Daha önceki yazılarımda, Türkiye ekonomisinin düzlüğe çıkmasının ve yönünü yukarıya çevirebilmesinin yolunun TÜİK verilerinin doğru ve güvenilir olmasından geçtiğini yazmıştım. Bu fikirde ısrarcıyım ve muhakkak Türkiye ekonomisini yönetenlerin bunu dikkate alması gerektiğini düşünüyorum.
Bugünkü yazımda da bu konunun daha iyi anlaşılması adına işsizliği ele alacağım.
İşsizlik nedir? Kime işsiz denir? Son yıllarda bu konuda değişen tanımları da irdeleyeceğim. Ve buradan vardığımız nokta Tüik verilerinin bulunduğumuz yeri doğru anlatması adına gözden geçirilmesi veya revize edilmesi gerektiği gerçeğini ortaya koyacaktır.
TÜİK’e Göre İşsiz Tanımı
Referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan (kâr karşılığı, yevmiyeli, ücretli ya da ücretsiz olarak hiç bir işte çalışmamış ve böyle bir iş ile bağlantısı da olmayan) kişilerden iş aramak için son 4 hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan 15 ve daha yukarı yaştaki fertler işsiz nüfusa dahildirler.
Tanımdan da görüleceği üzere oldukça filtrelenmiş ve doğru veriye ulaşmayı zorlaştıran bir tanımdır bana göre. Örneğin, 2014 yılı öncesinde iş arama kriterinde referans dönemi olarak “son 4 hafta” yerine “son 3 ay” kullanılmaktaydı. Böylece son 3 ayda iş arayanların sayısı işsizlik oranına dahil ediliyordu ve oran gerçeğe çok daha yakın oluyordu.
TÜİK’e Göre Kimler İşsiz Değil
TÜİK’in işsiz saymadığı ve işgücüne dahil etmediği “iş aramayıp çalışmaya hazır olanların” sayısı, Eylül 2019-Eylül 2020 döneminde 1 milyon 890 bin artışla 4 milyon 136 bine yükseldi. Hal böyle olunca İşsizlik oranları da her ay düşüyor.
Böyle bir durumda karar alıcılar, yanlış veya eksik veriler üzerinden karar almak durumunda kaldığı için alınan karar da bir adım öteye taşımıyor maalesef. Pek çok alanda olduğu gibi ekonomide de doğru verilere, doğru kararlara ihtiyaç vardır. Benim kanaatim, veriler ve kaynaklar “gerçek” olduğunda ülke ekonomisi ileriye doğru yol alacaktır.
İsmail CEBECİ
Bağımsız Denetçi Yardımcısı
E-mail: cbcisml@gmail.com