Berkay Ören – 02.02.2016
Geçtiğimiz hafta Rusya Enerji Bakanı Aleksander Novak, OPEC toplantısında %5’lik üretim kısıntısının görüşebileceğini söyledi. Novak petrol üretiminde yüzde 5’lik üretim kısıntısına gitme teklifini Suudi Arabistan’ın daha önceden yaptığını belirtirken, Rusya’nın üretim kısıntısına ilişkin görüşme konusunda istekli olduğunu vurguladı. Novak yaptığı açıklamaların ardından Brent ve Ham Petrol’de günlük yükselişler yüzde 8’e ulaştı. Bilindiği gibi Nijerya ve Venezüella gibi OPEC üyesi ülkeler sert düşen fiyatları engellemek için daha önceden üretimde kısıntıya gidilmesini önermişti. Fakat açıklamaların ardından, OPEC yetkilileri Rusya ile toplantı olmadığını ve Suudi Arabistan’ın ise yüzde 5 üretim kesintisi ile ilgili bir teklif sunmadığını söyledi.
Rusya’nın en büyük enerji şirketi Gazprom, Türkiye’de bulunan Doğal Gaz şirketlerine uyguladığı indirime son verme kararı aldığı haberleri enerji piyasalarında büyük yer tuttu. Bunun sonucunda Yıllık 10 milyar metreküplük gaz ithalatı yapan özel sektördeki bazı Türk şirketleri geçtiğimiz yıl uygulanan yüzde 10.25’lik indirimden artık yararlanamayacaklar. Fakat Gazprom yetkilileri iki ülke arasında indirimin tekrar gündeme gelebileceğini söyledi. Sonrasında, Gazprom’dan yapılan açıklamaya göre uygulanan ek indirimin kaldırılması konusunda her iki tarafında halen müzakere ettiği belirtildi. Türk şirketlerinden Boğaziçi Gaz, Enerco Batı Hattı, Kibar Enerji, Avrasya Gaz gibi şirketlerin artık indirimden yararlanamayacaklarının kendilerine teblih edildiği şirketler tarafından açıklanmıştı.
Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Derneği, Türkiye’de 2014 yılında 48 milyar metreküp civarında doğalgaz tüketimi gerçekleştiğini, 2015 yılında ise tüketimin 51 milyar metreküp olduğu belirtildi. GAZBİR, Gazprom’un özel enerji firmalarına uyguladığı indirimli doğal gaz fiyatlarının kalkması, Türkiye’nin fiyat indiririm çalışmalarını etkilemeyeceğini açıkladı. Türkiye’nin 2015 yılındaki toplam ithalatı 207 milyar 203 milyon 370 bin dolar olurken, bunun 37 milyar 842 milyon 886 bin dolarlık kısmı enerji ithalatını oluşturdu. Enerji ithalatı 2014 yılına göre 17 milyar dolar azaldı.
Türkiye Avrupa Birliği Yüksek Düzeyli Enerji Diyaloğu sebebiyle İstanbul’a gelen Avrupa Birliği Enerji ve İklim Komiseri Miguel Arias Canete ener sektörü ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Canete, Doğu Akdeniz gazının Türkiye’den geçmesi ile enerji sektöründe büyük değişimler yaşanacağını söylerken Türkiye’nin boru hatları için çok iyi bir konumda yer aldığını vurguladı. Canete, toplantıda enerji ile alakalı tüm konuların ele alındığını belirtti. Türkiye’nin Avrupa birliği ile ortak enerji çalışmalarının sürmeye devam edeceğini, Türkiye’de 2007’den bu yana enerji sektöründe önemli adımlar atıldığını da ayrıca konuşmasında vurguladı. Canate, inovasyon ve teknoloji için ayrılan fonlarla Türkiye’deki projelerin desteklenebileceğini açıkladı.
Bilindiği gibi Dünya’nın en büyük 4 petrol rezervlerine sahip ülke konumunda yer alan İran’ın Devlet başkanı Hasan Ruhani’nin geçtiğimiz hafta Fransa’ya gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında konuşan Total CEO’su Patrick Pouyane, Avrupa Bölgesindeki rafineleri için İran petrolü alacaklarını söyledi. Petrol ticaretinde günlük 150-200 bin varil arasında alım işlemi gerçekleştirmeyi planladıklarını dile getiren Ruhani, Total ve Airbus şirketlerinin CEO’ları ile görüşmelerde bulundu. İran’a uygulanan yaptırımların kalkması sonrası başlayan süreçte Fransa’nın büyük İran pazarında yer almak istediği herkes tarafından biliniyor. İran Ulaştırma Bakanı Abbas Akhoundi, Ruhani’nin Paris ziyaretinde 114 Airbus uçağının alımıyla ilgili antlaşmaya vardıklarını açıklamıştı. Ayrıca Peugeot ve Citroen ile İranlı araba firması Khodro arasında antlaşma yapılması planlanıyor. Fransız inşaat firmaları Bouygues, ADP ve Vinci’nin İran hava alanının genişletilmesi ile ilgili projelerle ilgilendiklerini açıkladılar.
