İş Planı Nedir?
Çoğu zaman standart bir fizibilite çalışması olarak düşünülse de aslında iş planı bu kavramdan çok daha farklıdır. Yeni kurulacak veya mevcut işletmeler için hazırlanan iş planı; gelecekte işletmelerin başarılı olabilmeleri ve finansal açıdan varlıklarını koruyabilmeleri için önemlidir.
Basitçe iş planının ne olduğunu şöyle açıklayalım; şimdi yaptığınız veya gelecekte yapmak istediğiniz ‘işin’ sürdürülebilir bir başarıyla ilerlemesi ve süreçte karşınıza çıkabilecek zorluklarda neler yapmanız gerektiği konusunda size kılavuzluk edebilecek ve yatırım almanızı sağlayabilecek görünürdeki tek plan, iş planıdır.
İş Planı Nasıl Hazırlanır?
İş planınızı hazırlarken; işletmenizin faaliyet planını, faaliyet planlarının nasıl gerçekleştirileceği ve değerlendiricinin değerlendirme yapabilmesi için gerekli tüm diğer bilgileri vermelisiniz.
Özellikle KOSGEB ve yatırımcılardan sermaye desteği almak için bir iş planı hazırlıyorsanız, iş planınızda aşağıdaki sorulara cevap vermelisiniz:
İşletme parayı nereden, hangi faaliyet veya hizmetlerle kazanacak?
Eğer faaliyette ise, işletme ne kadar süredir faaliyette?
İşletmenizin karlılık düzeyi nasıl, eğer yeni bir işletme kuracaksanız gelecekte ileriye dönük olarak kar beklentileriniz nelerdir?
İşletme ne kadar miktarda finansmana ihtiyaç duyuyor ve kurulum dışında finansman desteği hangi amaçlar için kullanılacak?
Yukarıdaki soruların cevapları bir iş planında olmazsa olmazlar arasındadır.
8 Adımda İş Planı Nasıl Yapılır?
Bu başlığa gelene kadar sizlere İş planının ne olduğundan ve hazırlık sürecine başlamadan önce bir iş planının hangi sorulara cevap vermesi gerektiğinden bahsettik. Şimdi fiili olarak 8 adımda maddeler halinde iş planınızı nasıl yapabileceğinizi anlatacağız.
1. İşletme Yöneticisinin Özeti
İş planı yapılırken ilk önce özet bölüm hazırlanmalıdır. Standart özet bir veya iki sayfadan uzun olmamalıdır. Burada başvurunuzun farklarını da ortaya koyan genel açıklamalara değinin.
Örneğin;
İş planını yazmanızda ki amaç,
İşiniz için neler gerektiği ve ne kadar kaynak gerektiği,
Müşterilerinize nasıl fayda sağlayacağınız ve sizi neden tercih edeceklerini belirten kısa bir açıklama,
Önerilen çıkış yolları, yönetim deneyimi ve deneyimin projeyle ilgisini anlatan kısa bir yazı.
2. İşletme ve Faaliyet Geçmişi
Bu bölümde işletmenizin kuruluş tarihi ve işletmenizin kuruluş tarihini takip eden süreçte yaşanan gelişmeleri anlatmanız gerekir. Eğer işletmenizin başarıları bulunuyorsa yine bu bölümde anlatabilirsiniz.
İşletmenizi ilk kez kuruyorsanız neden böyle bir giriş yapmak istediğini eğer işletmenizin çatısı altında girişim yapıyorsanız neden bu kararı aldığınızı anlatın. Aynı şekilde bu bölümde işletme projenizi tanıtın.
3. Ürün ve Ürünler
İşletmenizde veya girişiminizde ne satacağınızı ya da hangi hizmetleri sağlayacağınızı açık ve anlaşılır bir şekilde bu bölümde belirtmeniz gerekir. Ürünlerinize ait tüm avantajları ve müşterilerinize hangi kolaylıkları sağladığını belirtin.
Ürünleriniz veya hizmetleriniz konusunda tüm detayları verebildiğiniz kadarıyla verin. Örneğin, ürünün avantajları, dezavantajları, ucuz mu, kaliteli mi, benzeri var mı, benzeri varsa sizinki neden farklı, rakipleriniz var mı, rakipleriniz bu ürün ve hizmetleri sağlıyor mu ya da sağlayacak mı, patentiniz var mı gibi birçok detayla ürün veya hizmetinizi bu bölüm altında değerlendirin ve anlatın.
