İşlem birimi halinde verilmiş, küsuratsız, tam olarak 1 lot (1 adet ya da 1 TL nominal) ve katlarından oluşan emirlerdir. Normal emirleri dört ayrı gruba ayırmak mümkündür. Ancak tüm çeşitlerde bir fiyat limiti söz konusudur.
Normal Emirler
Limit Fiyatlı Emirler
Fiyat ve miktarın girildiği emirlerdir. Girildiği anda kısmen veya tamamen işlem olmazsa, gerçekleşmeyen kısım fiyat ve zaman öncelik sıralamasına uygun olarak hisse senedinin bekleyen (pasif) emirleri arasına yazılır.
Kalanı İptal Et Emirleri (KİE)
Fiyat ve miktarın girildiği, ancak sisteme gönderildiği anda hiç işlem görmezse tamamının, kısmen işlem gördüğü durumda görmeyen kısmın emir dosyasına pasif olarak yazılmayarak, sistem tarafından otomatik olarak iptal edildiği bir emir türüdür.
Özel Limit Fiyatlı Emirler (OLFE)
Emir miktarının “sıfır-0” olarak girildiği, sadece fiyat verilerek sisteme aktarılan emirlerdir. Varsa daha iyi fiyat seviyelerindekilerden başlamak üzere belirtilen fiyata kadar olan bütün emirleri karşılamak amacı ile girilir. Eğer girildiği anda işlem yapılabilecek emir yoksa pasife yazılmayarak anında sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir.
Özel Limit Değerli Emirler (OLDE)
Özel limit fiyatlı emirlerin belirli bir tutar sınırı konmuş şeklidir. Miktar “Sıfır-0” olarak girilir. “Fiyat” girilir. Emre maksimum işlem değeri “TL” olarak yazılır. Bu tür emirler için “Maksimum Değer” kısıtı (limit), emir miktarıdır. Sistem, belirtilen tutardan fazla olmamak şartıyla, girilen limit fiyat seviyesini de dikkate alıp, en iyi fiyatlı emirlerden itibaren işlem gerçekleşmesine olanak sağlayacaktır. Eğer belirtilen fiyat seviyesine ulaşmadan girilen tutar karşılandıysa, daha fazla işlem olmasına sistem izin vermeyecektir. Bu emir türü de pasife yazılamayan yani girildiği anda karşı tarafta emir varsa işlem gören, aksi takdirde otomatik olarak sistem tarafından iptal edilen bir emir türüdür.
Özel Emirler
Borsa Yönetim Kurulu tarafından, menkul kıymet bazında belirlenen hisse sayısını aşan ve başka bir özel emir ile eşlendiğinde İMKB yetkilisinin onayıyla gerçekleştirilen, bölünmez bir bütün olarak işlem gören emirlerdir. Her bir hisse senedi için Borsa tarafından ayrı ayrı belirlenen miktarın üzerindeki emirler özel emir şeklinde verilebilir. Özel emir miktarı, ödenmiş sermayenin en fazla %10’una kadar olabilir. Özel emirler kısmi olarak eşleştirilemezler. Temsilciler tarafından eşleştirilen özel emirler ancak Borsa personeli olan Eksperler tarafından onaylandıktan sonra işlem olarak gerçekleşmiş kabul edilirler. Sisteme girilen özel emirler eşleştirilmeden önce istenildiği zaman iptal edilebilir. Özel emir işlemleri tescil edilmez, ancak işlem hacmi ve işlem miktarı hesaplamalarında dikkate alınır. Özel emir sisteme girildiğinde, değiştirildiğinde, eşlendiğinde veya iptal edildiğinde tüm üye temsilcilerine bilgi içerikli mesajla duyurulur.
Emir Geçerlilik Süreleri
Günlük Emir
“Günlük Emir” olarak adlandırılmasına ve günde iki seans olmasına rağmen, yalnızca verildiği seans sonuna kadar sistemde işlem görmek üzere bekleyebilen emir türüdür. Seans sonuna kadar işlem görmezse, iptal edilecektir. Sistem, aksi belirtilmedikçe, bütün emirleri günlük emir olarak kabul edecektir.
Emrin kısmen karşılanması durumunda, geriye kalan karşılanmamış miktar seans sonuna kadar bekletilecek ve yine karşılanmamışsa, sistem tarafından iptal edilecektir.
Anlık Emir
Emre iliştirilen bu koşul, emrin sisteme girildiği anda mümkün olan miktarının karşılanması ve kalan kısmının da pasife yazılmadan iptal edilmesi anlamına gelmektedir. Dolayısıyla bu emir türü sadece girildiği an için geçerli olan bir emir türüdür. KİE, OLFE ve OLDE türü emirler de anlık emir olarak nitelendirilebilir.
Tarihli Emir
Emrin, karşılanmak üzere belirli bir tarihe kadar sistemde durmasını sağlar. Mevcut uygulamada emrin maksimum geçerlilik süresi emrin girildiği iş günü ile sınırlıdır. İlk seansta tarihli olarak girilen emir ikinci seansta da geçerli olacaktır. Ancak ikinci seansta da eşleşmez ise gün sonunda iptal edilecektir. İkinci seans içinde verilecek 1 günlük emir sadece ikinci seans için geçerli olacak ve gün sonunda iptal edilecektir.
Kaynak: Borsa İstanbul