SABAH STRATEJİSİ
Oynaklığın sürdüğü küresel piyasalarda dün ABD borsalarında güçlü bir yükseliş gözlendi. Yükselişe %3,4 oranında artan Nasdaq teknoloji endeksi öncülük etti. Dipten gelen alım isteği dışında ABD’de iyi gelen banka finansalları ve İngiltere’nin mini bütçeden geri atmasının Sterlin’de sert yükselişe neden olması piyasaları sürükleyen katalizörler olduğu söylenebilir. Dünkü fiyatlamaların ardından bu sabah da risk iştahında pozitif bir görüntü var. Nasdaq vadelisi %2 civarında yükselirken, Euro Stoxx 50 ve MSCI Asya Pasifik endeksi yaklaşık %1,2 primli. Sterlin’deki yükseliş eğilimi ise devam ediyor. Dün tavandan günü kapatan banka hisseleri öncülüğünde %6,08 prim yapan BIST100 endeksinin de güne %1’in üzerinde alıcılı bir görüntüyle başlamasını bekliyoruz. Yurtdışı piyasaların desteği dışında dünkü işlem hacmi (94milyar TL) Borsa İstanbul’a katılımım sürebileceğine işaret ediyor ki bilanço fiyatlaması da sürebilir. Dolayısıyla, BIST100 endeksi 4.000 psikolojik seviyesine doğru hareket etmek isteyebilir.
MAKROEKONOMİ
Yurt içinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından eylül ayına ilişkin Merkezi Yönetim bütçe dengesi verisi yayınlandı. Bütçe dengesi, eylül ayında 78,6 milyar TL açık verdi, yılın ilk 8 aylık döneminde ekonomik aktivitenin ve enflasyonist ortamın da desteğiyle gelirlerdeki güçlü artış sayesinde gerçekleşen 33,1 milyar TL bütçe fazlası eylül ayı ile birlikte ilk 9 ayda 45,5 milyar TL açığa döndü. Eylül başında paylaşılan OVP’ye göre bu sene bütçe açığının 461 milyar TL (milli gelirin %3,4’ü) olması beklenmekte. Bu da yılın geri kalan 3 aylık döneminde 415,7 milyar TL ile yüksek bir bütçe açığı beklentisini yansıtmakta.
- 12 aylık kümülatif bütçe açığı 130,9 milyar TL’den 185,9 milyar TL’ye yükseldi ve bütçe açığı/GSYH* oranı da %1,3’ten %1,8’e yükselerek 2022 yılı ortalaması olan %1,4’ün üzerine çıktı. (*GSYH için 2022 yılı 2. çeyrek gerçekleşme verisini dikkate almaktayız.). Faiz dışı denge ise aylık 45,5 milyar TL açık verirken, kümülatif faiz dışı fazla 59,8 milyar TL oldu.
- OVP’ye göre gerçekleşmeye baktığımızda; hedeflenen gelirlerin %74’üne ilk 9 ayda ulaştığımız görülmekte. Giderler kısmında ise ilk 9 ayda hedeflenenin %65’i gerçekleşmiş.
- Eylülde başta ithalden alınan KDV, BSMV ve ÖTV kaynaklı olmak üzere vergi gelirleri yıllık yüksek artışını sürdürmekte, bununla birlikte enflasyondan arındırdığımızda vergi gelirlerinde Temmuz 2021’den bu yana ilk kez yıllık azalış görmekteyiz. Kurumlar vergisinde yıllık artış oldukça sınırlı olurken, gelir vergisinde, vergi gelirlerindeki artışa yakın bir yükseliş görmekteyiz. Neticede dolaysız vergi gelirleri reel olarak düşüşe geçerken, dolaylı vergiler de Ekim 2021’den bu yana en düşük reel yıllık artışı gösteriyor. Diğer gelirlerde ise başta faiz gelirleri (borçlanma senedi geçmiş gün faiz. ve primli sat. gel.), para cezaları ve özel gelirler kaynaklı artış gözlemlesek de sermaye gelirlerinin sınırlı kalması diğer gelirlerdeki artışı sınırlamış.
