SABAH STRATEJİSİ
Küresel piyasalarda bu sabah risk iştahı zayıf. Asya borsalarında genel olarak %1’in üzerinde kayıplar gözlenirken, ABD ve Avrupa vadelileri de satıcılı bir seyir izlemekteler. ABD on yıllık tahvil faizi ise azalan risk iştahıyla beraber %1,30’un altında. Delta varyantı ile birlikte artan vaka sayıları ve enflasyon endişeleri piyasalar üzerinde baskı yapan ana katalizörler olarak duruyor. Bu hafta veri gündemi görece sakinken, hafta boyunca da enflasyon konusu ve Delta varyantı risk unsuru olarak takip edilmeye devam edilecek. Bugün yarım gün açık kalacak ve sonrasında Kurban Bayramı tatiline girecek yurtiçi piyasalarda da risk alma iştahı düşük kalabilir. Bu kapsamda BIST100 endeksinin güne satıcılı bir görüntüyle başlamasını ve yarım işlem gününde satıcılı bir seyir izlemesini bekliyoruz.
MAKROEKONOMİ
ABD’de perakende satışlar beklentilerin aksine haziranda aylık %0,6 arttı. Geçen ay %1,7 düşmüştü. Beklentiler aslında ekonomilerin açılmasıyla hizmetler tarafına yönelen harcamaların perakende satışlara baskı yapması yönünde. Perakende satışlar verisinde hizmete ilişkin tek endeks olan lokanta ve barlar kaleminde %2,3’lük artış dikkat çekici. Otomobil satışları düşerken, benzin istasyonlarında yapılan harcama artmakta. Otomobil satışları dışlandığında perakende satışlar %1,3 arttı.
Bu ay yüksek enflasyon tüketici güvenini etkiledi. Michigan Üniversitesi Tüketici Güveni öncü verilere göre temmuzda 85,5’ten 80,8’e düştü. Salgın öncesi bu rakam 100’ün üzerindeydi. Tüketicilerin 1 yıl sonraki enflasyon beklentileri ise %4,2’den %4,8’e yükselirken, cari duruma ilişkin alt endeks 88,6’dan 84,5’e, beklentilere ilişkin alt endeks ise 83,5’ten 78,4’e düştü. Veride bazı faktörler dalgalanmaya sebep olmakta; devasa teşvikler, aşılama süreci ve ekonominin açılma süreci tüketici güvenini olumlu etkilerken enflasyondaki artış, varyantların yarattığı belirsizlik nedeniyle veride oynaklık görülmekte.
Euro Bölgesi’nde haziranda TÜFE yıllık bazda %2’den %1,9’a geriledi. Gıda ve enerjiyi dışlayan çekirdek enflasyon ise %1’den %0,9’a geriledi. ECB enflasyonun bu sene ekonomik toparlanma ile yükselmesini beklemekte fakat bunların kalıcı olmayacağı görüşünde.
Yurt içinde finansal koşullardaki sıkılaşmaya karşın konut fiyatlarında artış sürmekte. Mayıs ayına ilişkin konut fiyat endeksi aylık %3,91 ile Mayıs 2020’den beri en yüksek artışını gerçekleştirdi, yıllık bazda nominal ölçekte %29,1 reelde ise %10,7 artarak yükselişini sürdürdü. Aşağıda TÜİK enflasyon madde sepetinden alınan kiracı tarafından ödenen gerçek kira kaleminden ve KFE raporundan alınan konut birim fiyatlarından yararlanarak elde ettiğimiz konuta yapılan yatırımın geri dönüş süresi bir önceki aya göre artarak tarihi yüksek seviyelerini yenilemeye devam etmekte.
