Utku Altunöz – 12.06.2017
Ekonomi biliminin en önem verdiği göstergelerden biri ülkelerin büyüme rakamlarıdır. Gayrisafi milli hasıla(GSMH) ve gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) daki bir dönem önceki periyodlara göre farklı yöntemlerle hesaplanan bu iki gösterge arasında temel bir fark bulunmaktadır. Türkiye için örnek verecek olursak GSMH, Türkiye sınırları içinde ki Türkiye vatandaşlarının ürettikleri ve yurtdışında ki Türklerin ürettikleri nihai mal ve hizmetlerin toplamıdır . GSYİH ise Türkiye sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerdir. Buna yabancı yatırımcılarında ürettikleri dahildir. bu iki hesaplama , ekonominin birçok alanındaki performans ölçümünde bizlere yardımcı olmaktadır. Genelde ekonomi bilimi bir çok ekonomik performansı GSMH yada GSYİH ya oranlayarak yapmaktadır.
Bu bilgilerden sonra gelelim Türkiye’nin 2017 şlk çeyrek büyüme rakamlarına. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre GSYH tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5 arttı. Üretim yöntemiyle gayrisafi yurt içi hasıla tahmini ise aynı dönemde cari fiyatlarla yüzde 14,3 yükselerek, 641 milyar 584 milyon lira olarak belirlendi. Beklentilerin 3.8 seviyesinde olduğu düşünüldüğünde beklentilerin oldukça üstünde bir performans gösterildiği söylenebilir.
Bu yılın ilk çeyreğinde iktisadi faaliyet kollarına göre cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı, yüzde 35,5 ile “finans ve sigorta faaliyetleri” sektöründe kaydedildi. Tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün büyüme hızı yüzde 10,2, inşaat sektörünün ise yüzde 10,7 olarak belirlendi. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH, 2017’nin ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,7, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri, geçen yılın son çeyreğine göre yüzde 1,4 artış gösterdi. Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak %5,1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları %9,4, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise %2,2 arttı.Mal ve hizmet ihracatı %10,6 artarken ithalat %0,8 arttı. Tüketim harcamalarındaki artışın ramazan ayının da etkisi ile bir miktar enflasyonu arttıracağını düşünüyorum.
Kıymetli yatırımcılar ve ekonomi takipçileri. Bu performansın bu istikrarada devam etmesi durumunda 2017 yılını % 4 büyümeyle tamamlamız olasılıklar dahilinde. Büyümenin
2.8’i yurtiçi talepten 2.2’si yurtdışından gelmesi oldukça dengeli bir büyüme olarak gözlerden kaçmamakta. Yılın ikinci çeyreğinde büyümenin daha da güçleneceği de olasılıklar dahilinde. Bu büyüme başarısındaki itici faktörün ÖTV indirimleri, hizmet ihracatı ve devletin itici faktörü olduğunu da belirtmek isterim. Birçok yazımda da belirttiğim gibi ekonomide en önemli kaide sürdürülebilirliktir. Büyümedeki bu olumlu havanın diğer üç çeyrekte de sürüdürülmesi, Türkiye ekonomisi için daha cesaretli yorumlar yapmamıza izin verecektir. Unutmadan Türkiye ekonomisindeki aktörlerin bu olumlu ivmeyi devam ettrebilmeleri için yatırımları ihracata yönelik alanlarda yoğunlaştırması gerektiğini ısrarla belirtmek isterim.
Doç. Dr. Utku Altunöz
E-mail: utkual@hotmail.com
https://twitter.com/utkualtunoz