- Eylülde vergi gelirlerinde daha belirgin aylık düşüş olmak üzere giderlerdeki aylık düşüşle gelir ve giderlerde kısmi bir yavaşlama görüyoruz. Bununla birlikte yıllık olarak incelediğimizde faiz giderlerindeki artışın toplam harcamaların üzerinde bir artış kaydettiği görülmekte. Faiz dışı harcamalarda da ”sermaye transferleri” kalemindeki yıllık düşüş haricinde genele yayılan güçlü artışlar görmekteyiz. Özellikle başta BOTAŞ kaynaklı olmak üzere ”borç verme giderleri” kaleminde güçlü yıllık artış görmekteyiz. KKM’yi de içeren harcamaların en büyük bileşeni olan cari transferler de belirgin yükseliş kaydetti. KKM kaynaklı gider eylülde önceki aya göre hız keserek 9,3 milyar TL olurken, bu yıl toplamda 85 milyar TL’ye ulaşmış durumda. BOTAŞ’a verilen borç ise eylülde kısmi hız keserek 18 milyar TL gerçekleşirken yıl boyunca 114,9 milyar TL’ye ulaştı.
Ayrıca ABD’de New York Fed Empire State imalat sanayi endeksi ekim ayında, -1,5 seviyesinden -9,1 seviyesine gerileyerek beklentilerin üzerinde düşüş sergiledi ve daralma bölgesindeki seyrini sürdürdü. Son üç aydır daralma bölgesinde seyreden endeks, imalat sanayine ilişkin zayıflama sinyali verdi. Öte yandan, alt endekslerden gelecekteki iş koşulları endeksi 10 puan düşüşle -1,8’e geriledi ve firmaların önümüzdeki altı ay içinde koşulların iyileşmesini beklemediğine işaret etti.
Yurt dışında bugün veri takvimine bakıldığında,
ABD tarafında, üretimin seyrine ilişkin TSİ 16.15’te eylül ayı sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı verileri takip edilecek. Sanayi üretimi ağustosta sürpriz bir şekilde %0,2 gerileyerek daralma kaydetmişti. Ağustosta kapasite kullanım oranı da %80,2’den %80’e gerileyerek beklentilerin üzerinde düşüş sergilemişti. Bununla birlikte, eylül ayı imalat PMI 51,5’ten 52’ye hafif yükselirken, ISM imalat sanayi PMI ise yeni siparişler ve istihdam alt endekslerinin daralma bölgesine geçmesiyle 52,8’den 50,9’a gerilemiş ve daha zayıf bir görünüme işaret etmişti. Ayrıca eylül PMI raporunun detaylarında, imalat sektöründe gelecek döneme ilişkin iyimserlik göstergesinin gerilemesi ve firmaların, enflasyon ve müşterilerin satın alma gücüyle ilgili endişelerinin öne çıkmasının işaret ettiği üzere imalat sektörü önümüzdeki dönemde baskı altında kalabilir. Nitekim geçen hafta ABD’de manşet ÜFE’nin ve gıda ve enerji fiyatlarını dışlayan çekirdek TÜFE’nin beklentileri aşması, Fed’in, agresif faiz artışlarına devam edebileceğine ve faizleri öngörülenden daha uzun süre yüksek seviyelerde koruyacağına ilişkin beklentileri güçlendirebilecek ve bu durum, finansal koşulların sıkılaşmasıyla sanayi üretimini baskılayabilecektir. Eylül ayında sanayi üretiminin aylık %0,1 oranında sınırlı artış kaydetmesi ve kapasite kullanım oranının ise %79,9 seviyesine hafif gerilemesi bekleniyor.
Ayrıca TSİ 21’de Atlanta Fed Başkanı Bostic’in konuşması, ABD ekonomisinin görünümüne ilişkin beklentiler ve Fed’in para politikasına ve faiz artış hızına yönelik olası yeni sinyaller bakımından yakından takip edilecek.
