Uluslararası piyasalarda geçen hafta, Avro Bölgesindeki borç krizinin küresel ekonomi üzerinde yarattığı baskılar, Yunanistan’ın özel sektör kreditörleriyle yürütülen tahvil takası görüşmeleri ile IMF, ECB ve Avrupa Komisyonunun bu ülkeye yönelik yardım planına ilişkin gelişmeler öne çıktı. Altın fiyatları yükselirken, ABD Doları bazı önemli para birimleri karşısında değer kazandı. Yılın son işlem gününde ABD ham petrolünün varil fiyatı da 98 dolar seviyelerinde işlem gördü.
Avro Bölgesi ekonomi ve maliye bakanları, 130 milyar avroluk ikinci kurtarma paketini bekleyen Yunanistan’a kırmızı ışık yaktı.
Belçika Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Steven Vanackere, Avro Grubu toplantısının ardından yaptığı açıklamada ”Bu akşam Yunanistan’a yeşil ışık yok. Bakanlar (Yunanistan’ın kemer sıkma önlemlerini) uygulayacağı konusunda güvence istiyor. Bu, hayati önemde. Hala karşılanması gereken çok fazla şart var” dedi.
Lüksemburg Başbakanı ve Avro Grubu Başkanı Jean-Claude Juncker ise Yunanistan’ın ikinci kurtarma paketi için son kemer sıkma paketini meclisten geçirmesi ve harcamalardan 325 milyon avroluk tasarrufu ortaya koymasını istedi.
”Son günlerde kaydedilen ilerlemeye rağmen masada bugün karar alacak kadar unsur yok” diyen Juncker, Avro Grubu’nun gelecek hafta yine toplanacağını söyledi.
Juncker, ”Özetle belirtmek gerekirse uygulama olmadan parayı serbest bırakmayız” dedi.
AB Komisyonunun ekonomik ve parasal işlerden sorumlu Başkan Yardımcısı Olli Rehn ise ”Yasalar ve diğer eylemler gibi somut adımlarla ikinci paketin işleyeceği konusunda Avrupalı ortaklarını ikna etmek Yunan hükümetinin görevidir” ifadesini kullandı.
İspanya Ekonomi ve Rekabetçilik Bakanı Luis de Guindos, Yunanistan’a ikinci kredi verilmesiyle ilgili bir anlaşma sağlanacağını umduğunu belirterek, bunun olmaması halinde Portekiz, İtalyan ve İspanyol gibi diğer ekonomilerin de olumsuz etkileneceğini söyledi.
Avrupa Komisyonu’nun dijital stratejilerden sorumlu üyesi Neelie Kroes, Yunanistan Avro Bölgesinden çıksa bile birliğin ayakta kalmayı sürdüreceğini belirterek, ”Yunanistan’ın Avro Bölgesinden ayrılması birliğin geri kalanı için felaket olmayacak” dedi.
Yunanistan’ın borç sorunu
Yunanistan’da, hükümetin yeni yardım karşılığında AB ve IMF’nin talepleri doğrultusunda almayı kararlaştırdığı sert tedbirler içeren yeni ekonomik kalkınma programıyla ilgili yasa tasarısı bakanlar kurulunda kabul edilerek Parlamentoya gönderildi.
Dün geç saatlere kadar süren toplantı sonunda oy birliği ile kabul edilen tasarının Parlamentoda Pazar günü oylanması bekleniyor.
Brüksel’deki Eurogroup toplantısında Avro Bölgesi maliye bakanları, 130 milyar avroluk yeni kredi çerçevesinde talep edilen tasarruf önlemlerinde anlaşan Yunan siyasi liderlerden önlemleri onayladıklarına dair yazılı taahhüt talep etti.
Toplantıda Avrupalı bakanlar, Atina’dan ek 325 milyon tasarruf için kaynak bulunmasını, önlemlerin parlamentoda onaylanmasını, yazılı garantilerin Nisan ayında yapılması planlanan genel seçimlerden hemen sonra hayata geçirilmesini istedi.
