Katma Değer Vergisi (KDV), mal ve hizmetlerin her aşamasında uygulanan ve nihai tüketici tarafından ödenen bir dolaylı vergi türüdür. Türkiye’de KDV oranları, ilgili sektör ve ürün gruplarına bağlı olarak farklılık göstermektedir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan KDV oranları %1, %10 ve %20 olup, vergi düzenlemelerine bağlı olarak değişebilmektedir.
Bu rehberde KDV nasıl hesaplanır, işletmeler için KDV dahil hesaplama, KDV hariç hesaplama gibi konulara değinecek, KDV oranları ve örnekler üzerinden konuyu detaylandıracağız.
Muhasebe ve vergilendirme süreçlerinde KDV hesaplama sürecini hızlandırmak için kullanabileceğiniz ücretsiz KDV hesaplayıcılar da bulabileceksiniz.
KDV Nedir?
KDV, üretimden nihai tüketiciye kadar olan süreçte ürüne eklenen değerin vergilendirilmesi esasına dayanan dolayı bir vergi türüdür. Tüketiciler tarafından ödenen KDV, işletmeler tarafından devlete beyan edilen bir vergidir.
İşleyişine bakacak olursak KDV hesaplamanın tüm aşamalarını şöyle açıklayabiliriz:
- İşletme, hammadde alırken KDV öder.
- İşletme, ürününü satarken KDV ekleyerek müşteriye fatura keser.
- İşletme satıştan elde ettiği KDV’yi, alımda ödediği KDV’den düşerek devlete öder.
- Nihai tüketici, tüm süreç boyunca biriken KDV’yi ödeyen son kişi olur.
Bu süreç, işletmelerin KDV mahsuplaşması yaparak ödedikleri vergiyi minimize etmelerine yardımcı olur. Peki, KDV neden alınır?
KDV, ürünlerin nihai tüketiciye ulaşana kadar geçen süredeki katma değerinin vergilendirilmesi esasına dayanır. Bu nedenle de devlet için önemli bir vergi türüdür.
- KDV, devletin vergi gelirlerinin önemli bir kısmını oluşturur.
- Harcamalara dayalı olduğu için geniş bir vergi tabanına sahiptir.
- Haksız rekabeti önler ve kayıt dışı ekonomiyi azaltmaya yardımcı olur.
İlginizi çekebilir: Yüzde Hesaplama
KDV Hesaplama Nasıl Yapılır?
KDV hesaplaması, “Ürün tutarı x KDV oranı = KDV tutarı” olan KDV hesaplama formülü ile yapılır.
KDV hesaplama işlemi iki şekilde yapılır:
- KDV Dahil Fiyat Hesaplama
- KDV Hariç Fiyat Hesaplama
Bunlara ek olarak KDV’den matrah bulma işlemi de KDV hesaplama yöntemlerinden biri olarak sayılabilmektedir.
A) KDV Dahil Hesaplama
Eğer bir ürün veya hizmetin net fiyatını biliyorsanız KDV dahil fiyatı hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz:
KDV Dahil Hesaplama Formülü: KDV Dahil Tutar = Net Tutar × (1 + KDV Oranı)
- Net Tutar, KDV hariç ürün veya hizmetin fiyatıdır.
- KDV Oranı, yüzde cinsinden KDV oranıdır. (örneğin, %20 için 0.20 yazılmalıdır).
- KDV Dahil Tutar, KDV eklendikten sonra ödenecek toplam tutardır.
KDV Dahil Hesaplama Örneği
Bir ürünün net fiyatı 3.500 TL ve KDV oranı %18 ise, KDV dahil fiyat hesaplaması şu şekilde olacaktır:
KDV Dahil Tutar = 3.500 TL × (1 + 0.18) = 3.500 TL × 1.18 = 4.130 TL
Sonuç:
- Net fiyat: 3.500 TL
- KDV tutarı: 630 TL
- Toplam satış fiyatı: 4.130 TL
B) KDV Hariç Fiyat Hesaplama
Eğer vergi dahil fiyatı biliniyor ve KDV hariç fiyat bulunmak isteniyorsa; KDV dahil bir fiyatın içindeki net tutarı (KDV hariç fiyatı) hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz:
KDV Hariç Hesaplama Formülü: Net Tutar = KDV Dahil Tutar ÷ (1 + KDV Oranı)
- KDV Dahil Tutar, KDV eklendikten sonra ödenecek toplam tutardır.
- KDV Oranı, yüzde cinsinden KDV oranıdır (örneğin, %20 için 0.20 yazılmalıdır).
- Net Tutar, KDV hariç ürün veya hizmetin fiyatıdır.
KDV Hariç Hesaplama Örneği
KDV dahil satış fiyatı 5.900 TL olan bir ürünün %10 KDV oranına tabi olduğunu düşünelim.