Bunun yanında, Almanya’da ekonominin seyrine ve gelecek döneme ışık tutacak olan ekim ayı ZEW cari koşullar ve beklentiler endeksleri TSİ 12’de açıklanacak. Devam eden Rusya ve Ukrayna savaşının etkileri, artan enflasyonist baskılar, ECB’nin para politikasında sıkılaştırma süreci, Euro Bölgesi’nde artan resesyon endişeleri ve Rusya kaynaklı enerji arzı güvenliğine yönelik artan endişelerin etkisiyle endekslerdeki gerilemenin sürmesi beklenmekte.
Ayrıca TSİ 19’da ECB Yönetim Kurulu Üyesi Schnabel’in konuşması, ECB’nin para politikasına ve faiz artış hızına yönelik yeni sinyaller bakımından yakından izlenecek.
Yurt içinde ise, TSİ 10’da TCMB tarafından ağustos ayına ilişkin uluslararası yatırım pozisyonu istatistikleri yayınlanacak. Net uluslararası yatırım pozisyonu, bir ülkenin yurt dışı finansal varlıkları ile yurt dışına olan finansal yükümlülükleri arasındaki fark olarak adlandırılmaktadır. Net uluslararası yatırım pozisyonu açığı temmuz ayı sonu itibarıyla haziran ayı sonuna göre 4,9 milyar USD azalışla -217,3 milyar USD seviyesine gerilemişti. Türkiye’nin uluslararası yatırım pozisyonu/GSYH oranına 2010 yılından bu yana bakıldığında, en düşük seviyeyi 2020 yılı sonu itibarıyla -%53,8 seviyesiyle görmüştü, bu yıl temmuz ayında -%26,3 seviyesine kadar gerilediği gözlenmişti (GSYH için 2022 yılı ikinci çeyrek kümülatif verisini dikkate almaktayız).
Ayrıca TSİ 14.30’da TCMB tarafından ağustos ayı konut fiyat endeksi yayınlanacak. Temmuz ayına ilişkin konut fiyat endeksinin aylık artış hızı %9’dan %8’e yavaşlarken, yıllık artış hızı ise %160,7’den %173,8’e yükselerek yeni bir rekor seviyeye ulaşmıştı. Konut fiyatları reel olarak da yıllık %52,6 artmıştı.
TCMB Analitik Bilanço verilerine göre, 14 Ekim haftasında toplam ve net rezervin arttığını hesaplamaktayız. İlgili haftada toplam rezervin 2 milyar USD artışla 116 milyar USD’ye, net uluslararası rezervin ise 1,5 milyar USD artışla 13,9 milyar USD’ye yükseldiğini öngörmekteyiz.
ŞİRKET HABERLERİ
Ford Otosan (FROTO, Sınırlı Negatif): Yarı iletken tedarikinde yaşanan küresel sıkıntılara bağlı olarak, dünya çapında otomotiv endüstrisinde zorluklar ve üretim kesintileri 2022 yılında da yaşanmaya devam etmektedir. Ford Motor Company’nin aldığı önlemler ve şirketin tedarikçileri ile yaptığı planlamalarla küresel çaptaki bu krizin etkilerinin en aza indirilmesi konusunda çalışmaları sürdürmekle birlikte, Craiova Fabrikasında 13 Ekim tarihinde araç ve motor üretimine verilen kısa süreli ara söz konusu tedarik probleminin devam etmesi sebebiyle 21 Ekim tarihine kadar uzatılmıştır. İzleyen aylarda planlanan üretim temposundaki artış sayesinde duruşun üretim kaybı etkisinin azaltılmasıyla, Craiova Fabrikasının 2022 yılı toplam üretim ve satış adet tahminleri üzerinde önemli bir etki oluşmayacağı beklenmektedir.
Girişim Elektrik Sanayi (GESAN, Nötr): Şirketin %70 bağlı ortaklığı Europower Enerji ve Otomasyon Tek. San. Tic. A.Ş., Enerjisa’ya bağlı dağıtım şirketlerinden Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından gerçekleştirilen ”Çerçeve Anlaşma Alım Sözleşmesi 2022 Havalı Hücre & Trafo Merkezi Çerçeve Anlaşma 4. Alt Alımı” konulu ihaleye katılmış ve en avantajlı fiyatı vererek ihalede 1. olmuştur. İhale bedeli 853bin USD’dir. Ayrıca yine Enerjisa’ya bağlı dağıtım şirketlerinden Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından gerçekleştirilen ”Çerçeve Anlaşma Alım Sözleşmesi 2022 Havalı Hücre & Trafo Merkezi Çerçeve Anlaşma 5. Alt Alımı” konulu ihaleye katılmış ve en avantajlı fiyatı vererek ihalede 1. olmuştur. İhale bedeli 433bin USD’dir. (Güncel baz USD/TL ile iki ihalenin bedelleri toplamı 23,9mn TL’dir.)