Öte yandan Yunanistan Başbakanı Lukas Papadimos, ”Ya ülkemizi yeni bir döneme götürecek bir anlaşmaya varacağız ya da geri adım atarak çöküşe geçeceğiz” dedi.
Papadimos, ikinci kredi anlaşması çerçevesindeki yeni ekonomik programın sunulduğu kabine toplantısında yaptığı konuşmada, ülkenin gelecek yıllardaki finansmanını sağlayacak olan programın onaylanmasını içeren kabine toplantısının önemine işaret etti.
Bakanlar için tarihi sorumluluk saati olduğunu belirten Papadimos, Yunanistan’ın iflasına izin vermeyeceklerini çünkü böyle bir durumun ülkeye pahalıya mal olacağını ifade etti.
Yeni ekonomik anlaşmanın imzalanması gerektiği, başka türlü bir gelişmenin felaket olacağı uyarısında bulunan Papadimos ”Yeni kredi anlaşmasını ve yeni ekonomik programı onaylamayanların hükümette kalamayacakları açıktır” dedi.
Ancak ECB, IMF ve Avrupa Komisyonu yetkililerinden oluşan Troyka’nın hazırladığı anlaşmadaki tüm ağır şartları kabul eden Yunanistan’da koalisyon hükümetinden çatlak ses çıktı.
Hükümetin küçük ortağı Ortodoks Halk Partisi (LAOS) lideri Yorgo Karacaferis, Avro Bölgesi maliye bakanlarının yazılı taahhüt istemesi üzerine tasarruf paketine oy vermeyeceğini açıklarken, kabinedeki bazı bakanlar istifa etti.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor’s (S&P), özel sektör kreditörlerince borcunun bir kısmının silinmesinin ardından Yunanistan’ın kamu borcunun sürdürülebilirliğinin kesin olmadığı uyarısında bulundu.
Kuruluşun Avrupa Ülkeleri Derecelendirme Direktörü Frank Gill, borcun yalnızca bir kısmının indirime tabi tutulacağını, bu nedenle ülkenin kamu borcunun sürdürülebilir kabul edilen seviyeye geleceğinin kesin olmadığını vurguladı.
Avrupa ekonomisi
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi, Avro Bölgesinde bu yıl ekonominin çok yavaş toparlanmasını beklediklerini söyledi.
Draghi, ECB’nin Frankfurt’ta yapılan faiz toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, gösterge faiz oranını yüzde 1’de bıraktıklarını belirterek, Avro Bölgesinde ekonomik görünümün aşağı yönlü risklerle karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu.
Araştırmaların, Avro Bölgesinde bu yıl ekonomik faaliyetlerdeki istikrara ilişkin belirsizlikleri doğruladığını, ekonomik görünüm için yüksek belirsizlik ve aşağı yönlü risklerin sürdüğünü ifade eden Draghi, Avro Bölgesinde enflasyonun birkaç ay daha yüzde 2’nin üzerinde kalacağını da ifade etti.
Draghi, ECB’nin bilançosundaki Yunan tahvilleriyle ilgili nasıl tavır izleyecekleri konusunda ise birşey söyleyemeyeceğini bildirdi.
Öte yandan İngiltere Merkez Bankası, Mart 2009’da başlattığı varlık satın alma programını 50 milyar sterlin artırarak 325 milyar sterline çıkardığını açıkladı. Banka ayrıca, yüzde 0,5 olan gösterge faiz oranını aynı seviyede bıraktı.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, İspanyol hükümetinin finans sistemindeki reform planını olumlu gördüğünü açıkladı.
Moody’s’in bugün açıkladığı haftalık raporunda, İspanyol hükümetin bankacılık sektörünün yeniden yapılanması ve finans sistemindeki reform planı hakkında ”finans piyasalarının gerekli olan güveninin tekrardan elde edilmesi, bankaların sağlıklı, gerçek finansmanlarının daha şeffaf hale getirilmesi ve bankalara finansman girişlerinin kolaylaştırılması için olumlu bir adım” değerlendirdirilmesi yapıldı.
Borç krizinin üstesinden gelebilmek için AB-IMF ile 2010 sonunda yardım anlaşması imzalayan İrlanda’nın ikinci bir yardıma ihtiyaç duyup duymayacağına ilişkin tartışmalar sürüyor.
