Son yılların trendi kripto paraların akademik alanda ne kadar etkin olduğunu genel hatlarıyla, WoS veri tabanından indirilen verilerle yaptığım bibliyometrik analizle, sizlere aktarmaya çalışacağım. 16.12.2024 tarihinde Web of Science veri tabanında topic bölmesine “Cryptocurrency” or ” Crypto Money” or “Cryptocurrencies” or “Crypto Coins” or “Crypto Currencies” anahtar kavramları yazılarak elde edilen verilere göre 6179 adedi makale olmak üzere toplam 9174 adet dokümana ulaşılmıştır. Araştırma makale çalışmaları üzerinden gerçekleştirilmiştir. Konuyla ilgili ilk makale çalışmaları 2014 yılında yayınlanmaya başlamıştır.
2014 yılında yayınlanan 6 makalenin ardından konuya olan ilginin ilk birkaç yıl hafif arttığı ancak 2018 yılında yükselişe geçtiği ve 2022 yılı itibariyle 1.182 makaleye ulaştığı belirlenmiştir. 2023 yılında ise 1.268 makale sayısı ile zirve yaptığı görülmüştür.
Yayın dilleri incelendiğinde; 6018 çalışmanın İngilizce, 61 çalışmanın Rusça, 38 çalışmanın ise İspanyolca olarak hazırlandığı belirlenmiştir. 13 çalışmanın ise Türkçe olarak gerçekleştirildiği görülmüştür.
En etkin makaleleri belirlemek için VOSviewer programı kullanılarak atıf /belge analizi yapıldığında; en etkin makalenin Zheng ve arkadaşlarının (2018); 1734 atıf alan “Blockchain zorlukları ve fırsatları: Bir anket (Blockchain challenges and opportunities: A survey)” çalışması olduğu belirlenmiştir. İkinci sırada 879 atıf alan Tschorsch, F., ve Scheuermann, B. (2016) birlikte kaleme aldıkları “Bitcoin ve ötesi: Merkezi olmayan dijital para birimleri üzerine teknik bir araştırma (Bitcoin and beyond: A technical survey on decentralized digital currencies)” çalışması; 3.sırada ise 757 atıf alan Li ve arkadaşlarının (2020), “Slime kalıp algoritması: Stokastik optimizasyon için yeni bir yöntem (Slime mould algorithm: A new method for stochastic optimization)” çalışmasının yer aldığı tespit edilmiştir.
Tablo:1 En etkin makale
| Yazar Adı | Makale Adı | Yayınlandığı Kaynak | Yayın Yılı | Atıf Sayısı |
| Zheng, Z. | Blockchain challenges and opportunities: A survey | International journal of web and grid services | 2018 | 1734 |
| Tschorsch, F. | Bitcoin and beyond: A technical survey on decentralized digital currencies | IEEE Communications Surveys & Tutorials | 2016 | 879 |
| Li, S. | Slime mould algorithm: A new method for stochastic optimization | Future generation computer systems | 2020 | 757 |
VOSviewer programında atıf/ kaynak analizi yapılarak en çok atıf alan kaynaklar tespit edilmiştir.
Tablo 2. En etkin kaynaklar
| Kaynak Adı | Belge Sayısı | Atıf Sayısı | Toplam Bağlantı Gücü | Dergi Etki Faktörü 2023 |
| Finance Research Letters | 333 | 11833 | 1765 | 7.4 |
| Economics Letters | 68 | 4615 | 1586 | 2.1 |
| IEEE Access | 196 | 4199 | 132 | 3.4 |
| International Review of Financial Analysis | 109 | 4171 | 1034 | 7.5 |
| Research in International Business and Finance | 127 | 3164 | 823 | 6.3 |
11833 atıf alan Finance Research Letters, kripto paralarla ilgili yayınladığı çalışmalarla en çok atıf alan dergi olarak belirlenmiştir. 4615 atıf alan Economics Letters 2.sırada, 4199 atıf alan IEEE Access ise 3. sırada yer almıştır. Finance Research Letters dergisi finans alanındaki tüm konuları kapsayan ve iki ayda bir yayımlanan bir dergidir.
“Kripto paralar” konusunda alanın atıf sayısına göre en etkin yazarlarını belirlemek amacıyla atıf / yazar analizi yapılmıştır.
Tablo 3. En etkin yazarlar
| Yazar Adı | Atıf Sayısı | Ortalama Atıf Sayısı | Ortalama Yayın Yılı | Belge Sayısı | Toplam Bağlantı Gücü |
| Bouri, Elie | 3831 | 60.81 | 2021.65 | 63 | 1409 |
| Corbet, Shaen | 3227 | 62.06 | 2021.37 | 52 | 1374 |
| Zheng, Zibin | 3212 | 107.07 | 2022.17 | 30 | 279 |
| Roubaud, David | 2805 | 175.31 | 2019.75 | 16 | 895 |
| Dai, Hong-Ning | 2429 | 303.62 | 2020.75 | 8 | 117 |
Kripto para konulu çalışmalarıyla 3831 atıf alan Bouri, Elie en etkin yazar olarak belirlenmiştir. Bouri toplamda 63 doküman yayınlamış ve çalışmalarının ortalama yayın yılı 2021.65 olarak saptanmıştır. 2.sırada yayınladığı 52 dokümanla 3227 atıf alan Corbet, Shaen ve 3. sırada yayınladığı 30 belge ile 3212 atıf alan Zheng, Zibin yeraldığı görülmüştür.
