İMKB’nin hazırladığı hisse senedi reposu yakında devreye girecek.
Hisse reposunun yapılabilmesi için SPK’nın repo tebliğinde yapması gereken bazı değişiklikler vardı ve bu değişikliklere ilişkin tebliğ taslağı kamuoyu görüşüne sunuldu. Hisse reposu İMKB Tahvil ve Bono Piyasası’nda hazine bonosu reposu gibi yapılabilecek, böylece hareketsiz hisselerin piyasada değerlendirilmesini sağlayacak. Büyük montanlı hisse portföyü tutan özellikle kurumsal yatırımcılar tarafından ek bir gelir sağlaması yanında, hisse reposu yoluyla açığa satışı artıracak, bu sayede piyasanın likiditesi de fazlalaşacaktır.
Bilindiği üzere İMKB tarafından, borsa kotunda olan özel sektör borçlanma araçlarının da repoya konu olabileceği “Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı” faaliyete geçirilmişti. İMKB bu pazarın ardından, mevcut Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı benzeri, ancak teminat olarak hisse senedinin kullanılacağı “Hisse Tercihli Repo Pazarı”nı açacak. Hisse Tercihli Repo Pazarı, organize piyasa içerisinde, tercih edilen hisse senetleri üzerinde repo-ters repo yapılmasına, bu sayede edinilen hisse senetlerinin kesin alım satıma konu edilmesine ve sonrasında bu hisse senetlerinin alıcıya teslimine imkân verme amacını taşıyor.
SPK tebliğ taslağında getirilen düzenlemeyle hisse senedi üzerinde yapılacak repo ters repo işlemlerine konu hisse senetleri için depo koşulu aranmayacaktır. Düzenlemelerin belki de en önemli şartını bu hüküm oluşturacak. Bu sayede söz konusu pazarlarda taraflar repo işlemlerini belirledikleri menkul kıymetler üzerinde yapabilecek, işlem sonrasında da bu menkul kıymetlere bloke konulmayarak alıcı tarafından repo vadesi boyunca kesin alım satım, açığa satış ve ödünç işlemlerine konu edilebilecektir. Bu hükmün getirilmesiyle hisse senetlerinin likiditesinin artırılması sağlanacaktır. Açığa hisse senedi satmış bir yatırımcının takas gününe hisse senedi bulup teslim etmesi oldukça zor olduğu için, açığa satış yapan yatırımcılar için hisse reposu ile hisse senedi bulunması artık epeyce kolaylaşacaktır.
Özellikle hisse senedi üzerine repo yapılması işlemlerine imkân tanınması, hisse senetlerinin ödünç verilebilmesine ilişkin Takasbank tarafından üstelenilmesi gereken merkezi karşı taraf kurumu olma özelliğinin, yani Takasbank’ın CCP olamamasının bir çeşit alternatifini oluşturmaktadır. Sermaye Piyasası Kanunu’nda Takasbank’ın rehinli hisseleri rehne çevirememesine ilişkin hüküm kaldırılmadan Takasbank CCP olamayacağı için (neden kanun değişikliği gerekiyor, bir somut neden) hisse reposu en azından Takasbank’ın CCP olmasına kadar oldukça işe yarayacaktır.
Hisse reposunun devreye girebilmesi için vergisel sorunun çözümlenmesi gerekiyor. Vergi düzenlemelerinde buna ilişkin bir hüküm yok ve kıyasen uygulanacak bir düzenleme de mevcut değil. Bu nedenle, Maliye’nin hisse reposunun da hazine bonosuna dayalı repoların tabi olduğu vergi rejimini hisse senedi reposu için de uygulamaya alması uygun olacaktır.
İMKB yönetiminin giderayak piyasaya önemli bir alternatif pazar bırakmış olması önemlidir. Piyasa aktörleri tarafından bu yeniliğin kabul edilmesi, kullanılması, yaygınlaştırılması ve yatırımcılar tarafından tercih edilmesi durumunda hisse reposu mekanizması etkin ve yararlı olacaktır.
İbrahim Haselçin
ihaselcin@htgazete.com.tr
Kaynak: http://www.haberturk.com/yazarlar/ibrahim-haselcin/698117-hisse-reposu-baslayacak