Mahfi Eğilmez – 26.07.2015
Ekonomi ve Barış Enstitüsü, hiçbir partiye üye olmayan, kâr amacı gütmeyen bağımsız bir araştırma kurumu. Barış ve barışın ekonomiyle ilişkileri konusunda çalışmalar yapıyor. Yayınladığı raporlar içinde en ilgi çekici olanlarından birisi Küresel Barış Endeksi. Bu endeks 162 ülkeyi, 23 farklı niceliksel ve niteliksel göstergeyle ele alıp kıyaslıyor. Bu göstergelere dayanarak bir ülkenin barışa ne kadar yakın (barışçıl) veya barıştan ne kadar uzak olduğunu ölçmeyi amaçlıyor. Göstergeler ve taşıdıkları ağırlıklar şöyle:
| İç Barış Göstergeleri | Ağırlık (1’den 5’e) | Dış Barış Göstergeleri | Ağırlık (1’den 5’e) | |
| Suçluluk algılama oranı | 3 | Askeri harcamalar (GSYH’nın yüzdesi) | 2 | |
| Güvenlik görevlileri notu | 3 | Silahlı kuvvetlerin sayısal oranı | 2 | |
| Cinayet oranı | 3 | BM Barış gücü bulguları | 2 | |
| Tutukluluk oranı | 3 | Nükleer ve ağır silah gücü | 3 | |
| Silaha erişim | 3 | Silah ihracatı | 3 | |
| İçeride uzlaşmazlıkların yoğunluğu | 5 | Göçmenler ve tehcir edilenler | 4 | |
| Şiddete açık gösteriler | 3 | Komşu ülkelerle ilişkiler | 5 | |
| Şiddet suçları | 4 | Dış uyuşmazlıkların sayısı, süresi ve niteliği | 2,28 | |
| Siyasal istikrar | 4 | Dış uyuşmazlıklarda ölümler | 5 | |
| Silah ithalatı | 2 | Silah ithalatı | 2 | |
| Terörizmin etkileri | 2 | Terörizmin etkileri | 2 | |
| İç uyuşmazlıklardan doğan ölümler | 5 | İç uyuşmazlıklardaki ölüm sayısı | 5 | |
| İç uyuşmazlıklardan doğan çatışmalar | 2,56 | İç uyuşmazlıklardan doğan çatışmalar | 2,56 |
Enstitünün hazırladığı 2015 Küresel Barış Endeksi Raporu çeşitli önemli bulgulara işaret ediyor. Bunlar arasında dünyanın giderek daha az barışçıl hale gelmesi, küresel sistemde barışın en düşük olduğu bölgenin Ortadoğu ve Afrika olması, Avrupa’nın en barışçıl bölge olarak öne çıkması, düşük nüfuslu ülkelerin yüksek nüfuslu olanlara göre daha barışçıl olmaları gibi bulgular sayılabilir. İşin ekonomiye yansımasıyla ilgili sonuçlara örnek olarak küresel gelirin yüzde 13,4’ünün silahlanmaya harcanması, uyuşmazlıklarda heba edilen parasal toplamın 817 milyar dolara ulaşması gibi bulguları gösterebiliriz.
Raporda bu çerçevede yapılan değerlendirmeye göre 162 ülke içinde en barışçıl 5 ülke: İzlanda, Danimarka, Avusturya, Yeni Zelanda, İsviçre. Barışa en uzak 5 ülke ise (en sondan geriye doğru): Suriye, Irak, Afganistan, Güney Sudan, Merkezi Afrika Cumhuriyeti.
Türkiye, 162 ülke arasında 135’nci sırada yer alıyor. Buna göre dünyada Türkiye’den daha barışçıl 134 ülke, daha az barışçıl 27 ülke var demek.
Dünyanın en barışçıl bölgesi olarak gösterilen Avrupa’da 36 ülke bulunuyor. Avrupa’da en barışçıl 5 ülke İzlanda, Danimarka, Avusturya, İsviçre ve Finlandiya. Bu ülkeler zaten dünyada da barışa yakınlık açısından en önlerde yer alan ülkeler. Avrupa’daki 36 ülke arasında barışa en uzak ülke Türkiye. Sondan başa doğru barışa en uzak 5 Avrupa ülkesi şöyle sıralanıyor: Türkiye, Makedonya, Kosova, Kıbrıs, Yunanistan.
TL’nin Dolar veya Euro karşısındaki değerine, borsanın iniş çıkışlarına, gösterge faizin durumuna bakarken bu tür önemli göstergeleri de gözden kaçırmamak gerekiyor. Çünkü ülke riskini en güncel olarak sergileyen CDS primi (ki bugün itibariyle 225 düzeyinde bulunuyor) bu göstergelerden de fazlasıyla etkileniyor.