Ayrıca Reykjavik University & Korea University Business School’da görevli Ender Demir ve Bilkent Üniversitesinde Doçent Ahmet Şensoy’un konuyla ilgili çalışmaları bulunmaktadır.
Web of Science veri tabanında çalışmanın örneklemini oluşturan 6179 makalenin yayınlandığı kurumları tespit etmek ve çalışma konusuyla ilgili literatüre sunduğu belgelerle en çok atıf alan kurumları belirlemek amacıyla atıf / kurum analizi yapılmıştır.
Tablo 4. En etkin kurumlar
| Kurum Adı | Atıf Sayısı | Belge Sayısı | Ortalama Atıf Sayısı | Toplam Bağlantı Gücü | Ortalama Yayın Yılı |
| Montpellier Business School | 3533 | 36 | 98.14 | 554 | 2020.86 |
| Dublin City University | 3498 | 55 | 63.60 | 624 | 2021.51 |
| Trinity College Dublin | 3477 | 40 | 86.92 | 591 | 2021.25 |
| Chinese Academy of Sciences | 3388 | 47 | 72.09 | 263 | 2021.32 |
| Sun Yat-sen University | 3268 | 40 | 81.70 | 104 | 2022.22 |
Montpellier Business School yayınladığı 36 belge ve aldığı 3533 atıf sayısıyla “kripto para” konulu çalışma yapan en etkin kurum olarak belirlenmiştir. 554 toplam bağlantı gücüne sahip olan kurumun konuyla ilgili çalışmalarının ortalama yayın yılı 2021.51 olarak belirlenmiştir. Ortalama yayın yılı 2021.51 olan Dublin City University 55 belge, 3498 atıf ve 624 bağlantı gücü ile literatüre en çok katkı sunan 2. kurum olarak tespit edilirken, 2021.25 ortalama yayın yılına sahip Trinity College Dublin’in 40 belge, 3477 atıf ve 591 bağlantı gücü ile en etkili 3. kurum olduğu görülmüştür.
Kripto para konusu ile ilgili hazırladıkları yayınlarla en çok atıf alarak literatüre katkı sunan en etkin ülkeleri belirlemek için atıf/ ülkeler analizi yapılmıştır.
Tablo 5. En etkin ülkeler
| Ülke Adı | Atıf Sayısı | Belge Sayısı | Ortalama Atıf Sayısı | Toplam Bağlantı Gücü | Belgelerin Ortalama Yayınlanma Yılı |
| Çin Halk Cumhuriyeti | 22372 | 863 | 25.92 | 8075 | 2022.11 |
| ABD | 21083 | 869 | 24.26 | 7284 | 2021.47 |
| İngiltere | 19396 | 541 | 35.85 | 9594 | 2021.55 |
| Fransa | 8663 | 249 | 34.79 | 5154 | 2021.85 |
| Avustralya | 8662 | 272 | 31.85 | 4081 | 2021.42 |
Kripto paralar konusunda yayınladığı belgeler ile en çok atıf alan ülkenin 22372 atıf alan Çin Halk Cumhuriyeti olduğu görülmüştür. 21083 atıf ile ABD 2., 19396 atıf ile de İngiltere 3. etkin ülke olarak tespit edilmiştir.
Literatürde yer alan “kripto para” konulu makale çalışmalarının kavramsal yapılarının ortaya konularak, alanın en etkin anahtar kelimelerinin tespit edilmesi amacıyla eş-oluşum /birlikte bulunma anahtar kelime analizi yapılmıştır.
Tablo 6. En etkin anahtar kavramlar
| Anahtar Kavram | Eş-Oluşum | Toplam Bağlantı Gücü | Ortalama yayın yılı | Ortalama atıf sayısı |
| Cryptocurrency | 2529 | 2391 | 2021.71 | 21.92 |
| Bitcoin | 1319 | 1729 | 2021.18 | 27.01 |
| Blockchain | 1127 | 1460 | 2021.40 | 26.67 |
| Ethereum | 231 | 1474 | 2021.74 | 23.26 |
| Smart contracts | 133 | 283 | 2021.68 | 25.77 |
Çalışmanın en etkin anahtar kavramları incelendiğinde; 2529 eş-oluşum ve 2391 bağlantı gücü ile Cryptocurrency’nin (Kripto Para) ilk sırada yer aldığı görülmüştür. “Cryptocurrency” anahtar kavramının ortalama yayın yılının 2021.71 ve ortalama atıf sayısının 21.92 olduğu belirlenmiştir. Çalışmanın 2. Etkin anahtar kavramı Bitcoin 1319 eş-oluşum ve 1729 toplam bağlantı gücü, 3. etkin anahtar kavramı ise 1127 eş-oluşum ve 1460 toplam bağlantı gücü ile Blockchain ( blok zinciri) kavramı olarak tespit edilmiştir.
