Nuri Sevgen – 21.09.2017
Dolar/TL analizi yapmak sadece Dolar/TL grafiğini baz aldığınızda yanılsamalara neden olabilecek bir dünyadayız. Öyle ki paralar arasında geçiş yapmak, iki para arasındaki faiz farkına pozisyon almak o kadar hızlı ve kolay ki sadece Dolar/TL’nin durumunu baz alan bir grafiğe bakılması diğer olası unsurların dışarıda bırakılmasına neden olacak ve öngörülerin başarısını düşürecektir.
Gelin öncelikle TL sınıfında değerlendirilen paraların dolar endeksine (DXY) karşı durumları ile analize başlayalım. Başlamadan belirteyim elimden geldiğince kısa tutmaya çalışsam da uzun bir yazı oldu. Özet severler için en altta özet yazdım oaraya bakabilirler.
Aşağıdaki grafikte gelişmekte olan ülkeler içerisinde TL ile yakın değerlendirilen Real, Rand, Rupi, Pezo, Zloti, Ruble ve Forint’in Dolar endeksi karşısındaki 11 eylülden itibaren 240 dakikalık olarak yüzdesel etkileşimi bulunmaktadır. Hatta ben bu grafiğe ek olarak yarım dolar/TL+yarım euro/TL’den oluşan kur sepetini de ekledim ki TL’nin pariteden bağımsız genel seyri hakkında da bir fikrimiz olabilsin.
Kırmızı renkli çizgi TL
Lila (ya da mor, ya da fuşya artık hangisine benzetiyorsanız) renk Döviz sepeti
sarı, Meksika Pezosu
mavi; Hint Rupisi
beyaz, Brezilya Reali
açık yeşil, Macar Forinti
koyu yeşil, G.Afrika Randı
kahverenki Polonya Zlotisi
Siyah Rus Rublesi
Lacivert olan ise Dolar Endeksi (DXY)
Görüleceği gibi 11 eylülde 3,38 seviyelerini gören Dolar/TL’nin sonrasındaki harekette dolar endeksine karşı belirgin bir negatif ayrışma içindedir. TL’den daha çok negatif ayrışan para ise G. Afrika Randıdır. Bu grafiğin hemen altındaki grafikte ise dönem bu yılın başından itibaren günlük olarak yansıtılmaktadır. İşte bu grafik şok ediyor. Zira görüleceği gibi Dolar/TL de Döviz sepeti de negatif olarak belirgin bir ayrışma içinde…
İşin daha ilginç yanı Dolar endeksi aynı tarih içerisinde büyük bir değer kazanma içinde olmayıp, gelişmekte olan ülke paralarına karşı değer kazandığı gözlemlenmektedir. (aşağıdaki grafik) Zira bilindiği gibi Dolar Endeksi 6 majör para birimine karşı Dolar’ın değerini gösteren bir endekstir ve bu endekste %57’ye yakın etki ile en büyük pay Euro/Dolar paritesine aittir.
Aynı grafikte görebileceğiniz gibi Dolar endeksi Trump’ın bekleneni gerçekleştiremeyeceğine dair öngörüler ve Fed’in faiz artışında beklendiği kadar agresif olamayacağının fiyatlaması ile yılbaşından beri düşüş içerisinde. Düşüş ise nisan ayında hızlanmıştır. 102 seviyelerinden 90 seviyelerine kadar yaşanan bu geri çekilme %12’ye yakın oldu. Bu durum da gelişmekte olan ülke paralarına teveccühün bu dönemde artmasına ve TL’nin dolar karşısında 3,74 seviyelerinden 3,38’e gelmesinde etkili oldu.
Şimdi de aşağıdaki diğer grafiğe odaklanalım. Bu grafik de döviz sepetinin grafiği. Görüleceği gibi TL ocak ayında gördüğü zirve seviyesi olan 4,05 civarından en fazla %9 değer kazanmışken bugüne zirveden %5 aşağıda. Yani TL’de Dolar/TL’de olduğu gibi büyük bir değer kazancı yok. Durum genel olarak Doların dünyada değer kaybının yarattığı bir hikaye. Zira ocak ayında 3,94’ü gören Dolar/TL 3,38’e gerilediğinde kaybı %14’ten fazlaydı. Dolar endeksinin de aynı dönemde kaybı %12 seviyelerinde.