Hükümetin bu konudaki net tavrına rağmen, İrlanda’nın yeni bir yardım paketine ihtiyaç duyabileceğini savunanlara yeni isimler ekleniyor.
İrlanda Ulusal Hazine Yönetimi Ajansı’nın eski yöneticisi Michael Somers, dün katıldığı bir radyo programında, AB, IMF ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) İrlanda için uzun vadeli yeni bir yardım paketi hazırlamak durumunda kalabileceğini belirtti.
ABD ekonomisi ve diğerleri
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke, bankanın en erken 2014 yılı sonuna kadar faiz oranlarını düşük seviyede tutma planını yineledi.
Senato Bütçe Komitesi’nde katıldığı oturumda senatörlerin sorularını yanıtlayan Bernanke, Amerikan ekonomisinin yavaş bir hızda ilerlediğini belirterek, düşük faiz oranlarının, büyümeyi desteklemek için gerekli olduğunu savundu.
ABD’deki yüksek bütçe açığının geniş biçimde gündeme geldiği oturumda Bernanke, senatörleri, bu ay ve yıl sonunda süresi dolacak olan vergi indirimleriyle ilgili tartışmaları çözüme kavuşturmaya çağırarak, belirsizliğin ekonomiyi yavaşlatabileceği uyarısı yaptı.
Oturumda, Avrupa’daki finansal krizin ABD ekonomisine zarar vermesini engelleme yönündeki kararlılığını da tekrarlayan Bernanke, ”Avrupalı yetkililerle sürekli temas halindeyiz. Durumu yakından izlemeye ve ABD finansal sistemi ve ekonomisini korumak için gereken her türlü adımı atmaya devam ediyoruz” dedi.
Öte yandan ABD’nin dış ticaret açığı, geçen yılın Aralık ayında 48,8 milyar dolarla son 6 ayın en yükseğini gördü.
Ülkenin ithalatı Aralık ayında aylık bazda yüzde 1,3 artarak 227,6 milyar dolar, ihracatı ise yüzde 0,7 artarak 178,8 milyar dolar oldu.
ABD’nin dış ticaret açığı geçen yılın tamamında da yüzde 11,6 artışla 558 milyar dolara ulaştı ve 2008 yılından bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Ülkenin dış ticaret açığının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı yüzde 3,7 düzeyinde bulunuyor.
ABD Çalışma Bakanlığı’nın verilerine göre, 4 Şubat’ta sona eren hafta işsizlik maaşı başvuruları 15 bin azalarak 358 bine geriledi.
İşsizlik maaşı başvurularının son dört haftalık ortalaması ise 375 bin 750’den 366 bin 250’ye gerileyerek, 26 Nisan 2008’den bu yana en düşük seviyeyi gördü.
IMF, Avro Bölgesi’ndeki borç krizinin derinleşmesi halinde Çin’in ekonomik büyüme oranının bu yıl yarıya inebileceği uyarısında bulundu.
Dünyanın ikinci büyük ekonomisinin bu yıl yüzde 8,2 büyüyeceğini öngören IMF, küresel ekonominin kötüleşmesi durumunda Çin ekonomisinin büyüme hızının yüzde 4’lere gerileyebileceğine dikkati çekti.
Fon ayrıca, borç krizi karşısında ekonomiyi desteklemek için Pekin yönetiminin mali teşvikleri artırabileceğine işaret etti.
Çin Başbakanı Vın Ciabao, Avrupa’nın bir pazar olarak Çin açısından önemine işaret ederek, ”Avrupa piyasalarının istikrara kavuşmasına yardımcı olmak aslında kendimize yardımdır” dedi.
Vın, Avrupa’nın borç kriziyle karşı karşıya olduğunu ve Avrupa ile ilişkilerini milli menfaatleri doğrultusunda stratejik olarak ele almaları gerektiğini kaydederek, Avrupa’nın Çin’in en büyük ihracat piyasası olduğunu, Çin’in en çok yüksek teknoloji ithalatını Avrupa’dan yaptığını belirtti.