Bütçe açığı, haziran ayında 25 milyar TL ile geçen senenin üzerinde gerçekleşti. Hem ekonomik aktivitenin pozitif seyri ile gelirlerin güçlü seyretmesi hem de geçen sene pandeminin ilk döneminde verilen yüksek bütçe açıklarının yarattığı baz etkisiyle yılın başından bu yana gerileme eğiliminde olan 12 aylık kümülatif açık da, haziranda artışa geçti. Kümülatif açık 90,2 milyar TL’den 95,8 milyar TL’ye yükseldi ve bütçe açığı/GSYH* oranı da Mayıs 2018’den beri en düşük seviye olan %1,7’den %1,8’e yükseldi. (*2021 yılı 1. çeyrek GSYH)
Bütçe açığı lehine baz etkisinin hafiflemesi ve yılın geri kalanında salgına bağlı harcamaların ve gelirlerin de seyrine bağlı olarak kümülatif açıkta artışın sürebileceğini değerlendiriyoruz. Kamu Maliyesi Raporu tahminine göre de ilk yarıda gelir hedefi tahminlerinin %50’sinin gerçekleştiğini, gider hedefinin de %46’sının karşılandığını görüyoruz. İlk yarıda 32,5 milyar TL gerçekleşen bütçe açığı da yıl sonu beklentisi 199,9 milyar TL’nin %16’sına denk gelerek yılın geri kalanında bütçe açığında artış beklentisini doğrulamakta.
İlk çeyrekte fazla vererek geçen seneye göre başarılı bir performans sergileyen bütçe, ikinci çeyrekte açık verse de geçen seneye göre olumlu bir resme işaret etti. Neticede ilk yarıda pandemi nedeniyle artan harcamalar ve ötelenen vergi gelirleriyle 2020 yılında 109 milyar TL açık veren bütçe, bu sene aynı dönemde 32,5 milyar TL gerçekleşerek belirgin toparlanma gösterdi. Faiz dışı denge geçen sene ilk yarıda 38 milyar TL açık verirken, bu sene 58 milyar TL fazla verdi.
Hatırda Kalması Gerekenler
- Vergi gelirleri haziranda aylık olarak azalsa da diğer gelirlerdeki toparlanma toplam gelirlerdeki aylık düşüşü sınırladı. Nisan ve mayıs aylarında azalış gösteren diğer gelirler, haziranda özel bütçeli idarelerin gelirlerinin katkısıyla artış kaydetti. Diğer gelirler revize edilen tahminlerin %66’sını karşılamış oldu.
- Tasarruf önlemleriyle bu yılın ilk 4 ayında faiz dışı giderler ılımlı seyrediyordu, mayısta ise faiz dışı giderlerde yıllık %37 artışla ilk 4 aydaki ortalamanın üzerinde bir seyir görmüştük, benzer görünüm haziranda %31 ile hız kesse de sürüyor. Faiz giderlerinde de toplam giderlerin üzerinde güçlü bir yıllık artış görüyoruz. Bununla birlikte mayısa göre toplam giderlerin sınırlı hız kestiğini görmekteyiz.
- Yılın ilk yarısında baz etkisinin de katkısıyla bütçe açığında düşüş eğilimi ön plana çıktı, ikinci yarıda ise destekleyici baz etkisi sınırlanacak. Bütçe açığı/GSYH oranı geçen sene %3,4 seviyesinde gerçekleşmişti, bu sene özellikle salgın koşulları ile iç talebin seyri %3,5 hedefine ulaşması konusunda belirleyici olacak.
Tokyo’da Yaz Olimpiyatlarının başlayacağı haftada ECB faiz kararı, temmuz ayı küresel imalat ve hizmet PMI verileri, Rusya faiz kararı ve ABD konut verileri ile işsizlik maaş başvuruları öne çıkıyor.
ABD’de bu hafta veri gündemi sakin. Konut piyasasına yönelik olarak yarın haziran ayı konut başlangıçları ve inşaat izinleri ve perşembe günü mevcut konut satışları verileri takip edilecek. Bu hafta da Fed bölgesel anketlerinden temmuz ayına ilişkin Kansas Fed İmalat Sanayi Aktivite Endeksi izlenecek. Geçen hafta açıklanan Philadelphia İş Dünyası endeksi 30,7’den 21,9’a gerilerken, New York Fed imalat sanayi endeksi 17,4’ten rekor seviye 43’e yükseldi. İki veri de imalat sanayinde toparlanmanın devam ettiğini gösterirken, kısmi de olsa fiyat baskılarının azaldığı gözlendi. Perşembe günü haftalık işsizlik maaşı başvurularındaki düşüş eğilimin devam edip etmediğine bakılacak. Geçen haftaki veri 360 bin kişiye gerileyerek salgın sonrası en düşük rakamları işaret etmişti. Cuma günü ise 3. çeyreğin ilk IHS Markit PMI verileri açıklanacak. IHS Markit imalat PMI haziranda 62,1’de yatay seyrederken, güçlü seviyelerini korumuştu, raporda emek arzı eksikliği ve arz kısıtları ile fiyat baskılarının arttığı belirtilmekteydi.
