Hisse Senedi Nedir?

Hisse Senedi Tanımı:

Anonim ortaklıklar tarafından çıkarılan, şirket sermayesine katılımı temsil eden ve yasal şekil şartlarına uygun olarak çıkarılan kıymetli evraktır.

Hisse senetlerinin sahiplerine sunduğu haklar nelerdir?

Hisse senetleri sahiplerine,
* Ortaklık hakkı,
* Yönetime katılma (oy) hakkı,
* Kar payı (temettü) ve temettü avansı alma hakkı,
* Rüçhan hakkı (yeni pay alma hakkı),
* Bedelsiz pay alma hakkı
* Tasfiyeden pay alma hakkı,
* Bilgi edinme hakkı
sağlar.

Hisse senetlerinin türleri nelerdir?

Nama – hamiline yazılı hisse senedi

Hisse senetleri nama (isme yazılı) ya da hamiline yazılı olarak çıkarılabilir.

Hisse senedinin / payların türleri

Adi – imtiyazlı hisse senedi

Hisse senetleri ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa sahiplerine eşit haklar sağlarlar. Bu tip hisse senetlerine adi hisse senetleri denir. Bir kısım hisse senetleri ise adi hisse senetlerine göre kara katılmada, yönetim ve denetim kuruluna üye seçiminde, oy hakkında ve benzeri konularda ana sözleşmeye dayanarak sahiplerine imtiyazlı haklar tanıyabilir.

Bir anonim ortaklıkla çeşitli imtiyazlara sahip hisse senetleri bulunuyorsa bunlar farklı grup isimleriyle adlandırılırlar (A grubu, B grubu, C grubu gibi) ve Borsa’da farklı işlem sıralarında işlem görürler.

Hisse senedinin / payların türleri

Primli – primsiz hisse senedi

Üzerinde yazılı değer ile diğer bir deyişle nominal değerden ihraç edilen hisse senetlerine primsiz, nominal değerlerinden yüksek bir bedelle ihraç edilen hisse senetlerine primli hisse senedi denir.

Hisse senedinin / payların türleri

Bedelli – bedelsiz hisse senedi

Nakit/bedelli sermaye artırımı yoluyla ihraç edilen hisse senetlerine bedelli hisse senedi, ortakların nakit ödeme taahhüdünü içermeksizin iç kaynaklardan sermaye artırımı yoluyla ihraç edilen hisse senetlerine ise bedelsiz hisse senedi denir.

Hisse senetlerinin getirileri

Hisse senedi sahipleri temel olarak iki tür gelir elde ederler:

Kar payı (temettü) geliri: Anonim ortaklıkların yıl sonunda elde ettikleri karın ortaklara dağıtılmasından elde edilen gelirdir. Hisseleri/payları Borsa’da işlem gören anonim ortaklıklar karını Sermaye Piyasası Kurulu tarafından her yıl kamuya açıklanan oran ve esaslar çerçevesinde nakden veya temettüün sermayeye ilavesi suretiyle hisse ihraç ederek dağıtabilir. Bu oran 2006 yılı karları için %20 olarak belirlenmiştir. Hisse senetleri Borsa’da işlem görmeyen halka açık anonim ortaklıklar ise dağıtılabilir karlarının en az %20’sini birinci temettü olarak dağıtmak zorundadır.
Sermaye kazancı: Zaman içinde hisse senedinin değerinde meydana gelen artıştan elde edilen gelirdir.

Hisse senetlerinin ziyaı ve zaman aşımı

Hisse senedinin ziyaı, doğal bir afet (deprem vb.) veya bir insan fiiliyle (çalınma, yırtılma vb.) elinde bulunduranın iradesi dışında senedin elinden çıkması, veya elinde bulunmakla beraber yıpranma bozulma gibi nedenlerle artık kullanılamaz hale gelmesidir.

Zayi olduğu ispat edilen hisse senetleri için, mahkemeden iptal talebinde bulunulabilir. Hisse senedi mahkeme tarafından iptal edildiğinde hak ile senedin arasındaki bağ kopar ve senedin verdiği haklar senetsiz de talep edilebilir.

Hisse senedinin bir mülkiyet senedi olması ve vade taşımaması nedeni ile zaman aşımı söz konusu değildir. Ancak, tasfiye bakiyesinden pay alma hakkı tasfiye tarihinden itibaren 10 yıllık zaman aşımına, kar payı hakkı ise 5 yıllık zaman aşımına tabidir.

Kaynak: SPK – Borsa İstanbul