Eminiz ki bir çok yatırımcı ekonomik takvime baktığında nereden çıktı bugünkü bu Fed açıklaması diye düşünüyordur. Geçtiğimiz hafta takvimde olmayan bu açıklama sanki önemli bir şeyleri alelacele açıklamak için Fed tarafından son dakikada takvime konmuş gibi…
Sizleri daha fazla meraka düşürmeden bugün TSİ 17:30’da başlaması beklenen toplantının amacı ve sonuçları ile ilgili aydınlatmaya çalışalım. Önce bu toplantıda neyin görüşüleceğini tam olarak netleştirmekte fayda var.
Bugünkü toplantıda Fed yönetim kurulu iskonto faizini artırıp artırmamayı görüşecek. Şu anda birincil kredi iskonto faizi %0.75, ikincil kredi iskonto faizi %1.25, dönemsel kredi iskonto faizi ise %0.20 seviyesinde. Yıl içerisinde daha önce belirlenmemiş rastgele tarihlerde bir araya gelip iskonto faizi kararı alıyordu Fed zaten fakat bugünkü toplantının önemi Aralık ayındaki para politikası toplantısında çıkacak karar için büyük bir ipucu özelliği taşıması.
Fed’in Aralık ayında artırmayı planladığı faiz oranı ile iskonto faizi arasındaki fark ne?
15 – 16 Aralık’taki para politikası kurulu toplantısında Federal fonlama oranını (Federal funds rate) belirleyecek Fed. Bu oran sabit bir rakam yerine bir bant aralığı hedefi şeklinde belirleniyor. Mesela şu anda %0.25 – %0.00 aralığında ve gün sonunda fon açığı olan bankalar diğer bankaların Fed’e koyduğu fazla rezervlerden bu bant aralığındaki faizleri kullanarak borçlanıyor.
Yani Federal fonlama oranı bankaların gecelik fon açıklarını diğer bankaların fazlasını kullanarak kapatırken ödedikleri faiz. Fed açık piyasa işlemlerini kullanarak bu faizi hedef aralığında tutuyor. Mesela piyasada fon sıkıntısı yaşanıp faizler yükselmeye başladığında Fed piyasadan tahvil alıp fon bırakıyor. Tersi durumda ise tahvil satarak piyasadan fon topluyor. Fed bu şekilde kısa vadeli faizlere de yön veriyor.
İskonto oranı ise Fed’in ihtiyaç duyan bankalara direk kendi rezervlerinden kredi verirken kullandığı faiz oranı. Fed açık piyasa işlemleri yoluyla piyasaya yeteri miktarda fonlama sağladığı için bankaların diğer bankalardan borç alabileceği rezerv fazlası neredeyse her zaman mevcut. Bu da bankaların direk Fed’den kredi çekme ihtiyacını ortadan kaldırıp iskonto oranının işlevselliğini ortadan kaldırıyor. Kısacası iskonto faiz oranı zaten kullanılmamakta ve değişiklik yapılmasının da piyasalarda bir etki yaratma potansiyeli çok düşük.
Piyasalar için önemi ise başta da dediğimiz gibi Aralık toplantısında Fed’in niyeti için önemli bir öncü gösterge olması. Bugün Fed’in iskonto oranında bir artışa gitmesi 16 Aralık’ta faiz artışını neredeyse kesinleştirecek.
Peki toplantıya daha üç hafta varken Fed böylesi net bir mesaj vermek ister mi?
Bizce zor. Fed’in bugün iskonto oranını artırması neredeyse Federal fonlama oranını artırmak kadar bir etki yaratabilir öncü gösterge olarak görülmesinden dolayı. Yani bugünkü bir artış Aralık ayındaki toplantıdan rol çalmak demek ve piyasalarda da benzer keskin dalgalanmalar yaratabilir. Bunun için 16 Aralık’ı bekler ve ikisini de aynı gün artırmayı tercih eder bizce Fed.
Ayrıca her ne kadar düşük bir ihtimal olsa da önümüzdeki üç hafta boyunca ABD’den gelecek verilerin kötüleşmesi ve aynen Ağustos’ta olduğu gibi yaşanabilecek finansal bir türbülans yine Fed’in faiz artışını ertelemek istemesine neden olabilir ve Fed’in iskonto oranını şimdiden artırması 16 Aralık için elini kolunu şimdiden bağlaması demek.
Kıvanç Vural