ödediği faiz [(910 – 900) / (900)] yüzde 1,1 oluyor. Buna da reeskont faizi deniyor.’
Gelelim dün Merkez Bankamızdan yapılan açıklamaya. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), reeskont kredisi limitini 17 milyar dolardan 20 milyar dolara yükseltti.TCMB’nin, reeskont kredilerine ilişkin basın duyurusuna göre, Merkez Bankası tarafından sağlanan reeskont kredisi imkanının kullanımının yaygınlaştırılması ve Bankanın döviz rezervlerine bu yolla sağlanacak katkının artırılması amacıyla bazı düzenlemeler yapıldı.Reeskont kredisi limiti, 17 milyar dolardan 20 milyar dolara çıkarıldı.Bu tutarın 17 milyar dolarlık bölümü Türk Eximbanka, 3 milyar dolarlık bölümü ise ticari bankalara tahsis edildi.Toplam kredi limitindeki artışa bağlı olarak firma bazında kredi limitleri; dış ticaret sermaye şirketleri için 300 milyon dolardan 400 milyon dolara, diğer firmalar için 250 milyon dolardan 350 milyon dolara yükseltildi.aslına bakılırsa bir taşla iki kuş vurmak isteyen Merkez’in hem kendi döviz rezervlerini bu yolla arttırabilecek, hem de darbe girişimleri ile bazı çevrelerce yaratılan ekonomi kötüye gidiyor naralarına inat piyasada döviz miktarını düzenleyebilecek.
OHAL SONRASI DOLARDAKİ ÖNGÖRÜLERİM
Bu sorunun cevabı için iki temel gösterge mevcut . Yurt içindeki gelişmeler ve yurt dışında Avrupa Merkez Bankası’nın yapacağı ekonomiyle ilgili açıklamalar. Dolar tahminime gelince.Doların 3.10-3.15 bandını test edeceği olasılıklar dahilinde. Kişisel görüşüm önemli bir gelişme olmaması şartıyla mevut durumda doların 3.03-3.04 aralığında kalacağı yönündedir. Özellikle TCMB’nın da attığı adımlarla bu fiyatlarda bir çapalanma olacağı yönündeki görüşümü sürdürmekteyim. Yine kişisel görüşüm, 3.10 un üzerinde bir dolarda merkezden gelecek bir müdahale güçlü bir olasılık. Suların durulması ile sonbahar sonunda doların 2. 90-2. 95 seviyelerine ineceği de diğer öngörüm. Bu zamana kadar öngörülerimde genelde yanılmamış bir akademisyen olarak devamlı söylediğim cümlemi tekrarlamak istiyorum. Döviz bir yatırım aracı değildir. Dolar alım ve satımı yaparak önemli kazanım yapacağını düşünmek çok ta akılcı bir durum değildir. Bununla birlikte doların altın ile birlikte zor günlerdeki güvenli liman özelliği de unutulmamalıdır.
Son olak şu hatırlatmamı da yapmak istiyorum. Gün her zamankindne çok kenetlenme ve devletimize sahip çıkma günüdür. Başka TÜRKİYE yok.
Doç. Dr. Utku Altunöz
E-mail: utkual@hotmail.com
https://twitter.com/utkualtunoz