Mahfi Eğilmez – 01.11.2016
9 aylık verilere göre ihracat gelirlerimizdeki gerileme ithalattaki gerilemeye göre daha düşük görünüyor. Aşağıdaki tablo ihracat ve ithalatımızı ilk 9 ay ve Eylül ayı itibariyle geçen yıl verileriyle karşılaştırmalı olarak gösteriyor (Kaynak: TÜİK, Dışticaret İstatistikleri, Eylül 2016.)
| 2015 Eylül | 2016 Eylül | Fark % | 2015 9 ay | 2016 9 ay | Fark % | |
| İhracat (fob) | 11.6 | 10.9 | -5,6 | 107,2 | 104,2 | -2,7 |
| İthalat (cif) | 15,4 | 15,3 | -0,7 | 156,4 | 146,3 | -6,5 |
İlk 9 ayda ihracatta yaşanan yüzde 2,7’lik gerilmeye karşılık ithalat yüzde 6,5 gerileme gösterdi. Dolayısıyla ithalatın daha fazla gerilemesi dışticaret açığımızın da düşmesine yol açtı. Bu gelişme bizim ilk 9 ayda dışticarete daha az döviz harcamamıza yol açtı. İlk 9 ayda ihracat gelirlerimizin ithalat giderlerimizi karşılama oranı geçen yılın ilk 9 ayına göre yüzde 4,1 artmış durumda.
Buna karşılık Eylül ayında görünüm değişmeye başladı. Son iki ayda ihracatta artış yönlü bir kıpırdanma ortaya çıkmıştı, Eylül ayında geçen yılın Eylül ayına göre yeniden ve ciddi oranda gerileme (yüzde 5,6) görüldü. İthalatta ise sürekli düşen ivme yön değiştirdi ve ithalat geçen yılın Eylül ayına göre yüzde 14,1 artış sergiledi. Eylül ayında ihracatın ithalatı karşılama oranında da geçen yılın Eylül ayındaki duruma göre gerileme ortaya çıktı. Bu gelişme, uzunca bir süredir ihracattan daha hızlı gerileyen ithalatın artmaya başladığını ortaya koyuyor. Bu eğilim izleyen aylarda da devam ederse dışticaret açığı ve dolayısıyla cari açık büyümeye başlayacak demektir. Bu da döviz gelirlerimizde zayıflama görülecek demektir.
9 aylık verilere göre turizm gelirlerimizde ciddi gerileme söz konusu. Aşağıdaki tablo ihracat ve ithalatımızı ilk 9 ay ve Eylül ayı itibariyle geçen yıl verileriyle karşılaştırmalı olarak gösteriyor (Kaynak: TÜİK, Dışticaret İstatistikleri, Eylül 2016.)
| Gösterge | 2015 9 Ay | 2016 9 Ay | Fark | Fark % |
| Gelen Turist Sayısı (bin kişi) | 33.505 | 24.660 | 8.839 | -26,4 |
| Turizm Geliri (milyon USD) | 24.897 | 17.388 | 7.572 | -30,4 |
Tabloya göre 2016 yılının ilk 9 ayında Türkiye’ye gelen turist sayısında yüzde 26,4, bıraktıkları döviz miktarında yüzde 30,4 gerileme olmuş bulunuyor.
Turizm verileri Türkiye’nin bu alandaki döviz kaybının önemli miktarda olduğunu ortaya koyuyor.
Zayıflayan döviz gelirlerimizin yarattığı boşluğu ne yazık ki dış borçlanmayla yani sıcak parayla kapatmak zorunda kalıyoruz. Bu da önümüzdeki dönemi giderek daha kırılgan hale getiriyor.