SABAH STRATEJİSİ
Dün ABD’de borsalar özellikle Apple hisselerindeki geri çekilmenin öncülüğünde %0,1-0,6 arasında geriledi. Şirketin “devrim niteliğinde” olarak tanımlanan Vision Pro karma gerçeklik gözlüğünün tanıtılmasının yanı sıra yapay zeka araçları hakkında önemli açıklamalar yapmaması piyasa tarafından olumsuz karşılandı. Diğer taraftan, ABD’de ISM hizmet endeksi Mayıs’ta 50,3’e geriledi (Önceki 51,9; beklenti 52,4). Ek olarak, dayanıklı mal siparişleri de Nisan’da %0,4 artışla %0,8’lik artış beklentisinin altında gerçekleşti. Zayıf veriler Fed’in önümüzdeki hafta gerçekleşecek toplantıda faizleri değiştirmeyebileceği beklentilerini (%74,8 ihtimal) kuvvetlendirdi. Bu ortamda, Dolar Endeksi (DXY) yatay hareket ederken, tahvil faizlerindeki yükseliş de durdu. 2 yıllık %4,42, 10 yıllık %3,66’ya kadar geriledi. Avrupa’da piyasalar genel olarak negatifti. Euro Stoxx 50 endeksi %0,7 düşüşle günü tamamladı. Yurtiçi tarafta yeni Kabine’de Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine Mehmet Şimşek’in getirilmesi piyasa tarafından olumlu karşılandı. %5’lik günlük yükselişle yaklaşık son 3,5 haftanın en yüksek günlük artışını kaydeden BİST-100’de kapanış 5.373 seviyesinden oldu. Hacim tarafı da geçtiğimiz aylara nazaran oldukça kuvvetliydi. İşlem hacmi 102,2 milyar TL ile şubat başından beri gözlenen en yüksek seviyeye ulaştı. BİST-100’deki 98 hissenin artıda kapattığı endekste, XBANK %3’ün üzerinde artış ile endeksin gerisinde kalırken, özellikle ulaştırma endeksi %9,2’lik yükselişle toplam artışta etkili oldu. Bugüne bakıldığında, Amerikan vadelileri yatay, Avrupa vadelileri ise ekside. Avustralya Merkez Bankası’nın politika faizini 25 baz puan artışla %4,10’a yükselttiği Asya’da ise piyasalar genel olarak alıcılı. Japonya hariç MSCI Asya Pasifik endeksi %0,2 artıda. Bu sabah BİST-100’ün güne alıcılı bir açılış yapmasını bekliyoruz. Makro takvimde bugün yurtiçinde TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru takip edilecek. Almanya’da fabrika siparişleri, Avrupa Bölgesinde ise perakende satışlar izlenecek veriler arasında. Yurtiçinde ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan TSİ 15:00’te Kabine toplantısına başkanlık edecek.
MAKROEKONOMİ
ABD tarafında, ekonomik faaliyetin son görünümüne ilişkin sinyal veren mayıs ayı S&P Global hizmet sektörü nihai PMI ve ISM imalat dışı endeksi verileri takip edildi. ABD’de mayısta hizmet PMI, 55,1’den 54,9 seviyesine hafif aşağı yönü revize edilerek hizmet sektöründe büyümenin hafif yavaşdığına işaret etmekle birlikte özellikle seyahat ve eğlence sektörlerindeki büyümenin etkisiyle büyüme bölgesindeki seyrini dördüncü ayda sürdürdü ve Nisan 2022’den bu yana yüksek seviyede gerçekleşti. Mayıs ayına ilişkin ISM imalat dışı endeksi ise, hafif yükseliş beklentilerine karşın 51,9’dan 50,3 seviyesine gerileyerek imalat dışı sektörlerde büyümenin hafif yavaşladığına işaret etmekle birlikte büyüme bölgesindeki seyrini beşinci aya taşıdı.
Ayrıca ABD’de nisan ayı dayanıklı mal siparişleri nihai verisi takip edildi. Dayanıklı mal siparişleri, martta aylık %3,3 oranında artışın ardından nisanda öncü veriyle uyumlu olarak aylık %1,1 oranında artış kaydetti. Detaylara bakıldığında, nisanda savunma amaçlı uçaklar ve parçalarının (%32,7 artış) siparişlerindeki belirgin artış, dayanıklı mal siparişlerinin yükselişinde belirleyici oldu. Bunun yanında, firmaların yatırım harcamalarının göstergesi olan hava araçları hariç savunma dışı sermaye malları siparişleri ise iki aylık düşüşün ardından nisanda aylık bazda %1,3 artış kaydetti ve böylece yatırımlarda toparlanmaya işaret etti. Bunun yanında ABD’de fabrika siparişleri, aylık bazda martta %0,6 artışın ardından nisanda aylık bazda %0,4 artışla beklentilerin (%0,8 artış) altında artış kaydetti.