Standard and Poor’s (S&P), Mısır’ın ”B ” olan uzun vadeli kredi notunu ”B”ye çekti, not görünümünü ise ”negatif” olarak belirledi.
Kuruluş yaptığı açıklamada, karara gerekçe olarak ülkenin döviz rezervlerindeki ciddi düşüşü ve politik belirsizlikleri gösterdi.
Döviz piyasası
ABD dolarının, uluslararası döviz borsalarında önemli para birimleri karşısında, Pazartesi günü açılış ve Cuma günü kapanış değerleri şöyle oldu:
PARA BİRİMİ PAZARTESİ CUMA
———– ——— ———
Japon Yeni 76,64 77,61
İsviçre Frangı 0,9227 0,9165
Kanada Doları 0,9963 1,0014
Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,3064 dolardan açılan avro, cuma kapanışta 1,3197 dolara yükseldi.
Aynı borsada pazartesi günü 1,5779 dolardan açılan İngiliz sterlini ise cuma kapanışta 1,5755 dolar oldu.
New York borsasında, altının ons fiyatı pazartesi günü 1.722,80 dolardan kapanırken, cuma günü kapanışta 1.723,30 dolara yükseldi.
ABD, Avrupa ve Asya borsaları
ABD’de dün New York Borsasında Dow Jones Endeksi yüzde 0,69 (89,23 puan) değer kaybederek, haftayı 12.801,20 puandan kapattı. Standard and Poor’s 500 Endeksi aynı gün yaklaşık yüzde 0,69 (9,31 puan) azalarak 1.342,64 puan, Nasdaq Bileşik Endeksi ise yüzde 0,80 (23,35 puan) azalarak 2.903,88 puan oldu.
Avrupa’da borsalar haftanın son işlem gününde düşüşle kapandı.
Londra Borsası’nda FTSE-100 Endeksi yüzde 0,73 (43,08 puan) değer kaybederek 5.852,39 puandan, Frankfurt Borsası’nda Dax Endeksi yüzde 1,41 (95,84 puan) azalarak 6.692,96 puandan ve Paris Borsası’nda Cac 40 Endeksi de yüzde 1,51 (51,57 puan) azalarak 3.373,14 puandan haftayı kapattı.
Avrupa’da ayrıca İspanya’da Madrid Borsası’nda IBEX 35 Endeksi yüzde 1,18, İtalya’da Milano Borsası yüzde 1,76, Hollanda’da Amsterdam Borsası’nda AEX Endeksi yüzde 1,55, Brüksel Borsası yüzde 1,76 oranında değer kaybetti.
Asya’da borsalar haftanın son işlem gününde değer kaybetti.
Japonya’da Tokyo Borsasında Nikkei 225 Endeksi yüzde 0,61 (55,07 puan) azalarak 8.947,17 puandan günü tamamladı.
Asya’da ayrıca Hong Kong Borsasında Hang Seng Endeksi yüzde 1,05, Avustralya Borsası yüzde 0,88, Tayland Borsası yüzde 0,04, Endonezya Borsası yüzde 1,68, Hindistan Borsası yüzde 0,28, Şanghay Borsasında SE Composite Endeksi yüzde 0,03, Tayvan Borsası yüzde 0,61, Güney Kore Borsası yüzde 0,95, Singapur Borsası yüzde 0,40 oranında değer kaybederken, Yeni Zelanda Borsası yüzde 0,64 oranında değer kazandı.
Petrol fiyatları
Haftanın son işlem gününde ABD ham petrolünün Mart ayı teslimi varil fiyatı 98 dolar ve Londra Brent tipi ham petrolün Mart ayı teslimi varil fiyatı 117 dolar seviyelerinde kapandı.
Hafta başında 97 dolar seviyelerinde işlem görmeye başlayan Batı Teksas tipi ham petrolünün varil fiyatı Mart ayı teslimi Cuma günü 98,67 dolar seviyesine yükseldi.
Londra Brent tipi ham petrolün Mart ayı teslimi varil fiyatı ise yılın son işlem gününde 1 dolar 28 sent azalarak 117,31 dolar oldu.
Kaynak: www.bloomberght.com