Dijital finans, finansal işlemlerin dijital ortamlarda yapılması anlamına gelir.
Bu, insanların banka işlemlerini, ödemelerini ve diğer finansal işlemlerini internet üzerinden yapabilmelerini sağlar. Bu sayede, insanlar daha hızlı ve kolay bir şekilde finansal işlemlerini gerçekleştirebilir ve zamandan tasarruf edebilirler. Ayrıca, dijital finans sayesinde, finansal kurumlar da daha verimli hale gelir ve müşterilerine daha iyi hizmet sunabilirler.
Finansal teknolojilerin geleceği hakkında kesin bir şey söylemek zor. Ancak, çok sayıda uzman, finansal teknolojilerin (fin-tech) geleceğinin merkezinde, yapay zeka ve dijital para olacağını düşünüyor. Bu teknolojiler, insanların finansal işlemlerini daha hızlı ve kolay hale getirecek ve finansal piyasaları daha doğru bir şekilde yönetebilmelerini sağlayacak. Bunun yanı sıra, fin-tech’in gelişimi, finansal kurumların da daha verimli ve esnek hale gelmesini sağlayabilir. Ancak, bu teknolojilerin gelişimi ile birlikte, insanların kişisel verilerinin güvenliği ve korunması da daha büyük bir önem kazanacak.
2022’den Esintiler
Dijitalleşme ile ilgili hala pandemiye referans verdiğimiz, dönüşümü nasıl da hızlandırdığını her fırsatta vurguladığımız bir yıl oldu 2022. ‘Yeni’ normal tanımına karşı hala sempati duyuyoruz ve hala ‘eski’temedik. Bu durumu 2023’te artık iyice yadsıyacağımıza inanıyorum. Artık pandeminin değil, kendi iştahımızın bu dönüşümü hızlı tutmaya devam ettiği aşikâr.
Birçok başlıkta önemli gelişmelere şahit olduğumuz bir yıl yaşadık. Ödeme ve elektronik para kuruluşları dünyasında çok sayıda yeni oyuncu katıldı. Sektördeki dinamik rekabet, yeni müşteri deneyimi arayışlarında iyice kızışmaya başlıyor. Yeni lisanslarla birlikte önümüzdeki yıl için güzel tohumların ekildiği bir dönem yaşadık.
Daha önce de vurguladığım gibi ödeme dünyasının aktörleri son kullanıcıya sunacakları “gömülü finans” deneyimleri için kolları sıvarken, sermaye piyasalarının potansiyelini keşfettiler. 2022’nin neredeyse tamamı bu alan için hazırlıkla geçti. Herkes ödevini iyi yapmaya odaklandı.
Sermaye piyasalarında ise mevcut kurumlar dijitalleşme çalışmalarına hız kazandırırken, doğuştan dijital aracı kurum yaklaşımının ne kadar etkili olabileceğini gördük. Yılın sonunda 500.000 kullanıcıya ulaştığını duyuran Midas’ın bu başarısı, yeni yılda sıkça aktivitelerini duyacağımız “Dijital Aracı Kurumlar” için de kıymetli bir hikaye yazdı.
Bankalar da bu rüzgarı arkasına alarak birçok alanda fintech ve start-up ekosistemi ile “rekaberlik” yaklaşımına uygun projeler duyurdular. Son dönemde katıldığım her fintech ve start-up etkinliğinde ana sponsorların ve öncülerin bankalar olması, iki dünyanın birbirini ne derecede olumlu etkilediğinin en güzel örneği.
Başka önemli gelişme ise 2022 yılı boyunca “Fintek Strateji Belgesi” hazırlıklarının yoğun olarak devam etmesi oldu. Bu konuda Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi’nin değerli yöneticilerini de tebrik ediyorum. Her etkinlikte fintech’leri yalnız bırakmayarak, her fırsatta onları dinleyerek, çalışma için sektörün sözcüleri ile bir araya gelerek kıymetli bir çalışma hazırladılar.
