Berkay Ören – 09.02.2016
Rus enerji şirketi Gazprom yaptığı açıklamada doğal gaz ihracatına yönelik sözleşmelerde artık daha esnek bir fiyatlama modeli gerçekleştireceğini bildirdi. Rusya Ulusal Enerji Güvenliği Fonu Başkan Yardımcısı Aleksey Grivach petrol fiyatlarında yaşanan düşüş ve küresel ekonomik durgunluk nedeniyle enerji piyasasının büyük baskı altında olduğunu söyledi. Grivach, Gazprom’un Türkiye ve Avrupa için önemli bir doğal gaz sağlayıcısı olmaya devam edeceğini konuşmasında önemle vurguladı. Mevcut problemin jeopolitik riskler nedeniyle üçüncü ülkeler üzerinden gerçekleşen doğal gaz sevkiyatı olduğunu söyledi.
Beyaz Saray’dan yapılan yazılı açıklamaya göre Başkan Obama’nın açıklayacağı 2017 bütçe teklifinde öngördüğü 300 milyar doları aşan alt yapı yatırımları ve bu projelerin maliyetlerini karşılamak amacıyla petrol şirketlerine vergi getirilmesinin planlandığı söylendi. Petrol şirketlerinin ürettiği her varil başına 10 dolar vergi ödemesi, ABD’nin planladığı temiz ulaşım yatırımlarını yüzde 50 artıracağını ve ulaşım sektörünü yeniden şekillendireceği belirtildi. Obama’nın planladığı 21. Yüzyıl Temiz Ulaşım Sistemi’nin petrol şirketleri tarafından ödenecek yeni bir vergi ile karşılanması ülke ekonomisini güçlendireceği ve yeni istihdam fırsatları kazandıracağı çeklinde yorumlandı.
Petrol fiyatlarında yaşanan fiyat şoklarının etkisi sürmeye devam ediyor. Geçtiğimiz hafta, BP 7 bin kişiyi işten çıkaracağını duyururken, Shell 10 bin kişiyi işten çıkarmayı planladığını açıkladı. Firma’nın 2015 yılındaki net karı bir önceki yıla göre yüzde 87 azalarak 1.94 milyar Dolar’a geriledi. BP’nin finansalları çok iyi olmamasına rağmen, temettü dağıtacağını açıklaması piyasalarda olumlu olarak algılandı.
Kanada’nın en büyük petrol üreticilerinden Suncor, düşen petrol fiyatlarından etkilenen enerji şirketlerinden biri oldu. Firma 2015 yılının son çeyreğinde 2 milyar dolar zarar ettiğini açıkladı. Ayrıca 6.5 milyar Dolar olan yatırım bütçesini 6 milyar Dolar’a revize etti. Şirkette yaşanan en önemli gelişme geçtiğimiz ay en büyük rakiplerinden olan Canadian Oil Sands’i 6.6 milyar Dolar’a satın alması oldu.
İran’dan alınan doğal gaz fiyatında anlaşma sağlanamayınca 2012 yılında Türkiye tahkim davası açmıştı. Dava Türkiye lehine sonuçlandı. İran Petrol Bakanı Bijen NamdarZengene, Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin Ankara ve Tahran arasındaki doğal gaz fiyat anlaşmazlığında Türkiye lehine karar verildiğini ve Türkiye’ye satılan doğal gazın yüzde 15’inin ceza olarak Türkiye’ye ödeneceğini açıkladı.
Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) göre, petrolde küresel çapta arz fazlası yılın ilk yarısında, ilk hesaplanan rakama göre daha fazla olacağı ve bu durumda fiyatların daha fazla düşme ihtimali olduğunu açıklandı. IEA, İran ve Irak gibi OPEC üyelerinin arzı artıracağını öngörüsünde bulundular. İlk çeyrekte arz talebe göre günde ortalama 1.75 milyon varil fazla gerçekleşebileceği olasılığının olduğu belirtildi. IEA’nın geçtiğimiz ay yaptığı tahmin günlük bazda 1.5 milyon varil olması yönündeydi. Piyasalar hâlihazırda petrol bolluğu içinde yaşarken kısa vadede petrol fiyatlarının artacağına inanın oldukça zor olduğu belirtildi.
WTI geçtiğimiz 3 hafta içinde yaklaşık olarak yüzde 1’in üzerinde değer kazandı. ABD Ham petrol stokları 85 yılın zirvesine ulaşmış olduğunu açıklandı. Venezuela, petrol ihraç eden ülkelere petrol fiyatlarındaki düşüşü durdurmak için işbirliği çağrısında bulundu. Venezuela’nın petrol fiyatlarından şikâyetçi olup sürekli üretici ülkelere çağrı yapmasının en büyük nedeninin OPEC ülkeleri arasında Ham Petrol’de varil başına en çok üretim maliyeti olan ülke konumunda olduğunu söyleyebiliriz. OPEC harici ülkeler arasında maliyeti en yüksek ülkelerde Rusya’nın varil başına üretim maliyeti göze çarpmaktadır.
ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu’na göre, petrol fiyatına dâhil toplam pozisyonlar 2006 yılından beri en yüksek seviyeye ulaştı. WTI’da kısa ve uzun pozisyon sayısı 2 Şubat’ta sona eren haftada 497.280 vadeli ve opsiyon kontrat sayısına ulaştı.
