Finans sektörü uzun yıllar boyunca erkek egemen bir alan olarak görülse de, kadınların bu alandaki varlığı ve etkisi giderek artıyor. Küresel ölçekte, kadın yatırımcıların ve finans sektöründe çalışan kadınların sayısı yükselirken, benzer bir ivme Türkiye’de de gözlemleniyor. Kadın yatırımcılar ve yöneticiler, uzun vadeli stratejileri, dengeli risk yönetimleri ve sürdürülebilir yatırımlara olan ilgileriyle piyasada fark yaratıyor. Peki, kadınlar borsada ne gibi zorluklarla karşılaşıyor? Hangi başarı hikayeleri ilham kaynağı olabilir? Borsada kadın olmak ne anlama geliyor?
Kadınların Finans Dünyasındaki Yükselişi: Egemen Yapının Dönüşümü
Geçmişte borsalar, büyük ölçüde erkeklerin yönettiği ve erkek yatırımcıların hâkim olduğu alanlardı. Kadınlar, uzun yıllar boyunca finansal karar alma süreçlerinin dışında tutuldu. Ancak 21. yüzyılda bu tablo hızla değişmeye başladı. Kadınların yatırım dünyasındaki rolü giderek artarken, veriler bu değişimin boyutlarını gözler önüne seriyor.
Dünya genelinde kadın yatırımcıların sayısı son 10 yılda %50’den fazla artış gösterdi. Türkiye’de ise 2012 yılında Borsa İstanbul’daki kadın yatırımcı oranı %20 seviyesindeyken, bugün %35’e yaklaştı. Ancak, bu artışa rağmen finans dünyasında kadınların temsili hâlâ istenen seviyede değil. Örneğin, dünya genelinde finans sektöründe çalışan kadın oranı %46 olmasına rağmen, üst düzey yönetim kademelerinde bu oran %25’in altına düşüyor. ABD’de banka ve finans sektöründeki CEO’ların yalnızca %6’sı kadınlardan oluşuyor. Türkiye’de ise bireysel yatırımcıların yalnızca %18,02’si kadınlardan oluşuyor ve 2024 itibarıyla 1,9 milyon kadın borsa yatırımcısı bulunurken, erkek yatırımcı sayısı yaklaşık 8,6 milyon civarında.
Peki, kadınlar piyasada nasıl bir fark yaratıyor? Araştırmalar, kadın yatırımcıların daha istikrarlı portföyler oluşturduğunu ve uzun vadeli kazançları ön planda tuttuğunu gösteriyor. Bu durum, piyasada daha dengeli ve sürdürülebilir yatırımlar yapılmasına katkı sağlıyor. Örneğin, Goldman Sachs’ın raporuna göre, kadınların yönettiği yatırım fonları, erkeklerin yönettiği fonlara kıyasla ortalama %1-2 daha iyi performans gösteriyor.
Kadınların finans dünyasındaki yükselişi devam ederken, hâlâ aşılması gereken önemli engeller bulunuyor. Ancak veriler gösteriyor ki, finans sektöründe çeşitliliğin artması yalnızca eşitliği sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir piyasa yapısına da katkı sağlıyor.
Kadın Yatırımcıların Karşılaştığı Zorluklar
Kadınlar borsada giderek daha fazla yer alsa da, hâlâ aşılması gereken engeller var:
- Önyargılar ve cam tavan etkisi: Kadınların finansal okuryazarlığının erkeklere göre daha düşük olduğu algısı, yatırım yapmalarını zorlaştırabiliyor.
- Risk algısı farkı: Kadın yatırımcılar genellikle daha temkinli davrandıkları için kısa vadeli agresif kazanç fırsatlarını kaçırdıkları eleştirisiyle karşılaşabiliyor.
- Eğitim eksikliği: Kadınların finansal okuryazarlığa erişimi erkeklere kıyasla daha sınırlı olabiliyor. Özellikle küçük yatırımcılar için rehberlik edecek daha fazla platforma ihtiyaç var.
Borsada Öncü Kadınlar: İlham Veren Hikayeler
Finans dünyasında, kadınların önünü açan cesur isimlere bakalım:
- Muriel Siebert: 1967’de New York Borsası’na üye olan ilk kadın olarak tarihe geçti.
- Adena Friedman: Nasdaq’ın ilk kadın CEO’su olarak liderlik ediyor.
- Christine Lagarde: Avrupa Merkez Bankası’nın ilk kadın başkanı olarak küresel finansı yönetiyor.
- Stacey Cunningham: New York Borsası’nın 226 yıllık tarihinde ilk kadın başkanı olarak atanarak büyük bir dönüşüm yarattı.
- Türkiye’den Işınsu Kestelli: İzmir Ticaret Borsası’nın ilk kadın başkanı olarak finans dünyasında kadın liderlerin önünü açtı.
Kadın Yatırımcıların Artışı ve Borsadaki Gelecekleri
Kadın yatırımcıların borsadaki artışı, yalnızca bireysel başarı hikayeleriyle değil, piyasanın daha sürdürülebilir ve dengeli büyümesiyle de yakından ilgili. Veriler gösteriyor ki, kadın yatırımcıların yönettiği fonlar uzun vadede daha iyi performans sergiliyor ve sosyal sorumluluk projelerine daha fazla yöneliyor.
Peki, ne yapılmalı?
- Kadın yatırımcıları teşvik eden projeler artırılmalı:
- Türkiye’de “Kadınlara Özel Finansal Okuryazarlık” projeleri desteklenmeli ve genişletilmeli.
- “Girls Who Invest” gibi programlar daha fazla teşvik edilmeli.
- Kadın liderlere daha fazla fırsat sunulmalı:
- Yönetim kurullarında ve üst düzey yönetimde kadın oranları artırılmalı.
- Kadın fon yöneticilerine daha fazla yatırım fırsatı verilmeli.
- Kadın girişimcilerin yatırımları desteklenmeli:
- Goldman Sachs’ın “10,000 Women” gibi projeleri Türkiye’de de uygulanmalı.
- Türkiye’de Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) gibi kuruluşlar daha çok desteklenmeli.
Borsa Kadınlarla Daha Güçlü
Kadınlar, finans ve borsa dünyasında yalnızca yatırımcı olarak değil, yönetici, analist, fon yöneticisi ve CEO olarak da etkilerini artırıyor. Risk yönetimindeki becerileri, uzun vadeli planlama yetenekleri ve sürdürülebilir yatırımlara olan ilgileri, finans dünyasında büyük fark yaratıyor. Borsa tarihinde ilkleri başaran cesur kadınlar, bugün finans dünyasında cinsiyet eşitliği için yol açmaya devam ediyor.
Finans dünyasında kadınların liderliğini destekleyen politikalar, eğitim programları ve fırsatlar artırıldıkça, kadın yatırımcı ve yöneticilerin etkisi daha da büyüyecek. Geleceğin finans dünyasında kadınların rolü daha büyük olacak!
Aygün Çalışkan
Zephlex Genel Müdür Yrd.
