Berkay Ören – 19.04.2016
Doha Toplantısı ve Enerji Piyasalarına Etkisi
Dünya üretiminin yaklaşık yarısını karşılayan 16 ülke, petrol piyasasına istikrar getirmek amacıyla 17 Nisan’da Doha’da bir araya geldiler. Ancak üretimin dondurulması için OPEC ve OPEC dışı üreticiler arasında yürütülen görüşmeler başarısızla sonuçlandı. Sonrasında yetkililerden gelen açıklamalar önemle takip edildi. Nijerya Petrol Bakanı Emmanuel Obe Kachikwu, görüşmelerde bir sonuç çıkmadığını söyledi. Umman Petrol Bakanı ise üreticilerin anlaşmaya varmaları için zamana ihtiyacı olduğunu dile getirdi. Katar Enerji Bakanı Muhammet Al Sada ise toplantı sonrasında gerçekleştirdiği basın toplantısında, OPEC üyelerinin Haziran ayına kadar kendi aralarında ve diğer petrol üreticileri ile görüş alışverişinde bulunacağını söyledi. OPEC’in yarıyıl toplantısı 2 Haziran’da gerçekleşecek. Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, toplantıdan bir sonuç çıkmamasının Suudi Arabistan’ın kaynaklı olduğunu söyledi. Geçtiğimiz haftalarda Suudi Arabistan ikinci veliaht prensi, İran’ın olduğu diğer üreticilerde katılmaz ise üretimi durdurmayacaklarınım söylemişti. Bu açıklama Doha toplantısı öncesinde şüpheleri artırmıştı. İran cephesinden ise üretimin dondurulmayacağı yönünde açıklamalar gelmişti. Yaşanan bu gelişme sonrası Rus Rublesi ve Rus borsasında kayıplar yaşandı. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İcra Direktörü Fatih Birol, Doha toplantısı sonrasında petrol fiyatları tahminlerinde bir değişiklik yapmayacaklarını açıkladı. 2016 yılının ikinci yarısında Petrol’ün tekrar dengelenmeye başlayacağını tahmin ettiklerini dile getiren Birol, 2017 yılı itibariyle fiyatlarda yukarı yönde hareket beklediklerini söyledi.
Ocak ayında son 12 yılın en düşük seviyelerine gerileyen petrol fiyatları, Suudi Arabistan ve Rusya’nın petrol üretiminin dondurulması konusunda çalışmalar yapmasının ardından yaklaşık yüzde 30 değer kazanmıştı.
Suudi Arabistan veliaht prensi Muhammed bin Selman, Doha toplantısı sonrası 25 Nisan’da sonraki döneme ait kapsamlı bir açıklama yapacağını duyurdu. Suudi Arabistan, petrol fiyatlarındaki sert düşüş sonrası, ülkenin petrole bağımlılığını azaltarak ekonomiyi toparlama cabası içinde farkı yollar aramaya devam ediyor. Selman, geçtiğimiz ay verdiği röportajda, 2020’de ülkenin petrol harici gelirini 100 milyar dolara çıkarmayı ve Kamu Yatırım Fonu’nu dünyanın en büyük devlet fonuna dönüştüreceklerini açıklamıştı. Oluşturulacak fonun Aramco varlıklarının eklenmesiyle 2 trilyon dolar olması hedefleniyor.
Kuveyt’te devlet petrol şirketinin, işçilerinin grev yapması sonrasında alınan önlemlerin etkisiyle petrol üretimi yüzde 60 düşerek rafineri işlemlerinde azalma yaşandı. Kuveyt Oil Co’nun basın sözcüsü Saad Al-Azmi, OPEC’in 4. büyük petrol üretici konumunda olan Kuveyt’in üretiminin günlük bazda 1.1 milyon varil azaldığını söyledi. Fakat Al Azmi, ihracatta talebi karşılayabileceklerini açıkladı. Sendika liderinin yaptığı açıklamaya göre, maaş ve haklarındaki kesintiler nedeniyle, 13.000 üyeli sendikada 6.000’e yakın işçinin işi bırakıp greve katıldığını söyledi.
