SABAH STRATEJİSİ
Küresel piyasalardaki zayıflık bu sabah da devam ediyor. Asya piyasalarındaki satışlara bu sabah Japonya’da katılmış durumda. Çin tarafında bazı sektörlere yönelik regülasyonlarla ilgili haber akışları baskı oluşturuyor. Avrupa ve ABD vadeliler de eskide. Bir önceki gün büyük teknoloji şirketlerinin etkisiyle artıda kapatmayı başaran Nasdaq’da da dün %0,57 oranında düşüş kaydedildi. Genel olarak piyasalarda delta varyantı ve büyüme endişelerinin yeniden hakim olmasının yanında, parasal teşviklerin de azaltılacağı beklentisi risk iştahında bozulmaya neden oluyor. Dolar endeksi DXY’da değerlenme devam ederken, ABD 10 yıllık tahvil faizleri ise %1,3330 seviyesine gerilemiş durumda. Yurtiçi tarafta, küresel risk iştahındaki bozulmanın devam etmesiyle BİST100 endeksi, bankacılık endeksi öncülüğünde günü %1,44 oranında düşüşle 1.433,85 seviyesinden kapatırken, İşlem hacmi de 13,1 milyar TL (son bir ay ortalama 13,5 milyar TL) seviyesinde gerçekleşti. Dün, dolar endeksi DXY’daki değer kazancı ve Merkez Bankası Başkanı’nın yapmış olduğu konuşma sonrası faiz indirim beklentilerinin artması sonucu yaklaşık %1,45 oranında artış kaydeden Dolar / TL de sabah saatlerinde 8,47 seviyesinde yataya yakın seyrediyor. Ülke risk primimiz (5 yıllık CDS) 367 ile yatay. Bugün Avrupa Merkez Bankası’nın TSİ 14:45’te açıklayacağı faiz kararı (değişiklik beklenmiyor) ve sonrasında Bankanın Başkanı Lagarde’ın TSI 15:30’daki basın toplantısı, piyasanın yönü açısından yakından takip edilecek.
MAKROEKONOMİ
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, makroekonomik görünüm ve para politikasına dair kapsamlı bir sunum gerçekleştirdi.
- Gelişmekte olan ekonomilerle karşılaştırıldığında Türkiye ekonomisinde enflasyon, rezervler ve risk primi konularında iyileşme alanı olduğunu gördüklerini, bununla birlikte Türkiye’nin emsal ülkelere göre daha erken ve güçlü gerçekleştirdiği parasal sıkılaştırma sonucu 2021 yılı başından bu yana belirgin reel faiz veren nadir ülkelerden biri olduğunu vurguladı.
- Cari dengedeki iyileşmeye ek olarak, enflasyon ve rezerv birikimi konusundaki çabalarda aşama kaydettikçe borçlanma maliyetlerini etkileyen risk priminde de iyileşme sürecinin devam edeceğini ifade etti.
- Gelişmekte olan ülkelere kıyasla Türkiye’nin kamu ve hanehalkı borçluluğunda görece iyi bir noktada olduğunu, reel sektörde ise nispeten daha yüksek oranlar görüldüğünü vurguladı. Reel sektörün borçlu olmasının salt olumsuz bir durum olmadığını ve Türkiye gibi, genç nüfuslu, yüksek büyüme potansiyeline sahip, ancak yeterli tasarrufa sahip olmayan ülkelerde üretim, ihracat ve yatırımın finansmanı için borçlanmanın normal bir durum olduğunu vurguladı. Bu borcun verimli şirketlere ve ihracattaki artışı destekleyen, ithalatı azaltıcı, istihdama destek verici alanlara yönelmesini önemsediklerini sözlerine ekledi.
- Küresel merkez bankacılığında, para politikası duruşu belirlenirken, para politikasının etkisi dışında olan kısa vadeli arızi unsurlardan arındırılmış çekirdek enflasyon göstergelerinin esas alındığını ve özellikle salgının getirdiği olağanüstü koşulların enflasyonun kısa vadeli oynaklıklardan arındırılmış ana eğilimini ölçmeye yarayan çekirdek enflasyon göstergelerinin önemini artırdığını vurguladı.