Avrupa tarafında ise perşembe günkü ECB toplantısı ön plana çıkmakta. ECB’nin yeni enflasyon stratejisi sonrası ilk toplantısı ve geçen hafta, bu toplantıda ECB Başkan Yardımcısı De Guindos ECB’nin yeni fiyat istikrarı tanımını içerecek olan sözlü yönlendirmeyi tartışacaklarını belirtmişti, Lagarde da temmuz toplantısında sözlü yönlendirmenin tekrar gözden geçirileceğini söylemişti. Özellikle enflasyon hedefine ulaşana kadar faizlerin düşük kalacağı ifadesinin korunması fakat fiyat hedefine ulaşmada daha güçlü bir taahhüt beklenmekte. Varlık alımlarına yönelik bir değişiklik de olabilir. Veri gündemi ise görece sakin. Salı günü Almanya’da haziran ayı ÜFE verisi takip edilecek. Mayıs ayında Almanya’da ÜFE, 2008’den beri en yüksek seviye olan yıllık %7,2 artmıştı. Bunda salgının yarattığı baz etkisinin yanısıra özellikle arz sıkıntıları da rol oynamıştı. Beklenti haziranda da ÜFE’nin artması yönünde. Perşembe günü Euro Bölgesi temmuz ayı tüketici güveni ve cuma günü ise bölge genelinde öncü IHS Markit PMI verileri izlenecek. Haziran ayında kısıtlamaların gevşetilmesi, aşılama sürecindeki ilerlemenin özellikle artan taleple birlikte hizmet PMI 58,3’e yükselirken, imalat PMI ise 63,4 ile kısmi yükselmişti. İngiltere’de ise PMI rakamlarında gerileme görülmekteydi fakat güçlü görünümünü sürdürmüştü. İmalat PMI 65,6’dan 63,9’a, hizmet PMI ise 62,9’dan 62,4’e gerilemişti. Beklentiler AB ve İngiltere’de PMI verilerinde kısmi değişimler olsa bile güçlü genişleme bölgesinde gelmeye devam etmesi yönünde.
Asya tarafında salı günü PBOC’nin faiz kararı bulunmakta. PBOC, geçtiğimiz günlerde ZK’da indirimi yapmıştı. Geçen hafta açıklanan büyüme oranları da beklentilerin kısmi altında gelmesiyle şimdilik agresif genişlemeci adımlara devam etmesi beklenmiyor. Salı günü Japonya’da haziran ayı TÜFE verisi açıklanacak. Artan ithalat fiyatları ve kısmi gerileyen Yen’in yıllık enflasyonu -%0,1’den %0,2’ye getirmesi beklenmekte. Ayrıca çarşamba günü Japonya’nın haziran ayı ve Güney Kore’nin temmuz ayının ilk 20 gününe ilişkin dış ticaret verileri küresel ticaretin seyri açısından takip edilecektir. Özellikle Güney Kore’nin ihracatının dünya genelindeki açılmayla güçlü artışına devam etmesi beklenmekte. Cuma günü ayrıca Rusya Merkez Bankası toplantısı izlenecek. Rusya Merkez Başkanı haziran ayında yaptığı açıklamada, diğer ülke merkez bankalarının aksine enflasyondaki hızlanmanın geçici olduğunu düşünmediklerini ve halihazırda son 3 ayda 125 baz puan faiz artırımına gitmesine rağmen enflasyonist beklentilerdeki artış nedeniyle temmuz ayında bankanın 25 ila 100 baz puan arası politika faizi artışına hazır olduğunu belirtmişti.
Yurt içinde bugün temmuz ayı tüketici güven endeksi açıklanacak. Tüketici güveni haziran ayında aşılama oranlarındaki artış ve kısıtlamaların gevşetilmesi ile sıkı finansal koşullara rağmen 77,3’ten 81,7’ye yükselmişti.
