Nuri Sevgen – 31.07.2017
Dolar ismini bugün Çek Cumhuriyeti içinde kalan gümüş madeninde yapılan daler isimli paranın İspanyol-Amerikan sömürgelerinde kullanılmaya başlanmasından aldığı söylenir. Ancak ben işi muzip tarafından alıp dolmak fiiline odaklanıp; hep dolar, hiç boşalmaz anlamına gelen Dolar şeklinde söylemeyi daha ilginç buluyorum.
Sanırım bu tutumumu; 24 yılı bulan meslek hayatımı bir tarafa koyduğumuzda, aklımın erdiği yaşlarımdan bu yana da doların uzun dönemde hep TL karşısında galip geldiğine şahit olmamın psikopatik etkisine bağlayabiliriz. Bu davranış bozukluğumu aşağıdaki grafik pekiştiriyor. 1994 krizi sonrası serbest dalgalanmaya bırakılan Dolar/TL’nin yıllık periyottaki grafikte TL’nin değer kazandığı yıl (kırmızı renkli çubuklar) 23 yılda sadece 4 yıl.
Alın size başka bir kanıt daha:
Aşağıdaki grafikte 2005 yılı başından itibaren günümüzde gelişmekte olan ülkeler içerisinde TL ile yakın değerlendirilen Real, Rand, Rupi, Pezo, Ruble ve Forint’in dolar karşısından yüzdesel etkileşimi bulunmkatadır. Grafikten de görüleceği gibi TL, Dolar karşısında bahse konu tarihte en çok değer kaybeden para olarak dikkat çekiyor.
Kırmızı renkli çizgi TL
sarı, Meksika Pezosu
mavi; Hint Rupisi
beyaz, Brezilya Reali
açık yeşil, Macar Forinti
koyu yeşil, G.Afrika Randı
“Duruma bir de kur sepeti açısından bakarsak acaba durum farklı olur mu?” dediğimizde de durum pek farklı değil. Bilindiği gibi kur sepeti; yarım USD/TL ve yarım EUR/TL toplamından oluşuyor. Aşağıdaki grafikte de sepetin 1994’ten beri durumu TL’nin Dolara karşı durumuna benziyor.
Kur Sepetinin tarihi zirvesinden uzaklığına baktığımız aşağıdaki grafikte ise; zirveden %4,5 civarında aşağıda olduğumuz görülüyor. Oysa geçen sene aynı dönemlerde kur sepeti 3,17 seviyelerinde iken şimdiki değerinin %18 altında işlem görüyordu.
Buraya kadar uzun dönemli seyri gözler önüne koydum ve bu durum göstermektedir ki; Dolar TL karşısında psikopatik etki yaratacak kadar dolup durmaktadır. Ancak kısa vadede durum değişebilmekte olduğu gibi geçmiş daima geleceğin garantisi olmamaktadır. Biraz grafiklerle süsleyip konuyu uzattım ama özette vermeye çalıştığım mesaj; geçmişten gelen bu durumun İktisat derslerinde “para ikamesi” dediğimiz kavramın ardında yatan etkisidir.
Mevlana’nın dediği gibi; “Bulanmadan, donmadan akmak, ne hoş! Dünle beraber gitti cancağzım, ne kadar söz varsa düne ait. Şimdi yeni şeyler söylemek lazım…” Şimdi gelin geçimişi bir kenarda tutup ama unutmayarak, son dönemdeki seyrin ne durumda olduğuna ve nereye gidebileceğine bakalım:
Aşağıda Dolar/TL’nin günlük datalardan oluşan grafiği var. Bu grafikte 3,94 seviyesinden başlayan geri çekilmenin kalın mavi renkle grafikte görülen 200 günlük üssel hareketli ortalamada son bulduğunu ve bu seviyeden sonra yukarı yönlü hamle denemeleri olduğu görülüyor. Ancak yine aynı grafikte tepelerin ve diplerin birleştirilmesi ile oluşan aşağı eğimli takoz görünümlü yapının temmuz başında dışına çıkıldığı görülmektedir. Kırmızı renkli kısa vadeli trend ise; Dolar/TL için 3,52 seviyesinin önemini net şekilde vurgulamakta olduğu gibi 3,55 seviyesinin hemen altından geçen kısa vadeli hareketli ortalamaların da önemli direnç konumunda olduğu görülmektedir.
Bu teknik görünüm itibariyle, Dolar/TL için; 3,52’nin çok önemli bir destek durumunda olduğunu ve bu seviyenin altında kalınması durumunda 200 günlük ortalamanın geçtiği 3,49-3,50 bandına geri çekilmenin hızla olabileceğini söyleyebiliriz. Ancak 3,49’un altına inilmesi çok özel bir fiyatlama değişimine bağlı. Zira bu seviyenin altına inilmesi yükseliş trendinin bitttiğine dair teknik görünümü teyid edecektir.
Diğer taraftan; 3,55 seviyesinin üzerine çıkılarak orada yaşanabilecek tutunma ilk etapta yeniden 3,62-3,65 bandının teknik hedef seviyesi olacağı yönünde bir teknik sinyal üreteceğini de eklemek isterim. Zira 3,55 üzerinde kısa vadeli ortalamalr yukarı yönde birbirlerini keserek yükseliş yönünde hareketi tetikleyeceklerdir.
İlla özet isteyenler için ise; “aşağıda 3,52 ve yukarıda 3,55’e yoğun dikkat..!” desem kafi olur sanırım
İyi bir hafta dileklerimle
Dr. Nuri SEVGEN
Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş.
Türev Ürünler Müdürü