Girişimcilik ekosistemi açısından baktığımızda da fintech’lere ilginin artarak devam ettiğini görüyoruz. Üstelik bu ilgi merkeziyetli yapılarla birlikte artık Web 3.0 projelerine de kaymış durumda. Ülkemizin önde gelen portföy yönetim şirketleri Girişim Sermayesi Yatırım Fonları’nı da artık bu alanda geliştiriyor ve büyütüyorlar. 2022’nin sonu özellikle bu açıdan çok verimli geçti. Kitle Fonlama Platformları’nda da benzer şekilde başarılı hikayelerle dolu bir yıl oldu. Bu gelişmeler hem girişimciler hem de yatırımcılar açısından çok sevindirici.
Gelecek Öngörülerim
Şimdi gelelim 2023 yılı ile ilgili öngörülerime. Görüşlerimi aktarırken her başlıkta işin mutfağında bizzat yer aldığımı, ülkemizin önde gelen finans kurumu ve fintech’leri ile aynı masa etrafında bu projeleri şekillendirdiğimizi özellikle vurgulamak istiyorum.
1. Sermaye Piyasaları
Doğuştan Dijital Aracı Kurum yaklaşımı Midas ile rüştünü ispat etti. Bu güzel hikayenin rüzgarıyla birlikte hemen peşinden Colendi geliyor. Webrazzi Fintech etkinliğinde sevgili Bülent Tekmen’in açıkça ortaya koyduğu MoneyPay, PayCell, Re-Pie ve Colendi “ortak aklı” 2023’ü derinden dönüştürecek.
Yılın son haftasında lisanslarını alan Eliptik Menkul Değerler ise BTCTürk’ün sermaye piyasalarındaki izdüşümü olacak. Webrazzi etkinliğinde Paribu CEO’su sevgili Yasin Oral’ın da yaklaşık 8 aydır bu konu üzerinde çalıştıklarını paylaştı. E-Ticaret alanından da buraya ilgi olduğunu ve 2023’te başka bir Dijital Aracı Kurum’un da bu kadroya ekleneceğini düşünürsek son kullanıcılar açısından oldukça hareketli bir yıl olacak. Burada saydığım her kurumun kendi ekosistemi ve komünitesi bulunuyor. Bu açıdan baktığımızda 3,5 Milyon civarındaki Pay Senedi yatırımcı sayısının önümüzdeki yıl 10 Milyon civarına yaklaşacağını öngörüyorum.
Bu yeni oyuncuları gören mevcut aracı kurumlar ise hem satış kanallarını hem müşteri deneyimlerini teknolojik açıdan elden geçiyorlar. Yeni yılın en büyük bütçelerinin dijitalleşmeye ayrıldığını söyleyebilirim. Çünkü yeni gelen kurumlarla birlikte komisyon oranlarından ziyade müşteri deneyiminin ve yenilikçi hizmetlerin ön planda olacağını ve bunun hem çalışanlar hem de müşteriler için teknolojik dönüşümden geçtiğini görüyorlar.
2. Robo Danışmanlar
Bir önceki maddede yer alan tespitimde müşteri deneyimini “kişiselleştiren” en önemli unsurlardan biri de, finansal okuryazarlık seviyesi iyi olmayan yeni yatırımcı kitlesine yapay zeka destekli dijital yatırım danışmanlığı sunmak olacak. Şu anda bireysel emeklilik sisteminde kendini gösteren ve yakın zamanda RoboFon yaklaşımı ile yatırım fonlarını yöneten robo danışmanlar kendini insanlara kabul ettirmek konusunda önemli adımlar attı. Sektör yöneticilerinin geçtiğimiz yıllarda mesafeli yaklaştığı bu fintechler artık yeni dönemde daha etkin olacaklar.
Ülkemizdeki ekosisteme baktığımızda sektörün büyüklüğüne rağmen bu konuda faaliyet gösteren az sayıda fintech var. Yeni dönemde bu sayının çok fazla artacağını düşünmüyorum. Bununla birlikte özellikle bankaların ve aracı kurumların müşterilerine birden fazla fintech’in ürününü aynı anda sunarak, platform tabanlı bir deneyimle kullanıcının seçimine dayalı bir “kazan-kazan” modeli geliştirebileceğini düşünüyorum.
