Kaydi Sistem Nedir?

Kaydileştirme sermaye piyasası araçlarının, fiziki olarak basılmadan aynı nitelik ve hakları taşıyacak şekilde elektronik ortamda kayden izlenmesidir.

Sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesi süreci; sermaye piyasası araçları ve bu araçlara ilişkin hakların Merkezi Kayıt Kurulusu A.Ş. (MKK) tarafından, bilgisayar ortamında, ihraçcılar, aracı kuruluşlar ve hak sahipleri itibariyle tutulduğu ve bu araçlar üzerindeki hakların üçüncü kişilere karsı ileri sürülebilmesinde MKK’ya yapılan bildirim tarihinin esas alındığı hukuki sistem olarak tanımlanabilir. Fiziki olarak menkul kıymet basılması uygulamasından vazgeçilmesi, bu uygulamanın getirdiği maliyetlerden ve risklerden kurtulmaktan öte, bir bütün olarak haksahipliği bilgilerinin doğru ve güncel olarak tutulması ve takas/saklama sisteminin etkin ve güvenilir çalışmasını sağlamaya yöneliktir.

Kaydi sistemin avantajları;

* Tüm piyasa aktörleri için daha düşük risk ve maliyet,
* Her yıl milyonlarca dolar tutarında sertifika basım ve ihraç masrafından tasarruf,
* Personel, saklama, sigorta ve borçlanma/ödünç maliyetlerinden tasarruf,
* İhraççılar için sağlıklı ve güvenilir ortaklık pay defteri bilgilerini edinme imkanı,
* Sermaye artırımı, temettü ödemeleri ve ortaklarla ilişki ve iletişimlerde zaman ve maliyet avantajı,
* Sıfır sahte/kayıp/çalınma riski maliyeti,
* Daha kısa, etkin ve hızlı takas süreci,
* Şirket-ortak ilişkilerinde etkinlik, ortaklık haklarının kullanımında kolaylık
* Uluslararası entegrasyonu kolaylaştırma,
* Uluslararası endüstri standardını sağlama.

Hangi sermaye piyasası aracının kaydileşeceğine Sermaye Piyasası Kurulu karar vermektedir. SPK yatırım fonu katılma belgelerinin, hisse senetlerinin ve özel sektör borçlanma araçlarının kaydileştirilmesini kararlaştırmış olup söz konusu kıymetler kaydileştirilmiştir.

28 Kasım 2005 tarihinde Takasbank’ta Müşteri İsmine Saklama Sisteminde fiziken saklanmakta olan tüm hisse senetleri iptal edilerek, bu hesap kayıtları MKK tarafından devralınarak hisse senetleri artık sadece MKK ‘da kayden hak sahibi bazında izlenmek suretiyle kaydi sisteme geçilmiştir. Bu tarihten sonra İMKB’de alım-satımı yapılacak hisselerin takasına sadece kaydi hisse senetleri kabul edilmektedir.

Hisse senetlerinin kaydileşme tarihi olan 28.11.2005 tarihinden sonra yapılan tüm bedelli ve bedelsiz sermaye artırımlarında artık fiziki senet basım ve teslimi yapılmamakta sadece kaydi pay ihracı söz konusu olmaktadır.

Ayrıca, likit fonlar dışındaki yatırım fonu katılma belgelerinin kaydileştirme işlemleri 31.12.2005 tarihinde, likit fonların katılma belgelerinin kaydileştirme işlemleri ise 31.03.2006 tarihinde tamamlanmıştır. Diğer taraftan, özel sektör tahvilleri de Ağustos 2007’den itibaren kayden ihraç edilmektedir.

Kaydi dönüşüme Takasbank’ta aynen saklamada tutulan hisse senetleri ile hak sahiplerinin Takasbank dışında tuttukları hisse senetleri de konu olabilecektir. Bunun için hak sahiplerinin aracı kuruluşlar ve ihraççılar vasıtasıyla hisse senetlerini kaydileştirilmek üzere MKK adına görevli Takasbank’a teslim etmeleri gerekmektedir.

Hisse senetlerinin kaydileşme tarihinden sonra yapılan tüm bedelli ve bedelsiz sermaye artırımlarında artık fiziki senet basımı ve teslimi yapılmamakta sadece kaydi pay ihracı söz konusu olmaktadır.

Kaynak: yatirimyapiyorum.gov.tr