Avrupa genelinde de son ekonomik görünüme ilişkin bilgi veren mayıs ayı S&P Global hizmet sektörü nihai PMI verileri takip edildi. Nihai verilere göre mayısta hizmet PMI’lar, bölgede genel olarak hafif aşağı yönlü revize edilerek hizmet sektöründe büyümenin yavaşladığına işaret etmekle birlikte 50 eşik seviyesinin üzerinde büyüme bölgesindeki seyirlerini sürdürerek özellikle bölgede yüksek enflasyon nedeniyle hanehalkı satın alma gücünün olumsuz etkilenmesine ve sıkılaşan finansal koşullara karşın tüketici harcamalarının güçlü seyrettiğini gösterdi. Buna göre mayısta hizmet PMI’lar, Almanya’da 57,8’den 57,2’ye, Fransa’da 52,8’den 52,5’e ve Euro Bölgesi’nde 55,9’dan 55,1’e hafif aşağı yönlü revize edilerek hizmet sektöründe büyümenin hafif yavaşladığına işaret etti, buna karşın İngiltere’de ise 55,1’den 55,2’ye hafif yukarı yönlü revize edilerek hizmet sektöründe büyümenin hafif hızlandığına işaret etti.
Bunun yanında, Euro Bölgesi’nde haziran ayına ilişkin Sentix yatırımcı güveni verisi, özellikle Almanya ekonomisinin yılın ilk çeyreğinde resesyona girmesinin bölgede oluşturduğu endişelerle -13,1’den -17 seviyesine gerileyerek beklentilerin (-15,1) üzerinde düşüş kaydetti. Detaylara bakıldığında cari koşullar endeksi -7’den -15,8 seviyesine gerilerken, yatırımcıların gelecek 6 aylık döneme ilişkin değerlendirmelerini yansıtan beklentiler endeksi ise dört aylık düşüşün ardından -19 seviyesinden -18,3 seviyesine hafif yükseldi. Özellikle bölgede son dönemde açıklanan çekirdek enflasyon verilerinin rekor seviyeye yakın seyretmesi ve ECB’nin, faiz artışlarına devam edeceğinin sinyalini vermesinin büyüme üzerinde baskı oluşturabileceği beklentileriyle yatırımcı güveninin zayıf seyrini sürdürmesi bekleniyor.
Diğer yandan Euro Bölgesi’nde nisan ayına ilişkin ÜFE verisi açıklandı. Bölgede nisan ayına ilişkin ÜFE, enerji ve ara malı fiyatlarındaki devam eden gerilemenin etkisiyle aylık bazda %3,2 oranında düşüş sergileyerek düşüşünü dördüncü aya taşıdı, yıllık bazda %5,5’ten %1 seviyesine gerileyerek yavaşlamayı sürdürdü ve böylece Ocak 2021’den bu yana en düşük seviyede gerçekleşti. ÜFE’deki yavaşlamanın sürmesi bekleniyor.
Yurt içinde ise, TÜİK tarafından mayıs ayı TÜFE ve ÜFE verileri yayınlandı. Mayıs ayında TÜFE, aylık bazda Bloomberg piyasa beklentisi olan yatay seyrin (%0 artışın) hafif üzerinde aylık %0,04 arttı (nisanda aylık %2,39 artmıştı), TÜFE yıllık bazda ise hükümet tarafından mayıs ayında doğal gazın hanelere ücretsiz sunulmasının yanında, devam eden baz etkisinin de desteğiyle birlikte %43,68’den %39,59’a geriledi ve böylece Aralık 2021’den bu yana en düşük seviyelerdeki seyrini sürdürdü. Nitekim TÜİK, doğal gazın bir ay ücretsiz verilmesi nedeniyle mayıs ayında TÜFE hesabında sıfır fiyat yönteminin uygulanacağını ve Haziran 2023 ve Mayıs 2024 arasında TÜFE hesaplamasında ise 25 metreküpe kadar doğal gaz tüketiminde yapılacak indirimin, dolayısıyla 25 metreküp üzerindeki doğal gaz tüketimi için ödenen fiyatın dikkate alınacağını bildirmişti. Söz konusu değişikliğin, mayıs ayı enflasyonunu kuvvetli bir şekilde indireceği, ancak doğal gaz tüketiminin kış mevsiminin yaklaşmasıyla artmasıyla birlikte yıl sonuna doğru bunun enflasyonu yukarı yönlü etkilemesinin öngörüldüğü ifade edilmişti.