Yeni haftada da Rusya ve OPEC cephesinden açıklamalar gelmeye devam etti. Rusya bir kez daha petrol fiyatlarında yaşanan kayıplar üzerine OPEC ile görüşme sinyali verdi. Kremlin Basın Sözcüsü Dimitri Peskov, petrol fiyatlarındaki düşüş ve pazardaki istikrarsızlıkta OPEC ülkeleri ile yapacakları görüşmelerin ülkenin ekonomisi için çok önemli olduğunu dile getirdi. Birleşik Arap Emirlikleri ile temasta bulunan Rusya Dış İşleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya’nın OPEC ve OPEC harici ülkelerin görüşme kararı alması halinde katılmaya hazır olduklarını söyledi. Ayrıca, OPEC ve OPEC harici ülkelerin petrol konusunda işbirlikleri olduğunu söylemesi Lavrov’un konuşmasının diğer önemli noktaları arasında yer aldı. OPEC yetkililerinden bu haftada açıklama gelmeye devam etti. Yetkililer, Basra körfezindeki Arap ülkelerinin acil OPEC toplantısını desteklemeyeceğini OPEC ve OPEC harici ülkeler arasında henüz düzenlenmiş bir toplantının olmadığını açıkladı.
HAM PETROL
Geçtiğimiz hafta OPEC ve OPEC dışı üretici ülkelerin fiyatlarda baskı yaratan arz fazlalığını önlemek amacıyla antlaşmaya yakın olduklarının haberleri sonrasında alımların yaşandığı görüldü. Rusya cephesinden gelen açıklamalar ve sonrasında petrol kesintisi haberlerinin devam etmesi alımların ivme kazanıp 34.50 kademelerine kadar yükselişler yaşanmasını sağladı. Üretimi azaltma haberlerinin OPEC tarafından yalanlanmasının ardından petrol fiyatları yükselişine son verdi. Yeni haftada Çin imalat verisinin beklentilerin altında kalması ve OPEC yetkililerinden gelen açıklamalarda planlanmış bir toplantının olmadığının ifade edilmesi ile Ham Petrol, geçtiğimiz hafta gerçekleşen karlarını geri verip 31.00 Dolar seviyesinin altında kalınmasına neden oldu. Bu hafta, ilk olarak ABD’den gelecek olan haftalık ham petrol stokları ile ABD tarım dışı istihdam verileri önemle takip edilecektir. Ayrıca, küresel piyasalarda yaşanan gelişmeler önemle takip edilmelidir. Satış baskısının devamında 29.50 ve 28.50 seviyeleri takip edilmelidir. Bu seviyelerin altında kalıcılık sağlanması halinde 27.50 kademesine kadar geri çekilme beklenebilir. 32.10 kademesinin üzerinde kalıcılık sağlanması durumunda 33.20 ve 34.10 direnç seviyeleri sırasıyla hedeflenebilir.
Destekler: 29.50-28.50-27.50
Dirençler: 32.10-33.20-34.10
BRENT PETROL
Geçtiğimiz hafta, OPEC ve OPEC harici petrol üreticisi ülkelerin fiyatlarda baskı yaratan arz fazlalığını önlemek adına anlaşmaya yakın olabileceği haberlerinin ardından Brent Petrol’de yeniden alımların ivme kazandığı görüldü. Rusya’da Transneft CEO’su Nikolai Tokarev’in Rus yetkililerinin petrol fiyatlarını desteklemek için arzın daraltılması hakkında Suudi Arabistan ve diğer OPEC ülkeleriyle görüşmek istediklerini açıklamasının ardından 33.50 kademesinin üzerinde potansiyel yakaladı. Rusya enerji bakanının OPEC toplantısında Suudi Arabistan’ın üretim kısıntısına gideceği yönündeki teklifi görüşmeye hazır olduklarını açıklamasının ardından Brent Petrol yukarı yönlü hareket gerçekleştirerek 36.50 kademesinin üzerine çıktı. Fakat OPEC yetkilileri Rusya ile toplantı planının olmadığı ve Suudi Arabistan’ın arzı %5 kesme yönünde bir teklif sunmadığını açıkladı. OPEC yetkililerinden gelen bu söylemlerin etkisi ile Brent Petrol yukarı yönlü hareketine son verdi. Yeni haftada, Brent Petrol Çin’de imalat sektörü verisinin beklentilerin altında kalması ve OPEC’in Üretim artışını güçlendirmesinin küresel arz fazlasını tetiklemesi ile Brent Petrol karlarının bir kısmını geri vererek 33.00 kademesinin altında kaldı. Bu hafta OPEC ve OPEC harici ülkelerden gelecek açıklamalar önemle takip edilecektir. Satış baskısının yaşanması durumunda 31.25 ve 29.90 kademeleri takip edilmelidir. Satışların hız kazanması halinde 28.50 destek seviyesine kadar geri çekilme beklenebilir. 34.70 seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması halinde 35.50 ve 36.25 seviyeleri kademeli olarak hedeflenebilir.
Destekler: 31.25-29.90-28.50
Dirençler: 34.70-35.50-36.25
DOĞAL GAZ
Geçtiğimiz hafta Doğal Gaz Stok verisinin beklentilerden kötü gelmesi sonrasında 2.275 kademelerine yukarı yönlü ralli gerçekleştirdi. Alımların ivme kazanması sonrasında 2.300 kademelerine kadar yükseliş yaşandığı gözlemlendi. Yeni haftaya aşağı yönde gapli başlangıç yapan Doğal Gaz, Çin’den gelen PMI verilerinin beklentileri karşılayamaması satışların hızlanmasına neden oldu. Yeni haftada doğal gaz stokları verisi önemle takip edilecektir. Geri çekilmenin devamında 2.030 ve 1.933 seviyeleri takip edilmelidir. Bu seviyelerin altında kalıcılık sağlanması halinde 1.870 destek seviyesi aşağı yönde hedeflenebilir. 2.165 kademesinin üzerinde kalınması durumunda 2.235 direnci test edilebilir. Yukarı yönlü hareketin devamında 2.300 direncine kadar momentum kazanması beklenebilir.
Destekler: 2.030-1.933-1.870
Dirençler: 2.165-2.235-2.300
Berkay Ören
Venbey Yatırım Araştırma Uzmanı