3. Girişimciler ve Yatırımcılar
Teşviklerin de etkisiyle Girişim Sermayesi Yatırım Fonları açısından oldukça verimli bir yıl oldu. Bu rüzgâr yeni yılda da devam edecektir. Bu sayede girişimler de kendilerini sektör profesyonellerine daha iyi anlatma imkânı buldular. Projelerin hikayelerini izlediğimizde birçok start-up’ın GSYF yatırımlarının ağ etkisi sayesinde hızlandıklarını görüyoruz. Fonların bu katkısı gerçek anlamda “Akıllı Para” olarak tanımlanabilir. Alternatif yatırım fonları dünyasında da önemli teknolojik gelişmeler göreceğiz. Portföy yönetim şirketlerinin de “Uzaktan Müşteri Edinimi” ve “Dijital Saklama” yaklaşımları sayesinde kendi dağıtım kanallarını mesafeden bağımsız bir şekilde ve pürüzsüz bir deneyimle nitelikli yatırımcıya ulaştırdığını göreceğiz. Regülasyonun desteği ile burada yabancı yatırımcıya yönelik de bazı adımlar atılırsa, hakikaten global bir fon dağıtım ağı oluşmuş olacak. 2023’te bu açıdan güzel haberler alacağımızı söyleyebilirim.
Kitle Fonlama Platformları’ndaki başarılı büyük fonlamalar da girişimcilerin iştahını artırıyor. İnovatif fikirleri hayata geçirme noktasında platformların katkısı çok büyük. Tam da bu noktada yeni iş birliklerini ve oluşturdukları dalga etkisini deneyimleyeceğimiz bir yıl olacak.
4. Video Görüşme, Bilgi Güvenliği, İnovasyon ve Web 3.0
Uzaktan müşteri ediniminin katma değeri ortadayken artık finans kurumlarının edindikleri müşteri ile daha yakın bir video etkileşim deneyimi yaşayacağı bir yıl bekliyorum.
Veri odaklı bir sektör olması vesilesiyle bilgi güvenliği hem kurumlar hem de bireysel kullanıcılar açısından belki de en önemli konu olmaya devam edecek. Bu noktada KVKK unsurlarına uyumun düzenleyici kurumlar açısından daha etkin şekilde takip edileceğini görüyorum.
İnovasyonun odakta olacağı bir yıl daha geçireceğiz. Dolayısıyla dünyadaki tüm gelişmeleri takip etmek, hayata geçirilmiş başarılı inovasyonları analiz etmek çok daha kıymetli olacak.
Metaverse dünyasının önümüzdeki yıl da şekillendirilmeye devam edeceğini düşünüyorum. Özellikle NFT ekonomisinin mevcut finans kurumlarının hayatında daha fazla yer alacağı aşikar. Web 3.0’ın yükseleceği ve özellikle dijital varlıkların güvenliği ile birlikte KYT (Know Your Transaction) yaklaşımının ön plana çıkacağı bir yıl bizi bekliyor. Fintech yaklaşımlarının merkeziyetsiz dünyada etkin olacağı ve farklı iş modelleri deneyimleyeceğimiz bir yıl olacak.
Yapay Zekanın Yükselişi Eşliğinde Son Sözler
Ben bu yazıyı hazırlarken OpenAI’ın ChatGPT isimli dil modeli yapay zekası ortalığı kasıp kavuruyor. Geleceğin işleri ve işlerin geleceğini sürekli olarak konuştuğumuz bir dünyada ChatGPT’nin ortaya çıkardıkları gerçekten düşündürücü. İçerik üreticilerinin kara kara düşündüğü bu teknoloji, yazılım üreticilerine de “Acaba?” dedirtti.
ChatGPT ile uzun ve aralıksız sohbetlerimizde kendisinden bu yazı ile ilgili de destek istedim ve yazımın başındaki ilk iki paragrafı noktasına, virgülüne kadar ChatGPT “üretti”.
İskender Ada
Magnus İş Geliştirme Yöneticisi