Berkay Ören – 26.01.2016
Enerji Piyasasında Önemli Gelişmeler
- Petrol 2003 yılından beri en düşük seviye olan 26.55 seviyesine inmesinin ardından yukarı yönlü ralli gerçekleştirerek 32.50 kademesinin üzerine çıktı. Çin piyasalarındaki tedirginliğin ve İran’ın küresel petrol arz fazlasına katkısının satıcılı seyri destekler nitelikte olduğunu söyleyebiliriz.
- Katar Enerji Bakanı Muhammed Al-Sada, OPEC’in olağanüstü bir toplantıya ihtiyacı olup olmadığı konusunda değerlendirme yaptıklarını söyledi. Venezüella, geçtiğimiz hafta OPEC üyelerine olağanüstü toplantı çağrısında bulunuştu.
- Geçtiğimiz hafta, Moody’s petrolde yaşanan arz fazlasından dolayı fiyat tahminlerini aşağı yönlü revize ettiğini açıkladı. İran’ın petrol arzını artıracak olmasından dolayı Brent ve Batı Teksas petrolünde aşağı yönlü risklerin olduğuna dikkat çekildi. Moody’s Batı Teksas petrolü için 2016 fiyat tahminini 7 dolar düşürerek 33 dolara, Brent petrol için ise tahmini 10 düşürerek 33 dolara indirdi. Moody’s Brent ve Batı Teksas petrolünün 2017 ve 2018 yılında 5’er dolar artacağı tahmininde bulundu.
- İranlı yetkililer Avrupa Birliği’ne düzenli petrol sevkiyatına Şubat ayında başlamaya hazırlandıklarını açıkladılar. Yeni yapılacak olan ihracatın büyük bir kısmının Avrupa Bölgesine gideceği belirtildi. Yunanistan Enerji Bakanı Hellenic Petroleum’un National Iranian Oil Company (NIOC) ile petrol ticareti konusunda iletişime geçtiğini açıkladı. İran uygulanan yaptırımların kaldırılmasının ardından, İran ile ilk ticarete başlayan ülke Avrupa ülkesi Yunanistan oldu.
- National Iranian Oil firması Şubat ayında 1 milyon varil petrol sevkiyatı yapmaya hazırlanıyor. Yaptırımların kaldırılmasının ardından, İran birkaç ay içinde günde 500 bin varile kadar yeni ihracat yapacağını ve 1 yıl içinde ise ihracatı 1 milyon varile çıkaracaklarını açıklamışlardı. İran’ın amacı 2012 yılında kaybettiği Pazar payını tekrar kazanmak olacaktır.
- Çin devlet başkanı Şi Cinping’in İran ziyareti enerji piyasalarının önemli gelişmeleri arasında yer aldı. İki liderin gerçekleştirdiği toplantının ardından çeşitli alanlarda iş birliği protokolleri imzalandı. Yapılan anlaşmaların ardından konuşan İran devlet başkanı Hasan Ruhani iki ülke arasında yeni bir dönem başladığını söyledi. İki ülke arasındaki ilişkiler, gelecek 25 yılı içeren stratejik antlaşma ve gelecek 10 yıl içinde iki ülke arasındaki ticaret hacminin 600 milyar dolara çıkarılması için görüştükleri belirtildi. Ayrıca, Ruhani iki ülke arasında finans, bankacılık, uzun vadeli enerji yatırımları, demir yolu çalışmaları, sanayi, maden, turizm ve daha birçok alanda görüşmeler yaptıklarını konuşmasında vurguladı. Çin devlet başkanı Cinping’in yaptığı açıklamada ise, Çin’in İran’ın en büyük ticari ortağı ve İran’dan en fazla petrol ithal eden ülke olduğunu söyledi. Enerji alanında iş birliği içinde olacaklarını, İpek Yolu, taşımacılık ve daha birçok konu da anlaşmaya vardıklarını dile getirdi. Dünya’da petrol üretiminde beşinci sırada bulunan İran, bu ülkeye günlük 542 bin varil ihraç ediyor. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2014 yılında bir önceki yıla göre yüzde artarak 50 milyar Dolar’a yükseldi. 2014 yılında Çin’in İran olan ihracatı 24.4 milyar Dolar iken, İran’ın Çin’e ihracatı 27.5 milyar dolar oldu. İran ithalatının yaklaşık olarak yüzde 40’ını en büyük ticari ortağı olan Çin’den gerçekleştiriyor.
