Yılda sekiz kez toplanan FOMC iki toplantıda bir üyelerin önümüzdeki üç yıl için faiz beklentilerini içeren dot plot denen nokta tablosu ile birlikte iki yıllık enflasyon, büyüme, işsizlik oranı projeksiyonları yayınlıyor. Kararlar ve projeksiyonların yayınlanmasından yarım saat sonra da başkan basının karşısına geçiyor. Eğer Fed faiz artıracaksa sonrasında basın toplantısı düzenlenecek toplantılarda faiz artıracak beklentisi hakim.
Aralık ayı böyle bir toplantıydı ve Mart toplantısı da öyle. Aralık ayındaki dot plot tablosu ve üyelerin yaptığı açıklamalardan Fed 2016’da dört faiz artıracak sonucu çıkıyordu. Dot plot tablosunun medyanı %1.375 seviyesindeydi Aralık ayında.
Belki tüm bu anlattıklarımızla sanki FOMC bugün faiz artıracak iması yapıyoruz fakat durum pek öyle değil aslında. Sadece bundan sonra anlatacaklarımız daha anlaşılır olsun diye biraz ön bilgi verelim istedik.
2016’ya global büyüme endişeleri ve petrol fiyatlarındaki çöküş ile çalkantılı başlayan piyasalar Fed’in faiz artış döngüsüne Aralık’ta işaret ettiğinden daha kademeli devam etmesini bekliyor şimdi. Bu nedenle bugünkü toplantıda Fed’in faiz artırmasına çok düşük bir olasılık veriliyor.
Yine karar metnindeki güncellemeler ile yeni tahminlerden Fed’in büyüme, istihdam, enflasyon ve global risklerle ilgili ne düşündüğünü, yeni faiz artışlarına ne kadar sıcak baktığını ve bir sonraki faiz artışının ne zaman gelebileceğini öğrenmeye çalışacağız yani.
Karar metninde birinci paragraftaki büyüme, enflasyon ve büyüme değerlendirmelerinde ne gibi değişiklikler yapıldı? 2015 dördüncü çeyrekteki zayıflama sonrası 2016 birinci çeyrekte büyüme yine ivme kazanmış durumda. FOMC buna atıfta bulunabilir karar metninde. Ayrıca son zamanlarda hem piyasa bazlı hem de Fed’in hedeflediği enflasyon göstergesinde bir iyileşme var. Bu nedenle enflasyon değerlendirmesinde Ocak ayına göre biraz daha iyimser bir Fed görebiliriz. Diğer yandan istihdamdaki iyileşme ve işsizlik oranındaki gerilemeye rağmen maaş artış hızında geçtiğimiz ay yaşanan geri çekilme de Fed’in gözünden kaçmayacaktır.
Ayrıca ikinci paragraftaki enflasyon değerlendirmesine de güncelleme gelebilir. Enerji fiyatlarındaki düşüş nedeniyle enflasyonun yakın vadede düşük kalacağını fakat orta vadede tekrar %2 seviyesine doğru yükselişin başlayacağını belirtmişti Ocak’ta. Son toplantı sırasında 30.00 – 31.00 dolar seviyelerindeki ham petrol 39.00 dolarlara kadar yükseldikten sonra bugün 37.00 doların hemen üzerinde işlem görüyor. %20’lik bir toparlanma anlamına geliyor bu.
İkinci paragraftaki diğer bir önemli bölüm de global risklerle ilgili yorum. Global ekonomik ve finansal gelişmelerin istihdam, enflasyon ve ekonomik görünüm riskleri üzerindeki etkilerini yakından takip edip değerlendiriyoruz demişti Fed son toplantıda. Çin ve global büyüme endişeleri sürse de o zamandan bu zamana volatilite azaldı, yuan ve Çin borsalarında stabilleşme emareleri var, emtialar toparlandı. Yaşanan bu kısmi iyileşme Fed’in global riskler ile ilgili yorumuna pozitif yönde güncelleme yapmasına neden olabilir.
Dot plot tablosundaki noktalar ne kadar aşağı çekildi? Piyasaların ilk anda en dikkat ettiği doküman bu olacak. Yellen bir çok kere bu bölüm önemli değil deyip oradan soru soran öğretmen misali ‘nokta tablosunu çok ciddiye almayın’ dese de doların basın toplantısına kadar yönünü bu tablo belirleyecek belki de. Aralık’ta yayınlanan nokta tablosunun medyanı 2016 sonunda faizlerin %1.375 seviyesinde olacağını ima ediyordu. Yani 2016’da dört faiz artışını… Noktaların aşağı çekilmesi dolayısıyla da medyanın gerileyeceği öngörülüyor. Medyanın %1.125’e düşmesi üç faiz artışı, %0.875’e düşmesi iki faiz artışı, %0.625’e düşmesi ise üyelerin 2016’da sadece bir faiz artışı beklendiğini ima eder. %0.625 dolar için aşırı negatif, %1.125 ise pozitif bir etki yaratabilir.
Sonuç olarak FOMC ve Yellen her zaman olduğu gibi elindeki kartları çok fazla belli etmeden, ne piyasaları faiz artışları konusunda aşırı heyecanlandıracak ne de kötümserlik yaratacak mesajlar vermekten çekinerek klasik veri bazlı yönlendirmesine devam edecek bizce. Enflasyon, büyüme ve istihdamdaki gelişmeler nedeniyle karar metnine yapılacak olan revizeler doları destekleyebilir fakat bunun kalıcı olması için nokta tablosunun en az iki faiz artışını ima etmesi ve Fed’in maaşlardaki zayıflamaya güçlü bir vurgu yapmaması gerekiyor.
Kıvanç Vural