- Para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve bunların orta vadeli enflasyon hedefiyle uyumlu seyretmesine ilişkin analizler yanında, önümüzdeki dönemde arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına biraz daha fazla ağırlık verileceğini ifade etti.
- Kısa vadede enflasyon görünümünde etkili olan geçici unsurların etkisini yitireceğini ve son çeyrekte enflasyonun düşüş eğilimine gireceğini ve gıda dışı enflasyonun yılın geri kalanında da manşet enflasyonun altında kalmaya devam edeceğini öngördüklerini ifade etti.
- Ayrıca önümüzdeki dönemde daha güçlü bir TL oluşturulması yönünde adımlar atacaklarını belirtti.
Diğer yandan, dün ağustos ayına ilişkin İŞKUR İşgücü Piyasası İstatistikleri açıklandı. Ağustos ayında aylık bazda kayıtlı işsiz sayısı %6,7 oranında artarken, açık iş sayısı aylık %42,7 ve işe yerleştirme ise aylık %18,8 artış kaydetti. İşe yerleştirilen kişi sayısı ağustos ayında temmuz ayı ile kıyaslandığında tarımda 0,4 bin kişi sınırlı azalırken, inşaat sektöründe ise 2 bin kişi, sanayi sektöründe 10,3 bin kişi ve hizmetler sektöründe ise 13,1 bin kişi artış kaydetti. Özellikle, ağustos ayında önceki aya göre işe yerleştirilen kişi sayısında sanayi ve hizmetler sektörlerindeki artışlar öne çıkıyor. Diğer yandan, açık iş sayısında da ağustos ayında tarım sektörü hariç tüm sektörlerde artışlar görülüyor.
Dün Fed’in 12 adet bölge başkanlıklarından gelen ekonomik verilerle oluşturulan Bej Kitap raporu yayınlandı. Raporda, ekonomik aktivitenin ılımlı bir patikaya evrildiği ve yavaşlamanın nedenlerinden birinin Delta varyantı olduğu vurgulandı. Raporda, firmaların çalışan istihdam etme yönündeki eğiliminin güçlenmeye devam ettiği, bunun yanında istihdam piyasasında zaman zaman ekonomik aktiviteyi olumsuz yönde etkileyen nitelikte bir emek açığı olduğu vurgulandı. Fiyatlar tarafında ise, anket katılımcısı bölgelerin yarısının fiyat artış patikasını güçlü olarak tanımladığı, diğer yarısının ise ılımlı olduğunu değerlendirdiği gözlendi. Ayrıca, raporda bazı firmaların üretici fiyatları dolayısıyla önemli girdilerini tedarik etmede sıkıntılar yaşadığı vurgulandı.
Ayrıca ABD’de temmuz ayına ilişkin JOLTS açılan iş sayısı verisi açıklandı. Açılan iş sayısı temmuzda 10,185 milyon adetten 10,934 milyon adet seviyesine yükselerek beklentileri aştı ve tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Açılan iş sayısının rekor seviyeye ulaşması firmaların artan iş gücü talebine işaret ederken, iş gücü arzının bu talebi karşılamada yetersiz kaldığı gözleniyor.
Kanada Merkez Bankası, politika faiz oranını %0,25 seviyesinde sabit tuttu, nisan ve temmuz aylarındaki toplantılarında tahvil alımlarını azaltma kararının ardından, dünkü toplantıda tahvil alım miktarını haftalık 2 milyar Kanada doları seviyesinde devam ettireceğini bildirdi. Bunun yanında, %2 seviyesindeki enflasyon hedefine sürdürülebilir bir şekilde ulaşılabilmesi amacıyla ekonomideki atıl kapasite giderilene kadar politika faiz oranının destekleyici şekilde düşük seviyede tutulmasında kararlı olunduğu vurgulanmaya devam edildi. Banka temmuz ayındaki toplantısına atıf yaparak, bu hedefe ise 2022 yılının ikinci yarısında ulaşabilmeyi beklediğini yineledi. Bunun yanında, salgında dördüncü dalga ve devam eden arz darboğazlarının toparlanmayı olumsuz yönde etkileyebileceği vurgulandı.