- Öte yandan, çekirdek B ve C göstergelerindeki aylık artış ortalama %3,93 ile manşet enflasyonun üzerinde gerçekleşti, B çekirdek göstergesi (İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE) yıllık %48,02’den %47,70’e gerilerken, C endeksi (Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE) %45,48’den %46,62’ye yükseldi.
- Aylık TÜFE’ye mallar ve hizmet ayrımında bakıldığında, bir önceki aya göre belirgin şekilde yavaşlamada, özellikle mallar grubu fiyatlarının düşüşe geçmesinin (%1,80 artıştan %1,78 düşüşe) belirleyici olduğu gözlenmekte. Hizmet grubu enflasyonunda ise, bir önceki aya göre hızlanma (%3,89 artıştan %4,60 artışa) aylık enflasyondaki yavaşlamayı sınırlandırmış. Hizmet grubu enflasyonunda, özellikle lokanta ve otellerdeki artış hızındaki artışın (%4,24’ten %7,10’a) öne çıktığı gözlenirken, kiradaki artış hızının da daha ılımlı olmakla birlikte arttığı (%4,37’den %5,15’e) görülmekte, buna karşın haberleşme hizmetlerinde (%8,02’den %2,98’e) ve ulaştırma hizmetlerinde (%3,08’den %0,72’ye) yavaşlamaların, hizmet enflasyonundaki hızlanmayı sınırlandırdığı gözlenmekte.
- Mallar grubu fiyatlarındaki aylık düşüşte, özellikle enerji grubundaki düşüşün belirgin şekilde hızlanmasının (%3,86 düşüşten %21 düşüşe) ana belirleyici olduğu görülmekte. Bunun yanında, mallar grubu enflasyonundaki yavaşlamada, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda aylık bazdaki belirgin yavaşlamanın (%3,95 artıştan %0,71 artışa) da etkili olduğu görülürken, alt kalemler bazında işlenmemiş gıda grubundaki belirgin yavaşlamanın (%7,52’den %0,29’a) belirleyici olduğu görülmekte, özellikle taze meyve ve sebze fiyatlarının aylık bazda yeniden düşüşe geçmesi (%3,32 artıştan %4,96 düşüşe) dikkat çekmekte, bunun yanında diğer işlenmiş gıda fiyatlarında da belirgin yavaşlama (%9,97’den %3,17’ye) gözlenmekte, buna karşın ekmek ve tahıllar dışındaki diğer işlenmiş gıda fiyatlarındaki hızlanmanın (%1,03’ten %1,23’e) etkisiyle işlenmiş gıda grubundaki kısmi hızlanmanın (%0,97’den %1,08’e) ise gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki yavaşlamayı kısmi sınırlandırdığı görülmekte. Ekmek ve tahılların fiyatlarında ise aylık yavaşlama (%0,86’dan %0,77’ye) görülmekte.
- Enerji ve gıda dışı mallar grubunda ise aylık hızlanma (%2,31’den %3,51’e) görülmekte birlikte, aylık TÜFE’deki artışın belirgin şekilde üzerinde artış kaydettiği gözlenmekte. Enerji ve gıda dışı mallar grubundaki aylık hızlanmada, özellikle temel mallarda giyim ve ayakkabı grubunun artış hızının sert şekilde artması (%3,80’den %9,96’ya) ana belirleyici olduğu görülmekte. Bunun yanında temel mallarda dayanıklı mallar (altın hariç) grubunun artış hızının (%3,05’ten %3,48’e) artması da enerji ve gıda dışı mallar grubundaki artışın hızlanmasında etkili olmuş. Öte yandan, alkollü içecekler, tütün ve altın grubu fiyat artışının (%0,77’den %0,69’a) kısmi yavaşlamasının, enerji ve gıda dışı mallar grubundaki artışı sınırlandırdığı gözlenmekte.