- Dünyanın en büyük enerji üreticilerinden biri olan Rusya’nın para birimi Ruble’nin petrol fiyatlarındaki sert düşüşle rekor düşük seviyelere inmesinin ardından hedge fonlar ilk defa uzun pozisyon açtılar. ABD Emtia Vadeli işlem komisyonunun açıklamalarına göre, hedge fonların geçtiğimiz hafta Ruble‘de 651 net uzun pozisyon aldığı ifade edildi. 2 hafta önce ise net kısa pozisyon sayısı 657 olmuştu. Ancak, Ruble ile petrol fiyatlarının negatif korelasyon içinde olduğunu görebiliyoruz. Petrol fiyatlarında düşüşlerin devam etmesi halinde Ruble’de zayıflama görülme olasılığı yüksektir. Bilindiği gibi Brent Petrol, Ağustos ayından bu yana görülen en güçlü günlük yükselişini gerçekleştirdi. Grafikte USDRUB paritesi yükselen kanal treninde yoluna devam ederken, Brent Petrol’ün alçalan trend içinde olduğunu görebiliyoruz. Rusya’da gayri safi yurt içi hasıla 2015 yılında yüzde 3.7 ile 2009’dan bu yana görülen en sert daralmayı gösterdi. Rusya’nın ihracat kaleminde en büyük yer tutan petrol fiyatlarındaki düşüş ve Ukrayna anlaşmazlığından dolayı uygulanan yaptırımlardan ülkedeki daralmaya neden olduğunu söyleyebiliriz. Rusya 2014 yılında yüzde 0.6 büyümüştü.
- Geçtiğimiz haftanın önemli haberleri arasında Suudi Arabistan’ın petrol şirketi Aramco’nun halka arzıyla ilgili çeşitli spekülasyonlar ortaya atılmıştı. Aramco’nun CEO’su Khalid al Falihi, yapılacak olan halka arza Suudi Arabistan’ın enerji rezervlerinin dâhil edilmeyeceğini açıkladı. Aramco’nun petrol rezervleri Exxon Mobil’in yaklaşık 10 katına sahip ve rezervlerin toplam değerinin yaklaşık 2.5 trilyon doların üzerinde olduğu söyleniyor. Aramco’nun halka arzından sonraki piyasa değeri 540 milyar Dolar olan Apple’ı geçmesi bekleniyor. Apple ise piyasa değeri bakımından dünyanın en büyük şirketi konumunda yer alıyor. Aramco Başkanı Halid El-Falih, düşük petrol fiyatları sebebiyle maliyetleri azaltan tedbirler aldıklarını ancak petrol ve gaz üretiminde yeni yatırımlarını azaltmayacaklarını açıkladı. Ayrıca, Falih petrolde arz ve talebin ılımlı bir fiyat seviyesine dengeye geleceğine inandığını söyledi. Suudi Arabistan cephesinden gelen bu hu haber enerji piyasalarında üretimin güçlü seviyede kalmasına neden olacağı şeklinde yorumlandı.