KDV hariç fiyat şu şekilde hesaplanır:
Net Tutar = 5.900 TL ÷ 1.10 = 5.363,64 TL
Sonuç:
- KDV dahil fiyat: 5.900 TL
- Net fiyat (KDV hariç): 5.363,64 TL
- KDV tutarı: 536,36 TL
C) KDV’den Matrah Bulma
Ödenen KDV miktarından net tutarı (matrahı) hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz:
- Net Tutar = KDV Tutarı / KDV Oranı
- KDV Tutarı, toplam ödenen KDV miktarıdır.
- KDV Oranı, yüzde cinsinden KDV oranıdır (örneğin, %18 için 0.18 yazılmalıdır).
- Net Tutar (Matrah), KDV hariç ürün veya hizmetin fiyatıdır.
KDV’den Matrah Bulma Formülü
Bir ürünün ödenen KDV miktarının 720 TL ve KDV oranının %20 olduğunu varsayalım.
Matrah hesaplaması şu şekilde yapılır:
Net Tutar = 720 TL ÷ 0.20 = 3.600 TL
Sonuç:
- Ödenen KDV: 720 TL
- Net fiyat (KDV hariç): 3.600 TL
- KDV dahil fiyat: 4.320 TL
Vepara KDV Hesaplayıcı ile İşlemleri Kolaylaştırın
Manuel KDV hesaplamaları, işletmeler için çeşitli riskler barındırmaktadır. Bu nedenle, işlemleri saniyeler içinde yapan ve hata payını en aza indiren işlevdeki KDV hesaplayıcı araçlar ile siz de zaman kazanabilirsiniz.
Vepara KDV Hesaplama Aracı’na gerekli bilgileri girin ve sonucu saniyeler içinde öğrenin.
Türkiye’de KDV Oranları ve Ürün Gruplarına Göre KDV Düzenlemeleri (2025)
Katma Değer Vergisi (KDV), Türkiye’de tüketim üzerinden alınan dolaylı bir vergi türüdür. Yapılan düzenlemeler ile 2024 yılı itibariyle, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi doğrultusunda güncel KDV oranları %1, %10 ve %20 olarak belirlenmiştir.
KDV oranları; mal ve hizmet türlerine göre değişiklik gösterirken, bazı ürün ve hizmetler ise KDV’den muaf tutulmaktadır.
KDV Oranı Nasıl Belirlenir?
KDV’nin temel mantığı, ürün veya hizmetin toplam katma değerine dayanır. Tüketiciler, alışveriş yaparken KDV dahil fiyat üzerinden ödeme yapar ve bu vergi, satıcı tarafından devlete iletilir.
Ülkeden ülkeye değişen vergi politikalarına rağmen, KDV oranları genellikle tüketim düzeyi ve ürünün temel ihtiyaç olup olmamasına göre belirlenmektedir.
KDV Muafiyeti Olan Ürün ve Hizmetler (%0 KDV)
KDV’den muaf tutulan ürünler çoğunlukla ihracat, yatırım teşvikleri ve belirli sektörlere özel düzenlemeleri kapsamaktadır.
KDV muafiyeti olan ürün ve hizmetler şu şekilde:
- Türkiye’den ihraç edilen mallar ve hizmetler
- Yabancı müşterilerin Türkiye’de aldığı uluslararası dolaşım hizmetleri
- Serbest bölgelerde sunulan fason üretim hizmetleri
- Yurt dışına yönelik yazılım geliştirme, grafik tasarım gibi dijital hizmetler
- Yabancı şirketlerin Türkiye’deki fuarlardan aldığı ürün ve hizmetler
- İhraç kayıtlı faturayla satın alınan mallar
- Kültür-sanat faaliyetleri kapsamında kamu kurumları ve vakıfların düzenlediği etkinlikler
- Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında satın alınan makine ve ekipmanlar
- Yabancı lojistik firmaları aracılığıyla yurt dışına gönderilen ürünler
Listede yer alan ürün ve hizmetler katma değer vergisine tabi tutulmaz ve satın alımlarda tüketiciye ek vergi yansıtılmaz.
%1 KDV Oranı Hangi Ürünlerde Geçerli?
Temel gıda ürünleri ve tarım ürünleri için uygulanan KDV oranı %1 olarak belirlenmiştir. Günlük hayatta sık tüketilen temel gıda ürünleri bu kategoriye dahil edilmektedir.
%1 KDV uygulanan ürünler şunlardır:
- Un, yufka ve ekmek
- Buğday, arpa, mısır gibi tahıllar
- Patates, kuru soğan, sarımsak gibi sebzeler
- Kuru fasulye, nohut, mercimek gibi bakliyatlar
- Zeytin ve zeytinyağı
Bu ürünler, temel gıda kategorisinde olduğu için daha düşük bir vergi oranına tabidir.