Son olarak bu iki grafikte ise; Dolar/TL’nin seyrine bakalım. Sonrasında da durumu toparlayalım. Aşağıdaki ilk grafikte Dolar/TL’nin düşüş trendi gayet net görülüyor. İkinci grafikte görünüme daha yakından bakmak için yakınlaştırdım.
Yakınlaştırılmış grafikte görüleceği gibi 3,52 önemli bir direnç konumunda. Bu seviye mayıs ayından ağustos ayına kadar da bu konumunu sürdürdü. Ağustos ayında bu seviyenin altına inilmesi 3,52 civarında önemli bir maliyet birikmesine neden oldu. İşte bu maliyete teknik analiz jargonunda “DİRENÇ” deniyor. Bu bölgenin ilk deneme olan bugün geçilmesini açıkcası (özel bir negatif haber gelmezse) beklemiyorum. Ancak beklentim tutmaz da 3,52 geçilirse aynı grafikte kırmızı renkli ana düşen trend kanalının bugünlerde geçtiği seviye olan 3,54-3,55 arası ana direnö olacaktır. Bu seviyenin üzerine çıkılması ve orada tutunma düşen uzun vadeli trendin kırıldığı anlamını taşıyacağından önemli bölge konumundadır.
Eğer 3,52 geçilemezse aşağıda kısa vadeli (5-10-21 üssel) hareketli ortalamaların kesiştiği (bugün için) 3,45 seviyesine değin sürebilecek bir geri çekilme yaşanabilir. 3,45’in altında kalınmadıkça da Dolar aleyhine teknik görünüm bozulmayacaktır.
Özet ve sonuç kısımları ise; aşağıda grafiklerin hemen altında. Merakla o anı bekleyenlere duyurulur…
Yukarıda grafiklerle de bezediğim yazının özeti şu ki; TL diğer para birimleri kadar pozitif bir seyir içinde değil. Dolar dünyada değer kaybettiği için bundan TL’de nemalanmış ama diğer paralar kadar değil. Diğer paralara olmasa da TL’ye olan teveccüh ile Dolar/TL 3,38’leri görmüş ama buna rağmen Doların dünyada değer kaybı kadar değer kazanamamıştır. Şimdi ise; Fed etkisi başta olmak üzere küresel ölçekte Dolara ilgi etkisini ilk hissettiğimiz gündeyiz. Bu ilgi sürer mi göreceğiz ama mevcut şekil TL’nin değer kaybında sıçrama ile resim buluyor. Yani demem o ki; TL biraz naif bir dönem içerisinde. Bu naif dönem için Dolar/TL’de izlenmesi gereken ana seviye 3,55 civarından (bügünlerde) geçen düşen trend kanalı üst bandı. Bu seviyenin aşılması bir trend değişimi olarak algılanacak ve TL’nin dolar karşısındaki değer kabını hızlandırabilecek bir teknik sinyal ortaya çıkaracaktır.
Diğer taraftan olası TL lehine geri çekilmelerde kritik destek 3,45 seviyesi civarıdır. Bu seviyenin üzerinde kalındıkça teknik görünüm Dolar lehine olacaktır.
Ana resimde ise; izlenmesi greken sıra ile Dolar endeksi kadar diğer paralardaki benzer durum, sonrasında da TL’nin dolara karşı teknik görünümüdür. Ben de bunu yaptım ve sonuçta görülen TL’nin yılın üçüncü çeyreğine girerken biraz hırpalanabileceği resmi. Bu resmin bozulabilmesi için yukarıdaki grafiklerde izaha çalıştığım negatif ayrışmanın tersine çevrilmesi gerekmektedir. Yani dolara olan teveccühün sürmemesi, gelişmekte olan ülkelere yeni bir akım dalgasının başlaması ve TL’nin daha tercih edilen bir para olması gerekmektedir.