4. İşletme Yönetimi
KOSGEB veya diğer yatırımcılardan bir girişim veya işletmenin destek alabilmesi için yönetim ve personel oldukça önemlidir. Hal böyle olunca yönetime ait bilgilerde iş planında mutlaka şeffaf bir şekilde detaylarıyla belirtilmelidir.
Örneğin, projede kilit rolü üstlenen kişiler bu bölümde belirtilmeli. Yalnızca yönetim değil, herhangi bir konuda projeye önemli ölçüde katkı sağlayacak personellerinde belirtilmesi gerekir. Aynı zamanda bu bölümde maaş politikası, gelecekte farklı personellere ihtiyaç duyulup, duyulmayacağı bilgileri de yer almalıdır.
5. Pazarlama
Çoğu zaman iş planı hazırlarken en zor yazılan kısım pazarlama bölümüdür. Bu bölüm yönetimden sonra gelen en önemli değerlendirme alanıdır. Bir işletmenin sürdürülebilir olmasını sağlayan pazarlama faaliyetleri aynı zamanda işletmelerin ayakta kalmasının temel nedenidir.
Bu sebeple, hedef pazarınızı ve pazarlama faaliyetlerinizi net bir şekilde açıklamanız gerekir. Örneğin, hizmet veya ürünleriniz yerel mi, küresel mi? gibi temel sorulara bu alanda cevap vermeniz beklenir.
Pazar payınız ne olacak, gelecekte hedeflediğiniz pazar payı nedir, pazarınız tercihlere veya moda akımından etkilenebilecek mi gibi soruların yanı sıra; hedef müşterilerinizin kimler olduğunu, nerede olduklarını, ne zaman, neden alım yapacaklarını anlatmanız gerekir.
6. İmalat ve Hizmet Süreci
Bu bölümde üretim ve hizmet sürecini yalın bir şekilde anlatmanız gereklidir.
İşletmenizin üretim kapasitesi, mevcut tesisleriniz ve üretim kaynaklarınız, işçi başına hizmet ve üretim istatistikleri, mevcut iş gücü varlığı, varsa rakiplerinize karşı üretim avantajlarınız gibi önemli noktaları bu bölümde ele almanız gerekmektedir.
7. İşletmenize Ait Finansal Bilgiler
Finansal bilgiler bölümünde işletmenize ait rakamlara yer vermelisiniz. Bu rakamlar yatırımcılar veya KOSGEB gibi destek kurumları için büyük önem arz etmektedir.
Finansal bilgiler arasında mali tablolar, satışlar, brüt kar marjı, vergi öncesi net kar, yaratılan/yaratılacak olan nakit ve sermaye belirtilmelidir. Ayrıca, hazırlayacağınız mali tabloların vergi kanunlarıyla uyumlu olması gerektiğini unutmayın.
8. Yaşanabilecek Riskler ve Getirileri
İşletmenizde yaşanabilecek tüm riskleri açık bir şekilde bu bölümde anlatmanız gerekir. Riskler sizin için önemli olduğu kadar yatırımcılar ve destek kuruluşları içinde önemlidir ve bunu önceden hem sizin hemde onların bilmesi şarttır.
Ayrıca bu bölümde yaşanabilecek olası riskleri ve bu risklerin yaşandığı durumlarda neler yaparak, olumsuzlukları ortadan kaldıracağınızı da anlatmanız gerekir. Bu bölümde samimi olmanız ve öngörünüz iki taraflı güveni de sağlayacaktır.
Örnek İş Planı
İlk kez iş planı hazırlıyorsanız yukarıda anlattıklarımız size karışık gelebilir. Bu sebeple sizinle önceden hazırlanmış bir iş planını paylaşmak istiyoruz. Paylaşacağımız iş planı KOSGEB tarafından hazırlanmış ve aşamalarla uyumludur.
PDF formatına sahip örnek iş planını şu bağlantıdan indirebilir ve çevrimiçi görüntüleyebilirsiniz: İş Planı Örnekleri (PDF).
İş planı örneği üzerinde sırasıyla hazırlanmış süreçlere dair anlatımları, örnek tabloları ve sunuyu görebilirsiniz. Dilerseniz yazıcıdan çıktı alabilir ve benzer şekilde örnek üzerinde iş planı taslağınızı hazırlayabilirsiniz.