ŞİRKET HABERLERİ
Anadolu Hayat Emeklilik (ANHYT, Nötr): Şirket’in haziran 2021 dönemine ait toplam brüt prim üretimi yıllık %2,5 oranında artarak 187,9mn TL’ye yükselmiştir. Haziran ayı prim üretimi ile birlikte Ocak – Haziran 2021 dönemi toplam brüt prim üretimi ise yıllık %9,6 oranında azalarak 795,7mn TL olarak gerçekleşmiştir.
Şişe Cam (SISE, Nötr): Pay geri alım programı kapsamında 16 Temmuz 2021 tarihinde 1.500bin adet hisse geri alımı yapıldı.
Türk Hava Yolları (THYAO, Sınırlı Pozitif): THY Genel Müdürü Bilal Ekşi uzun hat uçuşlarda pandemi öncesi sefer sayısının %85’ine ulaşıldığı açıkladı.
SEKTÖR HABERLERİ
Konut: TCMB mayıs ayı Konut Fiyat Endeksi istatistiklerini açıklandı. Buna göre; 2021 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %3,9 oranında artan Konut Fiyat Endeksi (KFE), bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %29,1, reel olarak ise %10,7 oranında artmıştır. İstanbul, Ankara ve İzmir’in konut fiyat endekslerindeki gelişmeler değerlendirildiğinde, 2021 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre, sırasıyla %2,8, %4,3 ve %3,6 oranlarında artış gözlenmiştir. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre, İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla %27,0, %26,4 ve %29,7 oranlarında artış göstermiştir.
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Bagfas (BAGFS): 12.07.2021 tarihinde duyurulduğu üzere, T.C. Balıkesir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün 11.06.2021 tarihli İdari Yaptırım Karar tutanağına konu idari para cezası ve tesis faaliyetlerinin durdurulması idari işlemlerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali talepli olarak 09.072021 tarihinde İdare Mahkemesi nezdinde Şirket tarafından dava ikame edildiği belirtilmiştir. Şirket tarafından dava konusu edilen idari yaptırım kararının davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın savunmasından sonra yeni bir karar verilinceye kadar yürütmesinin durdurulmasına Balıkesir 1. İdare Mahkemesi tarafından karar verilmiş olup karar şirket avukatlarına 16.07.2021 tarihinde tebliğ edilmiştir. Bagfaş hisseleri Cuma günü %9,98 yükseliş kaydetmiştir.
GSD Denizclik (GSDDE): Şirketiin %100 oranında bağlı ortaklığı olan Nehir Maritime Limited ile Japonya’da yerleşik Itochu Corporation şirketinin garantör olduğu bağlı ortaklığı Laurel World Maritime S.A. arasında, 2023 yılında teslim edilmek üzere Japon Imabari tersanesinde inşa edilecek 38.000 DWT taşıma kapasitesine sahip 1 adet kuru yük gemisi alımı konusunda 16 Temmuz 2021 tarihinde sözleşme imzalanmıştır.
FAİZ PİYASALARI
Cuma günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %19 seviyesinde yatay seyretti. TCMB cuma günü 30 milyar TL’lik (%19’dan, 11 gün vadeli) ve 40 milyar TL’lik (%19’dan, 14 gün vadeli) iki adet haftalık repo ihalesi açtı, toplam fonlama tutarı ise tamamı haftalık repo ihaleleri kaynaklı 271 milyar TL oldu.
ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi cuma günü %1,30 seviyelerinden başlarken, gün içerisinde %1,29-%1,33 bandında hareketin ardından %1,29 seviyesinden günü kapattı.
Yurt içi tahvil piyasasında, cuma günü verim eğrisi genelinde faizlerde sınırlı yükselişler görüldü. Bu kapsamda, günlük bazda verim eğirisi genelinde 10 baz puana yaklaşan sınırlı yükselişler görüldü. Gösterge kağıtların faizlerinin haftalık bazda değişimlerine bakıldığında ise, verim eğirisi genelinde 25 baz puana yaklaşan düşüşler görüldü.
Kaynak: Ziraat Yatırım Sabah Stratejisi