Üzeyir Doğan – 08.06.2015
“Hükümet” mi yoksa “Erken Seçim” mi?
Seçim sonuçlarına ilişkin belirsizlik seçim öncesinde piyasalarımızın negatif performansında etkiliydi. Olası bir koalisyon sürecine piyasa kendini hazırlamaya başlamış en azından bu senaryoyu tamamen göz ardı etmemişti. Bu nedenle son 15 günde Borsa İstanbul’da satışların ağır bastığını görmüştük. Buna rağmen piyasa seçimin koalisyon getireceğinden de yüzde yüz emin değildi. Bu nedenle dünkü seçimlerin sonuçlarını gören Borsa İstanbul’un haftaya sert bir düşüşle başlaması kimseyi şaşırtmadı. Seçim sonuçlarının netleşmeye başladığı gece saatlerinde Dolar/TL kurunun sert bir yükselişle haftaya başlaması ve sabah saatlerinde de bu yükselişini devam ettirmesinin arkasında da bu durum etkili.
Şimdi ne olacak?
Seçimin ardından, Cumhurbaşkanı’nın bir milletvekilini hükümeti kurmak için görevlendirmesinin ardından koalisyon alternatifleri netleşmeye başlayacaktır. Dün akşam seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından liderlerin koalisyona sıcak bakmayan açıklamalarını görmüş olsak da yapılan bu ilk açıklamaların, zor bir seçim süreci geçiren teşkilatlara ve seçmen tabanına teşekkür etmek ve onların motivasyonu düşürmemek için yapıldığını da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Bu nedenle yapılan bu açıklamaların koalisyon görüşmeleri esnasında partileri bağlayıcı olmayacağını düşünüyoruz.
Erken seçim en kötü senaryo
Seçim sonuçlarının belirsizlik getirmesi, bir süre piyasaları negatif etkilemeye devam edecektir. Yeni bir seçim ihtimali şuan için piyasalarımız için en kötü senaryo iken, kurulacak geniş tabanlı bir hükümet de iyi senaryo tarafını oluşturmaktadır. Bu nedenle önümüzdeki günlerde liderlerin “Erken Seçim”i telaffuz etmeleri sert satışlara “Koalisyon” ihtimallerinin doğması da güçlü alımlara neden olacaktır. Şuan piyasa en kötüyü fiyatladığı için mevcut tablo bir hükümet çıkarabilirse çok hızlı bir toparlanma süreci görebiliriz. Aksi durumda yani alınacak bir erken seçim kararında, bu yeni seçimin sonuçları görülene kadar piyasalarımızın rahat bir nefes alması zor olacaktır.
Piyasa “Hükümet” sözcüğünü sever
Koalisyon görüşmelerinin ardından bir hükümet kurulacak olur ise piyasa bu yeni hükümete muhtemelen kredi tanıyacaktır. Koalisyon dahi olsa piyasa hükümet sözcüğünü sever ve ona göre hareket etmeyi tercih eder. Bu nedenle içinde hükümet özellikle de güçlü bir hükümet alternatifi barındıran her senaryo piyasaya tarafından ilk anda coşku ile karşılanır. Hükümetin kurulması ve siyasi belirsizliğin sonlanması ile sadece sermaye piyasaları değil, reel ekonomide de çarklar yeniden dönmeye başlayabilir. Kurulan bu yeni hükümet ile seçimlerin uzunca bir süre gündemden düştüğüne piyasa ikna olacak olur ise ertelenen yatırım ve tüketim harcamaları devreye girerek, makro verilere özellikle de büyüme rakamlarına pozitif etki oluşturabilir. Bu nedenle kısa vadede piyasa “hükümet” alternatiflerinin hemen hemen hepsine aynı reaksiyonu verecekken, orta ve uzun vadede piyasa ve reel sektörde, kurulan hükümetin devamlılığı başka bir ifade ile de yakın zamanda yeni bir siyasi belirsizlik doğuracak bir konjonktüre girilip girilmediği sorgulanacaktır.
Oluşan boşluklar doldurulabilir mi?
Piyasalarımız bu haftaya ne kadarlık bir zaman diliminde tekrar doldurulabileceği, siyasi gelişmelere bağlı olan bir boşlukla başladı. Siyasetin seyri erken bir genel seçime doğru dönecek olur ise bu boşluğun doldurulması çok çok uzun bir zaman dilimine yayılabilir. Aksi durumda yani kalıcı olduğu düşünülen bir hükümet kurulacak ve bu hükümet piyasadan da güvenoyu alabilecek olur ise bahsettiğimiz bu boşluk çok kısa bir zaman diliminde doldurulabilir. Bu süreçte kısa vadede Borsa İstanbul’da da ilk anda sert hareketler görebiliriz. Bu ilk sert hareketlerin düzeltmeleri olsa da bu düzletmelerin hükümet kurulması konusunda somut gelişmeler görülene kadar ilk anda tepki olarak kalacağını trendi değiştirebilecek güce ulaşmayacağını düşünüyoruz.
Özetle…
Bu hafta seçimlerin negatif etkisini piyasalarımız tarafında hissetmeye devam edeceğiz. Şuan erken seçim gündemde olduğu için piyasa en kötüyü fiyatlamakla haftaya başladı. Bu söylediğimiz erken seçim senaryosu da fiyatların içine girdi, en kötü görüldü şeklinde yorumlanmamalı. Eğer bir serken seçim olasılığı doğacak olur ise tıpkı bugünkü koalisyon fiyatlaması gibi, yeni bir erken seçim fiyatlaması da görebiliriz. Kalıcı bir hükümetin kurulması ise, son düşüşlerle birlikte TL’nin yanında özellikle dolar bazında ucuzlayan Borsa İstanbul için yeni alıcı kitlesi getirebilir. Bu nedenle kısa vadede makro veriler, yurtdışı etkisi vs. gibi etkenler çok rahat göz ardı edilebilir. Ana belirleyici hatta tek belirleyici siyaset olmaya devam ediyor. Siyasi gidişat da şuan liderlerin ağzından çıkacak iki çift söze bağlı olduğu için tahmin yapmak çok mümkün görünmüyor. Bu nedenle tıpkı seçim sonucunda olduğu gibi, hükümetin kurulup kurulamayacağı konusunda da şuan sadece kişisel bazda tahminler yapılabiliyor.