Capital Dergisi tarafından her yıl geleneksel olarak yayınlanan ve Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin yer aldığı Capital500 araştırmasının sonuçları açıklandı
Tüpraş, Türk Hava Yolları ve Petrol Ofisi’nin ilk 3’te yer aldığı araştırmada yer alan şirketler 2019 yılında reel olarak yüzde 2,1 büyürken, şirketlerin kârları ise yüzde 6,2 daraldı.
Her yıl ağustos ayında yayınlanan Capital500 araştırmasında, Türkiye’nin en büyük 500 özel şirketinin ciro ve kârlılık rakamları, sektör ve illerine göre en büyük şirketlerin listesi yer alıyor. Capital500 araştırmasının sonuçlarına göre 500 büyük şirketin sıralandığı listenin zirvesindeki Tüpraş yine ciroda en büyük şirket olarak birinciliği bırakmadı. İkinci Türk Hava Yolları ve üçüncü ise Petrol Ofisi oldu. Onu dördüncü sırada Opet izledi.
2019 cirolarına göre Capital500 araştırmasında listenin ilk 10’unda yer alan dev oyunculardan dördünün yeri değişirken, altısı yerini korudu. 2018 yılında yedinci olan BİM Birleşik Mağazalar beşinciliğe, beşinci olan Ford Otosan yedinciliğe, onuncu sırada yer alan Ahlatcı Kuyumculuk sekizinciliğe, on üçüncü sırada yer alan RC Rönesans İnşaat onunculuğa geldi.
GIDACILAR ÖNDE
Capital500’de şirketlerin sektörel dağılımı göz önünde bulundurulduğunda, 66 şirketle listede en fazla yer alan sektör gıda-içecek. Onu 52 şirketle ikinci sırada enerji, 46 şirketle üçüncü sırada otomotiv sektörü takip ediyor. 2018 yılında yine sayısal liderliği elinde bulunduran gıda sektöründen 57 şirket listede yer almıştı. 2018’de şirket sayısında ikinci olan enerji sektöründen 48, üçüncü olan sektör otomotivden ise 44 şirket yer alıyordu.
Gelir açısından yapılan katkıda tablo değişiyor. Capital500 cirosuna en büyük katkıyı yapan sektör yine açık ara enerji-petrol. 2019’da sektörün Capital500 cirosundan aldığı pay yüzde 19,5 oranında gerçekleşti. İkinci sırada yüzde 10,4’lük payla otomotiv geliyor. Bu sektörleri de sırasıyla perakende, gıda-içecek, demir-çelik, ulaştırma, elektrik-elektronik, inşaat, kuyum ve telekom takip ediyor.
2018’den 2019’a sektörlerin araştırmaya yaptığı katkı sıralamasında çok büyük bir değişiklik olmadı. Perakendenin 2018’de yüzde 6,6 olan payı yüzde 8,7’ye, gıda-içecek sektörünün yüzde 6,7 olan payı yüzde 7,4’e çıktı. Öte yandan inşaatın yüzde 5,8 olan payı yüzde 4,9’a, demir-çeliğin yüzde 8,4’lük payı yüzde 6,7’ye geriledi. Bu değişimler de yine inşaat ve sanayideki daralmayı gözler önüne seriyor.
500 BÜYÜKTE BÜYÜME VE KÂRLILIK DARALDI
2018 yılında nominal olarak yüzde 36,9 büyüme yaşayan Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin toplam cirosu ise 2019 yılında yüzde 16,3 oranında büyüdü. Ancak cirosal büyüme hızı reelde daha keskin bir düşüş yaşadı. Reel olarak 2018’de yüzde 17,8’lik büyüyen toplam ciro, 2019’da yüzde 2,1’lik büyüme yakalayabildi.
Öte yandan 2019’da düşen talep ve artan maliyetler de şirketleri kârlılık konusunda ciddi şekilde baskıladı. Bu süreçte birçok şirket kârdan taviz verdi. 2018 yılında listedeki şirketlerin nominal olarak kârlılığı yüzde 19 oranında artış kaydederken, 2019’de bu artış yüzde 6,9 oldu. Reele baktığımızda ise kârdaki tahribat net olarak görülüyor. 2018’de reelde yüzde 2,4 oranında yükselen şirketlerin toplam kârı, 2019’da yüzde 6,2 oranında daraldı.
2019’da 235 şirket kârını paylaşmamayı tercih etti. Ayrıca kâr hanesine zarar yazan şirket sayısındaki artış 2019’da da devam etti. 2017’de kârını açıklayan 311 şirketten 34’ü zarar ederken, 2018’de kâr açıklayan 251 şirketten 37’si zarar yazmıştı. 2019’da ise kârını paylaşan 265 şirketten 39’u zarar açıkladı.
GİRİŞ BARİYERİ YÜKSELDİ
10 yıl öncesine listeye girmek zorlaştı. 10 yıl öncesiyle bir kıyaslama yaptığımızda ise 2009 yılında listeye girmek için aşılması gereken bariyer 92,9 milyon dolardı. Bu yılki listeye ise 2019 sonuçlarına göre 151,9 milyon dolar ve üzeri cirosu olan şirketler girebildi.
