Mahfi Eğilmez – 17.04.2018
Küresel Görünüm
IMF, her yıl Nisan ayında yaklaşık 200 ekonominin durumunu ele alan ve tahminlerini gösteren Dünya ekonomik Görünümü Raporunu yayınlar. Ben de bu raporun ekinde yer alan istatistiklerden giderek küresel bir değerlendirme yapacağım.
2018 yılında küresel GSYH’nin cari fiyatlarla 87,5 trilyon USD’ye, satınalma gücü paritesiyle (SAGP) 135 trilyon USD’ye ulaşacağı tahmin ediliyor.
Aşağıdaki tablo dünyanın ekonomik görünümünü sergiliyor (tablo SAGP esas alınarak hazırlanmıştır.)
| 1999 | Sayı | GSYH Payı (%) | İhracat Payı (%) | Nüfus Payı (%) |
| Toplam Ekonomi | 184 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| Gelişmiş Ekonomiler | 28 | 57,4 | 63,7 | 15,5 |
| ABD | 21,9 | 14,0 | 4,6 | |
| Euro Bölgesi | 15,8 | 39,3 | 6,3 | |
| Japonya | 7,6 | 6,7 | 2,1 | |
| Yükselen ve Gelişen Ekonomiler | 156 | 42,6 | 36,3 | 84,5 |
| Çin | 11,2 | 3,1 | 21,1 | |
| Hindistan | 4,6 | 0,7 | 16,6 | |
| Rusya | 2,4 | 1,3 | 2,5 | |
| Brezilya | 3,2 | 0,9 | 2,8 | |
| Türkiye | 1,3 | 0,6 | 1,1 | |
| 2017 | Sayı | GSYH Payı (%) | İhracat Payı (%) | Nüfus Payı (%) |
| Toplam Ekonomi | 193 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| Gelişmiş Ekonomiler | 39 | 41,3 | 63,6 | 14,4 |
| ABD | 15,3 | 10,3 | 4,4 | |
| Euro Bölgesi | 11,6 | 26,3 | 4,6 | |
| Japonya | 4,3 | 3,9 | 1,7 | |
| Yükselen ve Gelişen Ekonomiler | 154 | 58,7 | 36,4 | 85,6 |
| Çin | 18,2 | 10,7 | 18,8 | |
| Hindistan | 7,4 | 2,2 | 17,9 | |
| Rusya | 3,2 | 1,8 | 2,0 | |
| Brezilya | 2,6 | 1,1 | 2,8 | |
| Türkiye | 1,7 | 1,0 | 1,1 |
2017 yılındaki görünüm, 1999 yılına göre ciddi bir değişim sergiliyor. Gelişmiş ekonomilerin payları düşerken gelişmekte olan ekonomilerin payları yükseliyor. Çin, 1990 yılında ABD ekonomisini yarısı büyüklüğündeyken 2017 sonu itibariyle SAGP hesaplamasına göre ABD’yi geçerek dünyanın en büyük ekonomisi konumuna yükselmiş bulunuyor.
Türkiye’de hem küresel GSYH’deki payını hem de ihracattaki payını artırmış görünüyor.
2018 yılında dünya ekonomisinde beklenen büyüme yüzde 3,9 (gelişmiş ekonomiler için yüzde 2,5, gelişmekte olan ekonomiler için yüzde 4,9.) 2018 yılında dünya ticaretinde ciddi bir artış bekleniyor. IMF’nin tahminine göre dünya ticaret hacmi 2018’de yüzde 5,1 artacak. Ben bu ciddi artış tahmininin önündeki en büyük tehdidin ticaret savaşları olduğunu düşünüyorum.
Büyük Ekonomilerin Durumu
Küresel krizin ciddi biçimde sıkıntıya soktuğu ABD ekonomisi ve Euro Bölgesi ekonomisi krizden bu yana geçen 10 yıllık sürede oldukça toparlanmış görünüyor. Krizden geçtikten Çin ekonomisi ise su yüzüne çıkan sorunlarını, yaratıcı sanayisini ile aşmaya çabalıyor. 1990’ların başından beri durgunluk içinde bulunan Japonya’da da belirli bir kıpırdanma ortaya çıkmış görünüyor.
Aşağıdaki tablo büyük ekonomilerin görünümünü sergiliyor.
| 2018 | Büyüme | Enflasyon | Kamu Borç Yükü | Cari Denge |
| ABD | 2,9 | 2,5 | 108 | -3 |
| Euro Bölgesi | 2,4 | 1,6 | 84,2 | 3,2 |
| Çin | 6,6 | 2,8 | 240 | 1,2 |
| Japonya | 1,2 | 0,8 | 236 | 3,8 |
| İngiltere | 1,6 | 2,7 | 86,3 | -3,7 |
Tablo bize büyük ekonomilerin borç yükü dışında normal göstergelere geri döndüğünü gösteriyor. Buna karşılık özellikle Çin ve Japonya’nın borç yükleri son derecede yüksek boyutlara varmış bulunuyor.
Türkiye ve Rakipleri
Gelişme yolundaki ekonomiler küresel krizden daha az etkilendiler. Bunun temel nedenlerinden birisi krizden ciddi biçimde etkilenen gelişmiş ekonomilerin piyasaya bol miktarda likidite sürmesiydi. Söz konusu likidite fazlasının çekilmeye başlanmasıyla gelişme yolundaki ekonomiler krizi sonradan hissetmeye başladılar. Bu hissetme, özellikle dış finansmana bağımlı olanlar açısından giderek artacak gibi görünüyor.
| 2018 | Büyüme | Enflasyon | Kamu Borç Yükü | Cari Denge | İşsizlik |
| Türkiye | 4,4 | 10,9 | 27,8 | -5,5 | 10,7 |
| Brezilya | 2,3 | 3,9 | 87,3 | -1,6 | 11,6 |
| Endonezya | 5,3 | 3,5 | 29,6 | -1,9 | 5,2 |
| Güney Afrika | 1,5 | 5,6 | 54,9 | -2,9 | 27,9 |
| Hindistan | 7,4 | 5,2 | 68,9 | -2,3 | – |
Tablo bize, Türkiye’nin rakipleri karşısında bazı açılardan iyi durumda olduğunu bazı açılardan ise daha sıkıntılı olduğunu gösteriyor. Bu tabloda yer alan kamu borç yüküne özel kesimin dış borç yükü de eklendiğini görünümün Türkiye aleyhine biraz daha bozulacağını belirtmemiz gerekiyor.
Orta Gelir Tuzağında Son Durum
2018 yılı için tahmin edilen küresel GSTH 87,5 trilyon USD ve nüfus da 7,6 milyar kişi olduğuna göre dünyada kişi başına düşen ortalama gelir kabaca 11,500 USD ediyor. Türkiye için 2018 yılında tahmin edilen kişi başına gelir 11.114 USD olarak hesaplanıyor. Bu durumda Türkiye, orta gelir tuzağında kalmaya devam edeceği anlaşılıyor.
Veriler İçin Kaynak: IMF, WEO, Database, April 2018.