Enerji kalemindeki düşüş ÜFE’deki artışı sınırlamaya devam etti. Bununla birlikte mayıs ayında başta gıda ürünleri ve fabrikasyon metal ürünlerin (makine ve ekipmanlar hariç) etkisiyle ÜFE aylık %0,65 artış kaydetti, bir önceki ay %0,81 artış kaydetmişti (ÜFE 2022 yılında ortalama %5,9 artış, 2003 yılından bu yana ortalama %1,3 artış göstermişti). Yıllık bazda ÜFE %52,11’den %40,76 seviyesine gerileyerek Mayıs 2021’den bu yana en düşük seviyelerde gerçekleşti.
Yurt dışında bugün veri takvimine bakıldığında,
Almanya’da üretimin seyrine ilişkin olarak nisan ayı fabrika siparişleri verisi TSİ 09’da takip edilecek. Almanya’da fabrika siparişleri, üç aylık artışın ardından mart ayında zayıflayan küresel ekonominin etkisiyle aylık bazda %10,7 oranında gerileyerek beklentilerin belirgin şekilde üzerinde düşüş sergilemişti ve üretimin seyrine ilişkin zayıflama sinyali vermişti. Söz konusu mart ayındaki aylık düşüş, Nisan 2020’de koronavirüs pandemisinin zirvesinden bu yana fabrika siparişlerdeki en büyük düşüşe işaret etmişti. Detaylara bakıldığında, mart ayında fabrika siparişlerindeki sert düşüşte, özellikle gemi, raylı araçlar, uçak ve diğer inşaat araçlarını kapsayan çeşitli araç yapımı siparişlerindeki %47,4’lük daralma etkili olmuştu. Almanya’da nisanda fabrika siparişlerinin kısmi artışla toparlanması bekleniyor.
Öte yandan, iç talebin seyrine ilişkin olarak Euro Bölgesi’nde nisan ayı perakende satışlar verisi TSİ 12’de izlenecek. Bölgede mart ayında perakende satışlar, aylık bazda %1,2 oranında gerileyerek düşüşünü ikinci aya taşımıştı, yıllık düşüş hızı ise %2,4’ten %3,8 seviyesine yükselmişti ve son altı aydır daralmayı sürdürmüştü. Bununla birlikte, ECB’nin faiz artışlarına devam etmesiyle sıkılaşan finansal koşulların tüketici talebini olumsuz etkilemesi nedeniyle perakende satışların önümüzdeki dönemde baskı altında kalması bekleniyor.
Yurt içinde ise, TSİ 14.30’da TCMB tarafından mayıs ayı reel efektif döviz kuru endeksi verisi yayınlanacak. Reel efektif döviz kuru endeksi, üç aylık yükselişin ardından nisan ayında aylık %1,1 oranında düşüşle 59,57 seviyesinden 58,94 seviyesine gerilemişti.
Ayrıca TSİ 10’da TCMB tarafından mayıs ayına ilişkin Aylık Fiyat Gelişmeleri Değerlendirmesi Raporu yayınlanacak.
SEKTÖR HABERLERİ
Havacılık: Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), 2023 havayolu sektörünün kârlılığının güçlenmesinin beklendiğini açıkladı. Havayolu sektörü net kârının 2023 yılında 9,8 milyar USD’ye (%1,2 net kâr marjı) ulaşması bekleniyor ki bu rakam bir önceki tahmin olan 4,7 milyar USD’nin (Aralık 2022) iki katından fazla. Kaynak: ekonomim
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Astor Enerji (ASTOR): Şirket, bir firma ile tarihinde 1,9mn USD tutarında, 2 ayrı proje kapsamında 1 adet 80/100 mvA 154/33,4 kV güç transformatörü, 3 adet yüksek gerilim kesici, 46 adet hücre, 2 adet dağıtım transformatörü sözleşmesi imzalanmıştır. Mamuller, 7 – 8 ay içerisinde teslim edilecek olup, sözleşme süresi 7 – 8 ay olarak belirlenmiştir. Sözleşmenin imzalanmasının ardından 30 gün içerisinde %20 sipariş avansı, sevkiyat sonrası ise 45 gün içesinde %80’lik kalan kısım tahsil edilecektir. Yapılan sözleşmenin 2022 yılı hasılata oranı %0,53’dür.