Yeni araştırmanın sonuçlarına göre listeye yeni katılan birçok şirket olduğu da dikkat çekiyor. 2018 yılında listeye giren yeni şirket sayısı 53 iken 2019’da bu sayı 70 oldu. Yeni katılan 70 şirketin sektörel dağılımına baktığımızda karşımıza şu tablo çıkıyor: Gıda-içecekte 13, enerji-petrolde 9, ticaret-hizmette 5, perakende, tekstil-konfeksiyonda 4’er, demir-çelik, makine, turizm, otomotiv, inşaat ve bilişimde 3’er, dış ticaret, elektrik-elektronik, ilaç dağıtım, kimya, mobilya ve tarımda 2’şer, gübre, lojistik, plastik, savunma ve ulaştırmada 1’er şirket Capital500’e giriş yaptı.
DİKKAT ÇEKENLER
– Listeye 70 yeni şirket katıldı.
– Giriş bariyeri 152,9 milyon dolardan 151,9 milyon dolara geriledi.
– Listenin zirvesi ile en altı arasındaki gelir makası kapanıyor. 2018’de makas 120,3 katken 2019’da makas 104 kata düştü.
– Zirvedeki ilk 2 oyuncu arasındaki gelir makası kapanmaya başladı.
– 2019’da 7 şirket üç haneli büyüdü. 2018’de 9 şirket üç haneli büyümüştü.
– 2019’da 287 şirket çift haneli büyüme kaydetti. 2018 yılında 401 şirket çift haneli büyümüştü.
– 500 şirketten 80’i ciroda küçüldü. 2018’de bu sayı 25’ti.
– 500 şirketten 233’ü kârını açıklamamayı tercih etti.
– 2019’da kâr bilgisi veren 267 şirketten 39’u zarar açıkladı.
– 44 şirket 10 milyar TL’nin üzerinde ciro kaydetti. 2018 yılında bu sayı 38’di.
– 16 şirket 1 milyar doların üzerinde ihracat yaptı. 2018’de bu rakam 18’di.
TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK 50 ŞİRKETİ (2019 yıl sonu rakamlarına göre)
| 2019 | Firma adı | Ciro (TL) |
| 1 | Tüpraş | 89.600.776.000 |
| 2 | Türk Hava Yolları | 75.118.000.000 |
| 3 | Petrol Ofisi | 53.662.903.006 |
| 4 | Opet Petrolcülük | 46.380.765.739 |
| 5 | BİM Birleşik Mağazalar | 40.211.942.000 |
| 6 | Shell&Turcas Petrol | 39.325.332.000 |
| 7 | Ford Otosan | 39.209.019.000 |
| 8 | Ahlatcı Kuyumculuk | 34.752.655.746 |
| 9 | Arçelik | 31.942.000.000 |
| 10 | RC Rönesans İnşaat | 27.742.267.000 |
| 11 | Ereğli Demir Çelik | 27.465.185.000 |
| 12 | Ahlatcı Metal Rafineri | 26.687.012.149 |
| 13 | Toyota Otomotiv | 26.059.116.581 |
| 14 | Oyak Renault | 24.635.365.339 |
| 15 | A101 Yeni Mağazacılık | 24.284.917.446 |
| 16 | Turkcell | 23.996.262.000 |
| 17 | Türk Telekom | 23.657.108.000 |
| 18 | Anadolu Efes Biracılık | 23.313.811.000 |
| 19 | Migros | 23.191.364.000 |
| 20 | LC Waikiki Mağazacılık | 22.600.000.000 |
| 21 | Star Rafineri | 20.929.952.765 |
| 22 | Enerjisa Enerji | 19.453.085.000 |
| 23 | Tofaş Oto Fabrika | 18.896.914.000 |
| 24 | * | 18.171.095.538 |
| 25 | Şişecam | 18.058.686.000 |
| 26 | Selçuk Ecza | 17.808.667.101 |
| 27 | Vestel Elektronik | 17.174.123.000 |
| 28 | İskenderun Demir Çelik | 16.453.358.365 |
| 29 | Şok Marketler | 16.051.963.222 |
| 30 | Kibar Dış Ticaret | 15.116.627.860 |
| 31 | Vodafone | 15.100.000.000 |
| 32 | JTI Tütün Ürünleri Pazarlama | 15.032.539.443 |
| 33 | Mercedes-Benz Türk | 13.861.490.342 |
| 34 | Hyundai Assan Otomotiv | 13.399.329.522 |
| 35 | Aselsan | 13.012.551.000 |
| 36 | TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay | 12.855.429.724 |
| 37 | TGS Dış Ticaret | 12.406.438.678 |
| 38 | Coca-Cola İçecek | 12.245.010.000 |
| 39 | Petkim | 11.672.220.000 |
| 40 | Limak İnşaat | 11.259.126.740 |
| 41 | Pegasus Hava Taşımacılığı | 11.025.224.523 |
| 42 | Enka İnşaat | 10.733.112.000 |
| 43 | Tekfen İnşaat | 10.536.710.000 |
| 44 | Aygaz | 10.211.013.000 |
| 45 | BSH Ev Aletleri | 9.927.522.556 |
| 46 | * | 9.916.507.760 |
| 47 | Doğuş Otomotiv | 9.844.133.000 |
| 48 | * | 9.809.233.003 |
| 49 | Hayat Kimya | 9.700.000.000 |
| 50 | Otokoç | 8.662.994.000 |
* = İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMEYEN ŞİRKETLER