Mahfi Eğilmez – 14.05.2015
Dolar Endeksi ve Doların 6 Önemli Paraya Karşı Gelişimi
ABD Dolar Endeksi, Amerikan dolarının 6 büyük para biriminin (Japon Yeni, Euro, Kanada Doları, İngiliz Sterlini, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı) oluşturduğu döviz sepetine karşı değerini ölçen bir endekstir. DXY kısaltmasıyla ifade edilir. Mart 1973’te Bretton Wood’s sisteminin kaldırılmasından kısa bir süre sonra 1973 = 100 endeks değeri baz alınarak hesaplanmaya başlamıştır. Söz konusu 6 para birimi endekste şu ağırlıklarla yer alır: Euro % 57,6 Japon Yeni % 13,6, İngiliz Sterlini % 11,9, Kanada Doları % 9,1, İsveç Kronu % 4,2 ve İsviçre Frangı % 3,6.
Dolar Endeksinin Şubat ayından bugüne kadarki değişimi aşağıdaki grafikte sergilenmektedir.
Şubat ayının ortalarında endeks 94 – 95 aralığındaydı. Mart ayından itibaren Dolar endeksi yükselmeye yani Dolar öteki 6 para birimine göre değer kazanmaya başladı. Sonrasında endeks inişli çıkışlı bir eğilim sergilese de Nisan ortalarına kadar Doların öteki para birimlerine karşı değer kazanması devam etti. Ardından sürekli bir değer kaybı başladı.
Dolar Niçin Değer Kaybetmeye Başladı?
Doların değer kaybetmeye başlamasının nedeni ABD ekonomisinde son dönemde ortaya çıkan olumsuz gelişmeler. ABD ekonomisine ilişkin veriler güçlü geldiğinde, Fed’in faiz artırımı da gündemde olduğunda Dolar, öteki paralara karşı güçleniyor, veriler zayıfladığında ve Fed’in faiz artırım tarihi masadan uzaklaşmaya başladığında Dolar öteki paralara karşı güç kaybediyor. ABD ekonomisine ilişkin veriler, ilk çeyrekte yaşanan zayıf ekonomik performansın devam eden etkisiyle Mayıs ayında daha da zayıf gelmeye devam ediyor ve bu gelişme Fed’in faiz artırımına bu yıl başlama olasılığını yavaş yavaş uzaklaştırıyor. Bu etkiler USD’nin öteki paralara karşı zayıflamasını hızlandırıyor.
Dolar / TL Paritesinde Doların Güç Kaybetmesi
Mart ayında 100’ü aşarak zirve yapan endeks 13 Mayıs’da 93 düzeyine kadar geriledi. Bunun sonucu olarak Dolar, sadece endekste yer alan paralara değil bütün para birimlerine karşı değer kaybetmeye başladı.
Aşağıdaki grafik Şubat ayından bugüne kadar USD / TL paritesindeki değişimi gösteriyor.
Şubat ayında 2,35 – 2,45 aralığında seyreden parite sonradan USD lehine yükselmeye başladı, inişli çıkışlı ama genelde yükselen bir eğilim sergileyerek Mayıs ayının ilk haftasında 2,70 düzeyine yerleşti. Bu hafta başından itibaren ABD’den gelen yeni zayıf ekonomik verilerin etkisi ve Fed’in faiz artırımının geriye kaydığı izleniminin doğmasıyla Doların bütün para birimlerine ve o arada TL’ye karşı değer kaybı hızlanmaya başladı. 13 Mayıs itibariyle USD / TL paritesi 2,59 düzeyine gerilemiş bulunuyor.
Önümüzdeki Dönemde Neler Olur?
Doların bir süre daha zayıf kalmaya devam edeceğini ve Fed’in faiz artırmasına yönelik tavrının bu süre içinde masada olmayacağını tahmin ediyorum. Bu dönemde Dolar, diğer para birimlerine karşı inişli çıkışlı (belki biraz iniş ağırlıklı) bir gelişim çizgisi izleyebilir. Bunu söylerken dayanağım; ABD ekonomisinin bir süre daha zayıf performans göstermeye devam edeceği yolundaki tahminim. Özellikle ilk çeyrekteki zayıf performansın etkisi bir süre daha devam edecek diye bekliyorum. Ben bu görünümün yılın ikinci yarısında yeniden Doların güçlenmesi biçimine döneceğini tahmin ediyorum. Buna karşılık Fed’in bu yıl faiz artırmayacağına ilişkin yılbaşında yaptığım varsayımını sürdürüyorum. Çünkü özellikle son gelişmeler ABD ekonomisindeki toparlanmanın hala çok kırılgan olduğunu ortaya koydu. Böyle bir ortamda Fed’in faiz artırmaması, artırmasına göre daha büyük bir olasılık olarak görünüyor.
Özetle söylemem gerekirse Doların diğer para birimlerine göre yaşadığı bu değer kaybı geçici bir soluklanma gibi görünüyor. Yılın ikinci yarısında Doların yönü yine yukarıya doğru olacak diye tahmin ediyorum.
Dolar Endeksi için kaynak: http://piyasarehberi.org/piyasa/121-dolar-endeksi-nedir-nasil-hesaplanir):