Bülbüloğlu Vinç (BVSAN): Şirket Türkiye’ de yerleşik demir çelik üretimi konusunda faaliyet gösteren bir firma ile 615bin EUR tutarında, üç adet 32 ton gezer köprülü vinç üretim ve teslimi için bir sözleşme imzalamıştır. Söz konusu vinçlerin iki adedi 2023 yılı sonunda, bir adedi ise Şubat 2024 ‘de teslim edilecektir.
CW Enerji (CWENE): Şirket Yönetim Kurulu kararı ile; Şirket tarafından Antalya OSB 1.Kısım’da yer alan betonarme fabrika ve arsa niteliğindeki taşınmazın, birlikte KDV Dahil toplam 847mn TL bedelle satın alınmasına, karar verilmiştir. Söz konusu taşınmazın devir tarihi itibariyle üzerinde bulunan mevcut ipotek ve diğer takyidatlarıyla birlikte devralınmasına, ipotekler ve diğer takyidatlara ilişkin yaklaşık 465mn TL olan borçların güncel borç bakiyeleri alınarak toplam satış bedelinden mahsup edilmek üzere ilgili kurum ve kuruluşlara şirket tarafından peşin ödenerek taşınmaz üzerindeki ipotek ve takyidatların kaldırılmasına, karar verilmiştir.
Ditaş Doğan Yedek Parça (DITAS): Şirket; TURQUALITY Ana Destek Programı’na katılmaya hak kazanmış, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Hamle Dijital Dönüşüm Çağrısı kapsamında şirket liderliğinde Karel Elektronik (KAREL) katkıları ile hazırlanan “Otomotiv Direksiyon ve Süspansiyon Sistemlerinde Sensör ve IoT İçeren Elektronik Rotil Geliştirmesi” projesi ile Bakanlık tarafından Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenmeye layık görülmüş ve yapılan denetimler sonucu, Bilgi Güvenliği ve Alman Otomotiv Üreticileri Derneği’nin bilgi güvenliği standardı olan TISAX belgelerini almaya hak kazanmıştır.
Esenboğa Elektrik (ESEN): 18.10.2022 tarihli açıklamasında, şirketin GES müteahhitlik faaliyetleri kapsamında Esenboğa Elektrik ile Mercedes Benz Türk arasında Mercedes genel müdürlük çatı öztüketim güneş enerji santrali kurulumu için KDV hariç 3,4mn USD bedelle sözleşme imzalandığı bildirilmişti. Sözleşmeye konu çatı tipi güneş enerjisi santrali kurulumu tamamlanmış ve ilgili kurumlar nezdinde kabulleri yapılmış olup, santral enerji üretimine başlamıştır.
Etiler Gıda (ETILR): Şirket, Kırgızistan’da yerleşik özel bir firma ile 1.060 ton kavrulmuş antep fıstığı ihraç etmek üzere ihracat sözleşmesi imzalamıştır. Sözleşme büyüklüğü yaklaşık olarak 14,8mn USD tutarındadır. Sözleşme konusu ürünlerin teslimatı kademeli gerçekleşecek olup ödemeler ürün teslimatını takip eden 60 ila 90 gün sonra gerçekleştirilecektir. Sözleşme imzalama tarihinden itibaren en geç 8 ay içerisinde tüm ürünlerin teslimatı tamamlanacaktır.
Mobitel İletişim (MOBTL): Şirket ile Türk Telekom Grubu şirketleri Türk Telekomünikasyon, TT Net ve TT Mobil İletişim şirketleri arasında karşılıklı mutabakat dahilinde distribütörlük sözleşme süresinin 21.07.2023 tarihi itibariyle 5 yıl süreyle uzatılması yönünde protokol imzalanmıştır.
FAİZ PİYASALARI
Dün ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %9,09’dan %9,06 seviyesine geriledi. TCMB dün 72,9 milyar TL’lik (%8,50’den, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Ayrıca BİST’te kotasyon yoluyla 246,9 milyar TL (%10’dan, 1 gün vadeli) kullandırdı. Toplam fonlama tutarı ise 414,4 milyar TL oldu.
Yurt içi tahvil piyasasında, dün verim eğrisi genelinde faizlerde yükselişler görüldü. Buna göre, kısa vadeli tarafta 320 baz puana varan yükselişler görülürken, orta ve uzun vadeli tarafta 215 baz puana yaklaşan yükselişler gözlendi.
Kaynak: Ziraat Yatırım Sabah Stratejisi