Mahfi Eğilmez – 14.08.2015
Neler Oldu?
Koalisyon umudunun sona ermesiyle birlikte bir süredir finansal piyasalarda zaten satın alınmaya başlayan erken seçim olasılığı, olasılıktan gerçeğe dönünce bütün finansal araçlarda bozulma yaşandı. Bu yazıyı yazdığımda borsa açılmamıştı. Açılınca BIST 100 endeksinde de hızlı bir düşüş yaşanmasını bekliyorum.
Bu yılın başından beri oluşan gelişmeler sonucunda yaşanan kayıplar şöyle.
TL’nin Dövize Karşı Değer Kayıpları
USD’ye karşı % 21 (USD yılbaşındaki 2,35 kurundan 2,84’e yükseldi.)
Euro’ya karşı % 12 (Euro yılbaşındaki 2,83 kurundan 3,17’ye yükseldi.)
Gösterge Faizdeki Artış % 25 oldu (Gösterge faiz yılbaşındaki % 8,12 düzeyinden % 10,13’e yükseldi.)
TCMB’nin Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyetindeki Artış % 0,35 oldu (TCMB’nin ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti yılbaşında % 8,52 idi % 8,55’e yükseldi.)
CDS Primindeki Artış (Risk Artışı) % 41 oldu (Yılbaşında 184 bp olan Türkiye’nin CDS primi 260 bp’ye kadar yükseldi.)
Neler Olabilir?
Önümüzdeki dönemde çok farklı şeyler olmasını beklememiz için fazla bir nedenimiz yok. Erken seçim olsa ve tek başına iktidar çıkaracak bir sonuç alınsa bile Türkiye ekonomisi içinde bulunduğu yapısal sorunları çözebilecek durumda görünmüyor. Bir kez daha benzeri bir modeli uygulayacak barut kalmadı. Artık ne eskisi kadar özelleştirilecek kamu malı var ne de borçlandırılabilecek özel kesim ve hane halkı. Üstelik önümüzde Fed’in faiz artırımı ve başta Çin olmak üzere gelişme yolundaki ekonomilerin yavaşlaması gibi iki büyük sorun bulunuyor. Şimdiye kadar düşük Euro kurunun otomobil satışlarında yarattığı artış da tersine dönecek gibi görünüyor. Euro’nun TL’ye karşı değerlenmesi ihracat ve turizm gelirlerini artıracak gibi görünse de USD’nin TL’ye karşı daha fazla değerlenmesi maliyetleri daha fazla artırdığı için döviz dengemize çare olacak gibi görünmüyor. Üstelik kurlarda yaşanan bu artışlar enflasyonu da iyice yukarı itecek.
Yukarıda finansal piyasalardaki gelişmeleri yazarken diğerleriyle en tutarsız görünen kalemin TCMB’nin ağırlıklı ortalama fonlama maliyetindeki artış olduğuna dikkat etmişsinizdir. TCMB, çeşitli baskılar nedeniyle faizi artıramamış ve bu gelişmeler karşısında tutarlı bir oran yakalayamamış görünüyor. Bu durum böyle devam ederse baskıların ister istemez azalmasını ve TCMB’nin faiz artırımına gitmesini bekleyebiliriz.