ABD’nin büyük enerji şirketlerinden biri olan Chesapeake enerjinin iflas edeceği haberleri enerji piyasalarında önemle takip edildi. Şirket yetkililer çıkan haberlerin asılsız olduğu hakkında açıklamada bulundu. Yaşanan olumsuz gelişmeler sonrasında hissede sert değer kayıpları yaşandı. Chesapeake enerji temettü dağıtmayacağını açıklamıştı. Ayrıca, geçtiğimiz ay S&P Chesapeake Enerji’nin notunu CCC+’ya düşürdü.
HAM PETROL
Geçtiğimiz hafta, Çin imalat PMI verisinin beklentileri karşılayamaması sonrasında yönünü aşağı çeviren Ham Petrol, ilk etapta 32.70 seviyelerine kadar gerileme gözlemlendi. OPEC yetkililerinden gelen açıklamalarda planlanmış bir toplantının olmadığının ifade edilmesi, Basra Körfezi’ndeki Arap ülkelerinin acil bir OPEC toplantısını desteklemeyeceklerini açılamalarının ardından petrol fiyatlarında satış baskısını destekler nitelikte oldu. Satış baskısının yetersiz kalmasının ardından Ham Petrol, yukarı yönde potansiyel yakalayarak 31.50 seviyesinin üzerinde tutunmaya çalıştı. Hafif geri çekilmeler yaşansa bile, 33.60 seviyelerine kadar yükselişler gerçekleştiği gözlemlendi. ABD tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin altında kalması Ham Petrol’de 31.00 seviyelerine kadar geri çekilmeler yaşanmasına neden oldu. Venezuela ve Dünya’nın en büyük petrol ihracatçısı konumunda olan Suudi Arabistan’ın petrol bakanları Pazar günü Riyad’ta bir araya geldiler. Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali al-Naimi ve Venezüalla’lı meslektaşı Eulogio Del Pinoyaptığı görüşme enerji piyasalarında önemle takip edildi. Suudi Bakan Naimi başarılı görüşmeler yaptıklarını söylerken, petrol fiyatları ile ilgili bir açıklamada bulunmadı. Venezuela petrol Bakanı Suudi Arabistan’dan önce Rusya, İran, Katar ve Umman’da görüşmelerde bulundu. Ham petrol OPEC üyelerinden gelen toplantı teklifleri ve bu anlamda yapılan toplantılara rağmen somut bir gelişme ortaya konulamadığı için yeniden 30.00 Dolar’ın altında kaldı. Satış baskısının devamında 28.50 ve 27.50 seviyeleri takip edilmelidir. Bu seviyelerin altında kalıcılık sağlanması halinde 26.50 desteğine kadar geri çekilme beklenebilir. 31.00 seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması halinde 32.20 seviyesi test edilebilir. Alımların hızlanması durumunda 33.00 direncine kadar yükselişler beklenebilir.
Destekler: 28.50-27.50-26.50
Dirençler: 31.00-32.20-33.00
BRENT PETROL
İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılmasıyla üretimin artırılması, Irak’ın petrol üretim hacminin rekor seviyeye ulaşması ve Suudi Arabistan’ın üretimi artırmaya devam etmesi Brent Petrol’de satış baskısının devam etmesine neden olan temel nedenler arasında olduğunu söyleyebiliriz. Venezuela ve Dünya’nın en büyük petrol ihracatçısı konumunda olan Suudi Arabistan’ın petrol bakanları Pazar günü Riyad’ta bir araya geldiler. Suudi Bakan Naimi başarılı görüşme yaptıklarını dile getirirken, petrol fiyatları ile ilgili herhangi bir açıklamada bulunmadı. Venezuela petrol Bakanı Suudi Arabistan’dan önce Rusya, İran, Katar ve Umman’da görüşmelerde bulundu. Geçtiğimiz haftaya satıcılı başlangıç yapan Brent Petrol’de 32.20 seviyelerine kadar geri çekilmeler gözlemlendi. Satış baskısının yetersiz kalmasının ardından yönünü yukarı çeviren Brent Petrol’de 35.80 seviyesinin üzerinde potansiyel yakalanamadı. Yeni haftaya 34.00 seviyelerinden başlangıç yapan Brent Petrol, satış baskısının oluşması ile 32.60 kademelerine kadar geri çekildi. Fakat bu seviyenin altına geri çekilme yaşanmadı. 34.30 seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması durumunda 35.40 kademesi takip edilmelidir. Alımların hızlanması durumunda 37.00 direncine kadar yükselişler beklenebilir. Satış baskısının devamında 31.60 ve 30.50 seviyeleri takip edilmelidir. Bu seviyelerin altında kalıcılık sağlanması halinde 29.30 kademesine kadar geri çekilme beklenebilir.
Destekler: 31.60-30.50-29.30
Dirençler: 34.30-35.40-37.00
DOĞAL GAZ
Geçtiğimiz hafta yaşadığı sert satış baskısı sonrasında, yeni haftaya yukarı yönlü gapli başlangıç yapan Doğal Gaz’da 2.170 seviyelerine kadar yükselişler gözlemlendi. Ancak, yukarı yönlü hareketin yetersiz kalması sonrasında 2.085 kademelerinde dengelendi. Satış baskısının devamında 2.020 ve 1.985 destek seviyeleri takip edilmelidir. Bu seviyelerin altında kalınması halinde 1.940 kademesine kadar geri çekilme beklenebilir. 2.155 seviyesinin üzerinde kalınması halinde 2.195 kademesi test edilebilir. Alımların hızlanması halinde 2.225 direncine kadar yükselişler beklenebilir.
Destekler: 2.020-1.985-1.940
Dirençler: 2.155-2.195-2.225
Berkay Ören
Venbey Yatırım Araştırma Uzmanı