- Geçtiğimiz hafta Davos Ekonomi forumunda konuşulan en önemli konular arasında enerji sektörü de vardı. BP CEO’su Bob Dudley Davos’ta olumsuz tablo çizen yöneticiler arasında yer aldı. Dudley, piyasada aşırı arz fazlası olduğunu ve bu durumun ülkeler ve enerji sektörü için çok sert şoklar yarabileceğini söyledi. Dudley, petrol fiyatlarının 10 Dolar’a kadar düştüğü ve sektörün yaşadığı en kötü krizlerden birine işaret ederek, bu ortamın 1986 yılını hatırlattığını söyledi. Petrol zengini ülke temsilcileri ve petrol yöneticilerinin gerçekleştirdiği toplantıda, piyasada yaklaşık olarak 1 milyon varil arz fazlası olduğunu ve önümüzdeki yıl yeni projelerdeki azalmanın arz ve talebi dengeleyebileceği konusunda ortak görüş bildirdiler.
HAM PETROL
Ham Petrol geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği sert satış sonrasında kar realizasyonu yaşayarak 32.00 dolar seviyesinin üzerine çıkmıştı. Yeni haftada, Suudi Arabistan’ın enerji projelerindeki yatırımlarına devam edeceğini açıklamasının ardından karlarının bir kısmını geri vererek 30.00 doların altında kaldı. Petrol’ün karlarını geri vermesinin nedeni olarak aşırı arz durumunda olmasından kaynaklandığını söyleyebiliriz. Yeni haftada, petrol ihracatçısı ülkelerden gelecek açıklamalar, Çin merkezli haberler ve FED faiz oranı kararı önemle takip edilecektir. Geri çekilmelerde 28.75 ve 27.65 takip edilmelidir. Satışların hız kazanması durumunda 25.70 desteğine kadar zayıflama beklenebilir. 30.65 seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması halinde 31.80 direnci test edilebilir. Yukarı yönlü hareketin devamında ise 32.85 direnci hedeflenebilir.
Destekler: 28.75-27.65-25.70
Dirençler: 30.65-31.80-32.85
BRENT PETROL
Geçtiğimiz hafta Brent Petrol kar realizasyonu gerçekleştirerek 32.50 seviyesinin üzerine çıkmıştı. Yeni haftada, küresel petrol stoklarının yüksek seviyede bulunması, Suudi Arabistan’ın petrol üretimini düşürmemesi ve İran’ın yaptırımların kaldırılmasının ardından petrol ihracatına başlamaya hazırlanmasının etkisi ile Brent Petrol geçtiğimiz Cuma günkü tepki yükselişinin ardından 29.30 seviyelerine kadar geri çekildi. Ancak, satış baskısının yetersiz kalması sonrasında, yukarı yönde potansiyel yakalayarak tekrar 30.00 seviyesinin üzerine çıktı. Yukarı yönlü toparlanma yaşanması durumunda 31.00 ve 31.60 seviyeleri takip edilmelidir. Alımların ivme kazanması durumunda ise 32.85 direnci hedeflenebilir. 29.10 desteğinin altında kalınması halinde 28.15 seviyesi takip edilmelidir. Satışların hız kazanması halinde 26.30 desteğine kadar geri çekilme beklenebilir.
Destekler: 29.10-28.15-26.30
Dirençler: 31.00-31.60-32.85
DOĞAL GAZ
İran’ın yaptırımların kaldırılması sonrasında enerji ihracatını artıracağı kaygıları ve Suudi Arabistan’dan enerji yatırımlarına devam edileceğine dair açıklamalar Doğal fiyatlarında genel olarak satıcılı seyir yaşanmasına neden oldu. Yeni haftada ise 21 saatlik hareketli ortalamanın üzerinde potansiyel yakalayarak 2.210 seviyelerine kadar yükseliş gerçekleştirdi. Yukarı yönlü potansiyel yakalanması durumunda 2.270 direnci takip edilmelidir. Bu seviyenin aşılması halinde 2.320 ve 2.370 dirençleri kademeli olarak hedeflenebilir. 2.115 seviyesinin altında kalıcılık sağlanması halinde 2.050 desteği takip edilmelidir. Satışların hız kazanması durumunda 2.000 desteğine kadar geri çekilme beklenebilir.
Destekler: 2.115-2.050-2.000
Dirençler: 2.270-2.320-2.370
Berkay Ören
Venbey Yatırım Araştırma Uzmanı