Mahfi Eğilmez – 18.04.2015
Aşağıda üç tablo sunuyorum. Bu tabloların ilki 2002, ikincisi 2010 ve üçüncüsü de 2014 yılı itibariyle dünyanın ekonomik görünümü özetle gösteriyor.
| 2002 | Sayı | GSYH Payı (%) | Nüfus Payı (%) | Kişi Başına Gelir (USD) |
| Toplam Ekonomi | 154 | 100,0 | 100,0 | 5.491 |
| Gelişmiş Ekonomiler | 29 | 55,7 | 15,4 | |
| ABD | 21,1 | 4,7 | 38.114 | |
| Euro Bölgesi | 15,7 | 5,0 | 30.221 | |
| Japonya | 7,1 | 2,1 | 31.241 | |
| Gelişen Ekonomiler | 125 | 44,3 | 84,6 | |
| Çin | 12,7 | 20,8 | 1.133 | |
| Hindistan | 4,8 | 17,0 | 492 | |
| Rusya | 2,7 | 2,3 | 2.380 | |
| Türkiye | 0,7 | 1,1 | 3.522 |
| 2010 | Sayı | GSYH Payı (%) | Nüfus Payı (%) | Kişi Başına Gelir (USD) |
| Toplam Ekonomi | 184 | 100,0 | 100,0 | 9.497 |
| Gelişmiş Ekonomiler | 34 | 52,3 | 15,0 | |
| ABD | 19,7 | 4,5 | 48.310 | |
| Euro Bölgesi | 14,6 | 4,8 | 31.187 | |
| Japonya | 5,8 | 1,9 | 42.917 | |
| Gelişen Ekonomiler | 150 | 47,7 | 85,0 | |
| Çin | 13,6 | 19,7 | 4.437 | |
| Hindistan | 5,4 | 17,8 | 1.430 | |
| Rusya | 3,0 | 2,1 | 10.671 | |
| Türkiye | 1,1 | 1,1 | 10.002 |
| 2014 | Sayı | GSYH Payı (%) | Nüfus Payı (%) | Kişi Başına Gelir (USD) |
| Toplam Ekonomi | 189 | 100,0 | 100,0 | 10.772 |
| Gelişmiş Ekonomiler | 37 | 43,1 | 14,7 | |
| ABD | 16,1 | 4,5 | 54.597 | |
| Euro Bölgesi | 12,1 | 4,7 | 31.807 | |
| Japonya | 4,4 | 1,8 | 36.332 | |
| Gelişen Ekonomiler | 152 | 56,9 | 85,3 | |
| Çin | 16,3 | 19,3 | 7.589 | |
| Hindistan | 6,6 | 17,7 | 1.627 | |
| Rusya | 3,3 | 2,0 | 12.926 | |
| Türkiye | 1,0 | 1,1 | 10.482 |
Not: Tablolardaki ekonomi sayısı IMF üyesi ekonomileri gösteriyor. IMF üye sayısı son 20 yılda artış gösterdiği için ekonomi sayısı da artmış görünüyor.
Bu tablolara bakarak dünyayı, toplam nüfusu 100 kişi olan ve toplam geliri (GSYH) 100 USD olan dışa kapalı bir köy olarak düşünürsek görünüm şöyle oluyor: Bu 100 kişilik köyde yaşayan 5 Amerikalının kişi başına geliri 4 USD, 5 Avrupalının kişi başına geliri 2,5 USD olarak bulunuyor. Köydeki 2 Japon’un kişi başına geliri 2,4 USD, 19 Çinlinin kişi başına geliri 0,7 USD, 2 Rus’un kişi başına geliri 1,7 USD, 1 Türk’ün kişi başına geliri 1 USD olarak çıkıyor. Geri kalan 66 kişinin kişi başına geliri de 0,6 USD.
(1) Gelişmiş ekonomilerin sayısında artış söz konusu. Son 12 yılda terfi liginden gelişmişlik statüsüne çıkan ekonomiler oldu. Bunların bir bölümü Euro bölgesine dahil oldukları için bu statüye geçerken bazı uzakdoğu ülkeleri de hızlı gelişerek bu gruba geçtiler. .
(2) Tablolardaki çarpıcı gelişmelerden birisi gelişmiş ekonomilerin dünya GSHY’sındaki paylarının azalmasına karşılık gelişen ekonomilerin GSYH paylarındaki artış. ABD, Euro Bölgesi ve Japonya’nın GSYH paylarında ciddi gerilemeler görülürken Çin ve Hindistan’ın paylarında hızlı artışlar ortaya çıkmış görünüyor. Rusya’yı da işin içine katarsak dünyada bir eksen kaymasının söz konusu olduğunu görebiliyoruz.
(3) Türkiye, 2002 ile 2010 arasında dünya GSYH’sı içindeki payını yüzde 0,7’den yüzde 1,1’e yükseltmeyi başarmış olsa da 2014’de payı yüzde 1’e gerilemiş bulunuyor. Bu, bizim daha önce yaptığımız 2002 – 2014 döneminin ilk bölümünün başarılı ikinci bölümünün başarısız olduğunu ortaya koyan (http://www.mahfiegilmez.com/2015/04/akpnin-ekonomide-13-yl.html) analizimizi doğrulayan bir saptama.
(4) Herhangibir yıldaki dünya GSYH’sını o yıl dünya nüfusuna (yıl ortası nüfusu) böldüğümüzde dünyada kişi başına yıllık ortalama geliri buluyoruz. Dünya vatandaşı için bulduğumuz bu gelir ortalama geliri ifade ediyor. Örneğin kişi başına dünya geliri 2002’de 5.491 USD iken 2010’da 9.497 USD’ye, 2014’de 10.772 USD’ye yükselmiş durumdadır.
(5) Ortalama bir Amerikalının yıllık geliri bu süre içinde sürekli olarak artarken Avrupalıların ortalama kişi başına geliri neredeyse hiç artmamış, Japonların ortalama kişi başına geliri önce artmış sonra gerilemiş görünüyor. Amerikalının refah düzeyi artarken Avrupalının refah düzeyi yerinde saymış, Japonun refah düzeyi ise gerilemiş.
(6) Çin ve Rusya kişi başına gelirini hızla artırırken bu artış Hindistan’da daha yavaş bir tempoda ilerlemiş. Bunun nedeni Hindistan’da nüfus artışının ötekilere göre çok daha hızlı olmasıyla açıklanabilir.
(7) Türkiye, kişi başına gelirini 2002’den 2010’a kadar hızla artırmış ve 2002’de yakalayamadığı dünya ortalama kişi başına gelir düzeyini 2010’da geçmiş görünüyor. Buna karşılık 2014 yılına gelindiğinde Türkiye’de kişi başına gelir dünya ortalamasının gerisine düşmüş. Buna ‘orta gelir tuzağına yakalanmak’ deniyor. (Orta gelir tuzağının ne olduğu konusunda http://www.mahfiegilmez.com/2012/12/orta-gelir-tuzag-ve-turkiye.html.)