Rus Devleti’nin açıkladığı verilere göre ise Gazprom’un 2015 ihracat geliri bir önceki yıla göre yüzde 23 zayıflayarak 41 milyar Dolar olarak açıklandı. Gazprom geçtiğimiz ay artan borç yükünden dolayı Bank of China ile 2 milyar Euro’luk kredi anlaşması gerçekleştirdiğini duyurmuştu.
Petrol fiyatlarında yaşanan düşüş nedeniyle Azerbaycan’da yaşanan ekonomik krizin etkileri 2016 yılının ilk çeyreğinde de devam etti. 2016 yılının ilk çeyreğinde Petrol üretimi yüzde 1.5, Doğal Gaz üretimi yüzde 7.9 ve elektrik üretimi yüzde 6.7 geriledi.
Geçtiğimiz hafta açıklanan verilere göre, ABD’de haftalık ham petrol stokları beklentilerin üzerinde 6.6 milyon yükseliş gerçekleştirdi. Piyasa beklentisi ise stokların 1.85 milyon artış göstereceği yönündeydi. Ayrıca benzin stokları 4.2 milyon azalırken, damıtılmış ürün stokları ise 505 bin varil arttı. Rafineri kapasite kullanım oranı ise yüzde 91’ten yüzde 89.2’ye geriledi. ABD’de petrol ithalatı ise günlük ortalama 686 bin varil artarak 7.94 milyon varile yükseldi.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın geçtiğimiz hafta yayınladığı raporda önemli bilgilere yer verdi. IEA, kaya gazının düşüşüyle yılın ikinci yarısında petrolde arz fazlasının azalabileceği belirtildi. Rapora göre, küresel petrol arzı Mart ayında bir önceki aya göre günlük bazda 300 bin varil düşerek 96.1 milyon varile gerilerken, OPEC’in Ham Petrol üretimi ise Mart’ta bir önceki aya göre günlük bazda 90 bin varil düşerek 96.1 milyon varile geriledi. Küresel petrol arzındaki düşüşün üçte ikisi OPEC dışı ülkelerden geldi. OPEC dışı ülkelerin üretiminde ise gerileme yaşandı. IEA, bu yıl OPEC dışı ülkelerden ortalama günlük üretimin 57 milyon varil olmasını tahmin ettiğini raporunda belirtti.
HAM PETROL
Geçtiğimiz haftaya alıcılı başlangıç yapan Ham Petrol’de, Suudi Arabistan ve Rusya’nın üretimin dondurulması konusunda anlaştığı haberleri ve Doha’da anlaşmaya varılacağı beklentileriyle yukarı yönlü potansiyel yakalamasının ardından 42.45 kademelerine kadar yükselişler yaşanmıştı. Fakat yukarı yönlü potansiyelin yetersiz kaldığı görüldü ve haftanın son işlem gününde Doha toplantısı öncesinde risk almak istemeyen yatırımcıların pozisyonlarından çıkmasının etkisiyle kayıplar yaşandı. Ayrıca, ABD Ham petrol stokları beklentilerin üzerinde gelerek 6.634M açıklandı. Ham Petrol, Doha’da gerçekleşen toplantıda üretimin dondurulması ile ilgili bir kararın çıkmamasının ardından yeni haftanın ilk işlem gününe aşağı yönde gapli başlangıç yaptı. Satış baskısının yetersiz kalmasının ardından gelen tepki alımları ve Kuveyt’te yaşanan grev sonrasında üretimin düşmesi Ham Petrol’ün 41.50 seviyesinin üzerinde tutunmasını sağladı. Yeni haftada petrol üretici ülkelerden gelecek açıklamalar önemle izlenmelidir. Teknik olarak satış baskısı oluşması halinde 40.40 ve 39.35 destek seviyeleri takip edilmelidir. Bu seviyelerin altında kalınması durumunda 38.00 kademesine kadar geri çekilme görülebilir. 42.90 seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması halinde 44.30 ve 45.00 dirençlerine yükselişler yaşanabilir.