%10 KDV Olan Ürün ve Hizmetler
KDV oranı %10 olan ürün ve hizmetler çoğunlukla tekstil, kültürel etkinlikler ve kişisel bakım ürünlerinden bazılarını kapsamaktadır.
%10 KDV uygulanan ürünler ve hizmetlerden bazıları:
- Tekstil ürünleri (giysi, kumaş vb.)
- Tiyatro, sinema ve müze giriş ücretleri
- Diş macunu, diş fırçası ve diş ipi
Daha önce %8 KDV oranına tabi olan sabun, şampuan, dezenfektan, deterjan ve ıslak mendil gibi temizlik ürünleri 2024 KDV kanunu güncellemeleriyle %20 KDV dilimine alındı.
KDV oranları bu gibi değişikliklere uğrayabildiği için güncel KDV oranlarına hakim olmak işletmeler için oldukça önemli bir konudur.
%20 KDV Hangi Ürün ve Hizmetlerde Var?
%0, %1 ve %10 KDV grubuna dahil olmayan tüm ürün ve hizmetler %20 KDV’ye tabidir.
%20 KDV uygulanan bazı ürünler:
- Mobilya ürünleri (koltuk, masa, dolap vb.)
- Beyaz eşya ve elektronik cihazlar
- Sabun, deterjan, şampuan ve dezenfektanlar
- Tuvalet kağıdı, kağıt havlu, mendil ve ıslak mendil
- Şans oyunları ve bahis hizmetleri
Bu kategorideki ürünler zorunlu temel ihtiyaçlar dışında kalan tüketim mallarını kapsadığı için daha yüksek KDV oranları üzerinden vergilendirilmektedir.
KDV Yönetimini Doğru Yapmak Neden Önemlidir?
KDV, işletmeler için önemli bir mali yükümlülüktür. Doğru hesaplama ve beyan ile hem cezai işlemlerden kaçınabilir hem de vergi yükünü en aza indirebilirsiniz. İşletmeler, doğru muhasebe yönetimi ve dijital çözümlerle KDV süreçlerini daha verimli yönetebilir.
KDV Beyannamesi ve KDV İadeleri
Türkiye’de faaliyet gösteren tüm vergi mükellefi işletmeler, aylık KDV beyannamesi vererek tahsil ettikleri ve ödedikleri KDV’yi beyan etmek zorundadır.
Bu sürecin doğru yönetilmesi, işletmelerin mali yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi açısından hayli önemlidir. Aynı zamanda, ihracat yapan veya belirli teşviklerden yararlanan firmalar için KDV iadesi alma hakkı da bulunmaktadır.
Şimdi, KDV beyannamesinin nasıl doldurulacağını ve KDV iadesi süreçlerini detaylı bir şekilde ele alalım.
KDV Beyannamesi Nedir, Nasıl Verilir?
KDV beyannamesi, bir işletmenin alış ve satış işlemlerine bağlı olarak devlete ödemesi gereken veya devletten talep edilebilecek KDV tutarlarının bildirildiği resmi bir belgedir.
Türkiye’de KDV beyannamesi 2025 yılı için her ayın 28’inde KDV beyannamesinin Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemi üzerinden elektronik ortamda verilmesi zorunludur. Bu tarihler her yıl, belli dönemlere göre uyarlanmaktadır.
İşletmeler, alışlarında ödediği KDV ile satışlarından tahsil ettiği KDV’yi hesapladıktan sonra KDV beyannamelerini doldurabilirler.
KDV İadesi Nedir ve Nasıl Alınır?
KDV iadesi, işletmelerin belirli koşulları sağladığında ödedikleri fazla KDV’yi devletten geri alabilmesi anlamına gelir.
Özellikle ihracat yapan firmalar, belirli sektörlerde teşvik kapsamında yer alan işletmeler ve bazı özel statüdeki firmalar KDV iadesi başvurusu yaparak ödedikleri fazla KDV’yi geri talep edebilir.
KDV İadesi Talep Edilebilecek Durumlar
- İhracat işlemleri: Yurt dışına yapılan mal ve hizmet satışlarında KDV alınmadığı için, işletmeler satın alımları sırasında ödedikleri KDV’nin iadesini talep edebilir.
- Teşvik belgeli yatırımlar: Devletin desteklediği bazı sektörler ve yatırımlar, ödedikleri KDV’yi geri alma hakkına sahiptir.
Özel istisnalar: Kamu kurumları, vakıflar, dernekler veya uluslararası kuruluşlarla çalışan firmalar belirli şartları sağladığında KDV iadesinden yararlanabilir.