Bugünkü veri takvimine bakıldığında,
ABD tarafında, TSİ 15.30’da 4 Eylül haftasına ilişkin yeni işsizlik maaşı başvuruları verisi açıklanacak. 28 Ağustos haftasına ilişkin yeni işsizlik maaşı başvuruları 340 bin kişi seviyesine gerilemiş ve böylece salgının başlangıcı olan Mart 2020’den bu yana en düşük seviyeye gelmişti. 4 Eylül haftasına ilişkin yeni işsizlik maaşı başvurularının 335 bin kişi seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. Ayrıca ABD’de federal ve eyalet işsizlik yardımları dahil olmak üzere pandemi dönemi programlarının, birçok eyalette 6 Eylül’de sona ermesiyle, yeni işsizlik maaşı başvurularının önümüzdeki haftalarda ve aylarda daha da düşmesi olası gözükmekte.
Bunun yanında, TSİ 18.05’te San Francisco Fed Başkanı Mary Daly ve Chicago Fed Başkanı Charles Evans’ın, TSİ 20’de Fed Yönetim Kurulu Üyesi Michelle Bowman’ın ve TSİ 21’de Boston Fed Başkanı Eric Rosengren’in konuşmaları takip edilecek.
Avrupa tarafında, piyasaların odak noktasında TSİ 14.45’te ECB’nin para politikası toplantısı ve TSİ 15.30’da ECB Başkanı Christine Lagarde’ın konuşması olacak. Son dönemde bazı şahin ECB yetkililerinin bu sene içerisinde varlık alım azaltımının gerekliliğine yönelik ifadeler kullandığını gördük. Ancak Delta varyantı bu beklentileri hafifleten bir faktör olarak arka planda duruyor, dolayısıyla ECB, varlık alımına dair herhangi bir kararda Fed’den önce adım atmak istemeyebilir. Bu toplantıda ECB’nin yeni makroekonomik projeksiyonları da yayınlanacak. ECB’nin kısa vadeli enflasyon tahminlerinde değişiklik yapabileceği değerlendirilirken, GSYH büyümesi ise haziran ayındaki tahminlere benzer şekillenebilir ancak Delta varyant vakaları ve arz kısıtları gibi risklerin varlığı kısa vadeli büyüme tahminlerini hafif aşağı çekebilir.
Bugün TCMB, DTH, rezerv ve menkul kıymet istatistiklerini paylaşacak.
Yurt içi yerleşiklerin dolarizasyon hareketine BDDK’nın yayınladığı günlük verilerden de bakıyoruz. 3 Eylül haftasında toplam DTH miktarı 1,96 milyar USD artış (bireysel 1,56 milyar USD artış ve kurumsal 0,40 milyar USD artış) kaydetti. Toplam YP mevduatın toplam mevduat içerisindeki oranı %54,9’dan %55 seviyesine yükseldi. TL kredilerde haftalık %0,10 artış, YP kredilerde %0,47 artış, toplam kredilerde ise kur etkisinden arındırılmış bazda baktığımızda %0,23 artış görmekteyiz.
TCMB Analitik Bilanço verilerine göre 3 Eylül haftasında toplam ve net rezervin arttığını hesaplamaktayız. İlgili haftada TCMB dış varlıkları 0,9 milyar USD arttı. Bunun neticesinde toplam rezervin 119,2 milyar USD’ye yükseldiğini tahmin ediyoruz. Bankaların TCMB’de tuttukları döviz mevduatı ise haftalık bazda 0,5 milyar USD azaldı. Buna göre net uluslararası rezervin 1,4 milyar USD artarak 27,9 milyar USD seviyesine geldiğini öngörmekteyiz. Ayrıca ilgili haftada TCMB’nin yurt içi bankalarla olan swap stokunun 0,54 milyar USD artmasının rezervlere artış yönlü etkisinin olduğu gözlendi.
ŞİRKET HABERLERİ
Arçelik (ARCLK, Nötr): 08.09.2021 tarihinde 31,80 TL – 32,02 TL fiyat aralığından (ortalama 31,9404 TL) 2mn adet pay geri alınmış ve Şirketin sahip olduğu ARCLK payları 15.1mn adete ulaşmıştır. (Şirket sermayesine oranı %2,2417) Dün BİST-100 %1,44 değer kaybetmesine rağmen, ARCLK hisseleri %0,25 düşüş kaydetmiştir.