Destekler: 40.40-39.35-38.00
Dirençler: 42.90-44.30-45.00
BRENT PETROL
Geçtiğimiz haftaya alıcılı başlangıç yapan Brent Petrol yukarı yönlü potansiyel yakalayarak 44.90 seviyelerine kadar yükselişler görüldü. Kuveyt’in OPEC temsilcisi, petrol üreten ülkelerin üretimi Ocak ayı seviyesinde dondurma kararına İran’ın katılmaması halinde bile anlaşabileceklerini söylemesi yukarı yönlü hareketi destekledi. Alımların ivme kaybetmesinin ardından haftanın son işlem gününde 42.70 kademelerine kadar geri çekilme yaşandı. Uluslararası Enerji Ajansının yayınladığı aylık petrol piyasası raporuna göre, kaya gazı üretiminde yaşanacak düşüşle, yılın ikinci yarısında petrolde arz fazlasının neredeyse kaybolacağı öngörüsünde bulunuldu. Brent Petrol, Doha’da gerçekleşen toplantıda üretimin dondurulması ile ilgili bir kararın çıkmamasının ardından yeni haftanın ilk işlem gününe aşağı yönde gapli başlangıç yaptı. Brent Petrol’de 40.50 seviyelerine kadar satışlar yaşandığı görüldü. Sonrasında gelen tepki alımlarının etkisiyle yönünü yukarı çeviren Brent Petrol’de 43.85 seviyelerine kadar yükselişler yaşandı. Kuveyt’te yaşanan grev sonrasında üretimin düşmesi yukarı yönlü hareketi destekler nitelikte oldu. Yeni haftada satış baskısı oluşması halinde 42.35 ve 41.60 destek seviyeleri takip edilmelidir. Satışların hızlanması halinde 40.40 kademesine kadar zayıflama görülebilir. 44.70 kademesinin üzerinde kalıcılık sağlanması halinde 46.20 ve 47.00 direnç seviyelerinin test edilmesi beklenebilir.
Destekler: 42.35-41.60-40.40
Dirençler: 44.70-46.20-47.00
DOĞAL GAZ
1.935 seviyelerinden geçtiğimiz haftaya başlangıç yapan Doğal Gaz’da 2.045 kademelerine kadar yükselişler görüldü. Yukarı yönlü potansiyelin yetersiz kalmasının ardından gelen satışların etkisiyle 1.880 seviyelerine kadar geri çekilme yaşandı. ABD haftalık Doğal Gaz stoklarında 3 milyar Feetküp azalma yaşandı. Beklenti 1 milyar Feetküp azalacağı yönündeydi. 17 Nisan’da Doha’da gerçekleşen toplantıda üretimin dondurulması ile ilgili bir kararın çıkmamasının ardından, Doğal Gaz yeni haftanın ilk işlem gününe aşağı yönde gapli başlangıç yaptı. Sonrasında gelen tepki alımlarının etkisiyle yönünü yukarı çeviren Doğal Gaz, zayıf Dolar’dan destek alarak 2.000 seviyelerine kadar yükseliş gerçekleştirdi. Teknik olarak yukarıo yönlü hareketin devam etmesi durumunda 2.085 ve 2.135 dirençleri takip edilebilir. Alımların hızlanması halinde 2.195 kademesine yükselişler görülebilir. Olası geri çekilmelerde 1.910 ve 1.850 destek seviyeleri takip edilmelidir. Bu seviyelerin altında kalıcılık sağlanması halinde 1.775 kademesine kadar zayıflama yaşanabilir.
Destekler: 1.910-1.850-1.775
Dirençler: 2.085-2.135-2.195
Berkay Ören
Venbey Yatırım Araştırma Uzmanı