Coca-Cola İçecek (CCOLA, Nötr): Coca Cola Satış ve Dağıtım AŞ’den (CCSD) alınan taahhüt üzerine sonlandıran rekabet soruşturmasında, taahhütlerin detayları duyuruldu. Bu kapsamda, şirketten “Tek sözleşme yerine üç ayrı sözleşme”, “İndirim, promosyon ve iskontolar sadece aynı tür içeceklerde geçerli olacak”, “Gazsız ürünlerde münhasırlık olamayacak”, “Sözleşme süreleri 2 yılı geçemeyecek”, “Dolabı olmayan rakip ürünlere yer verilecek”, ”Alım şartlarına yeni düzenleme”, “Bilgilendirme yükümlülüğü” gibi başlıklarda taahhüt alındığı bildirildi. (Kaynak: AA)
Pegasus (PGSUS, Nötr): Ağustos ayı yolcu sayısı 2,56mn kişi ile 2019’un aynı döneminin %16 altında gerçeklemiştir. Yolcu doluluk oranı ise 9,5 puan azalışla %82,6’yı göstermiştir. 2021’in ilk 8 ayında yolcu sayısı 2019’un aynı dönemine göre %40 azalışla 12,11mn seviyesinde gerçekleşmiştir (8A2020:9,30mn). İlgili dönemin yolcu doluluk oranı ise 2019’un aynı dönemine göre 11,3 puan azalışla %77,1’i göstermiştir (8A2020: %83,2).
Türk Hava Yolları (THYAO, Nötr): THY, 23 Eylül’den itibaren Mikolayiv-İstanbul uçuşlarına başlayacak. Uçuşların haftada 5 kez düzenleneceği bildirildi. (Kaynak:AA)
Türkiye Sigorta (TURSG, Nötr): Hürriyet internet sitesinde yayınlanan habere göre; Türkiye Sigorta Genel Müdürü Atilla Benli, katılım sigorta şirketi kuracaklarını açıkladı. Atilla Benli, katılım sigortacılığı alanında faaliyet göstereceklerini ve bu alanda şirket kuracaklarını söyledi. Benli, yayınlanan yönetmelik gereği pencere usulü ile katılım sigortacılığı yapan şirketlerin sene sonundan sonra ya katılım sigorta şirketi kuracaklarını ya da bu alanda faaliyet gösteremeyeceklerini belirterek, “Biz katılım sigorta şirketi kurmayı tercih ettik. Kuracağımız şirket BES hariç hayat ve hayat dışı sigortalar alanında faaliyet gösterecek. İki şirket tek yönetim olacak” diye konuştu.
SEKTÖR HABERLERİ
Akaryakıt: Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) twitter sayfasından şu açıklama yapıldı: Akaryakıt Ürünlerinde ÖTV Düzenlemesi; 09/09/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere; Benzinde 25 KRŞ/LT fiyat artışı gerçekleşmiş olup, artış mevcut uygulama olan eşel mobil sistemi gereği ÖTV’den karşılandığından pompa fiyatlarına yansımayacaktır.
Enerji: BOTAŞ, Arkas Holding iştiraki Arkas Petrol ve Japonya’dan Sumitomo Corporation arasında imzalanan gizlilik anlaşmasıyla, LNG’nin gemilerde yakıt olarak kullanımında (bunkering) iş birliği yapılmasına dair ortak çalışmalarda mutabakata varıldı.
Halka Arz: Sümer Faktoring, halka arz için gerekli işlemlerin yapılmasına karar vermiştir.
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Kontrolmatik (KONTR): Irak KRG, Elektrik Bakanlığına bağlı SCADA Bölgesel Kontrol Merkezini genişletmek ve üç yeni kontrol merkezi kurmak için verilen 38mn USD tutarındaki teklifin idare tarafından kabul edildiği şirkete bildirilmiş olup sözleşme görüşmelerine başlanmıştır. Projenin finansmanı U.S. International Development Finance Corporation (DFC) tarafından sağlanacak olup proje kapsamında; Mühendislik, Dizayn hizmetleri verilecek ve haberleşme sistemi (SDH, Yeraltı fiber, OPGW bağlantılarına dayalı altyapı ve optik ve Radyo bağlantısı) koruma ve kontrol sistemi ile enerji yönetim sistemi kurulacaktır.
FAİZ PİYASALARI
Kaynak: Ziraat Yatırım Sabah Stratejisi