Karsan (KARSN, Sınırlı Pozitif): HOSAB (Hasanağa Organize Sanayi Bölgesi) fabrikasında LFF (Renault Megane) üretimi yapan tüm hatlarda, dünden itibaren tek vardiyadan ikili vardiya çalışma düzenine geçilmiştir.
Kontrolmatik (KONTR, Nötr): Şirketin Her türlü robot, robot tutucu, robot uç elemanı üretimi ve entegrasyonu konusunda faaliyette bulunmak üzere, 10mn TL başlangıç sermayeli %75 pay sahibi olduğu bağlı ortaklığı Mcfly Robot Teknolojileri A.Ş. kurulmuş olup bugün tescil edilmiştir.
Selçuk Ecza Deposu (SELEC, Nötr): JCR Avrasya Derecelendirme A.Ş. tarafından yapılan derecelendirme çalışmaları sonucunda; Şirketin uzun ve kısa vadeli ulusal notları sırasıyla ‘AA+(tr)’ ve ‘J1+(tr)’ olarak, notlara ilişkin görünümleri ise “Stabil” olarak teyit edilmiştir. Ayrıca şirketin uzun vadeli yabancı ve yerel para cinsinden uluslararası notunu “BB” görünümlerini ise “negatif” olarak belirlemiştir.
Tav Havalimanları (TAVHL, Sınırlı Pozitif): Şirket’in, Nahco Management Services Ltd ve Planet Project Limited tarafından oluşturulan konsorsiyum (Konsorsiyum) ile, Nijerya’da faaliyet gösteren Lagos Havalimanı’nın dış hat yolcu ve kargo terminallerinin 20 yıl süreyle işletilmesi ve geliştirilmesi için açılan ihaleye teklif sunduğuna ilişkin açıklamayı 19 Eylül 2022 tarihinde kamuoyu ile paylaşılmıştı. Nijerya Federal Havalimanları Otoritesi (NFHO) tarafından yapılan açıklamaya göre Konsorsiyum “tercih edilen işletmeci” olarak seçilmiştir. Bu seçim gerekli resmi onayların alınmasına tabidir. Resmi onayın da alınmasını takiben, ihale sürecinin bir sonraki aşamasında NFHO ile Konsorsiyum arasında müzakare süreci başlayacaktır.
Türkiye Sigorta (TURSG, Nötr): Şirket’in 2022 Eylül ayı toplam brüt prim üretimi yıllık %42,8 oranında artarak 1.330mn TL’ye çıkmıştır. Eylül ayı prim üretimi ile birlikte Ocak – Eylül 2022 dönemindeki toplam brüt prim üretimi ise yıllık %109 oranında artarak 16.106mn TL olarak gerçekleşmiştir.
SEKTÖR HABERLERİ
Bankacılık: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), “liralaşma stratejisi” kapsamında bankalar için uyguladığı Türk lirası cinsinden menkul kıymet tesisi oranını %3 seviyesinden %5’e yükseltti. Kaynak: Bloomberght
Borsa İstanbul: Sermaye Piyasası Kurulu kararı uyarınca devreye alınan Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında AZTEK.E, ERCB.E, GESAN.E, KLRHO.E ve KRSTL.E payları 18/10/2022 tarihli işlemlerden (seans başından) 17/11/2022 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar açığa satışa ve kredili işlemlere konu edilemeyecektir.
Not: VBTS kapsamında getirilen tedbirler, payın işlem gördüğü pazarın/platformun işlem kuralları, pazar değişimi veya diğer nedenlerle uygulanan işlem esaslarından ayrı olarak değerlendirilir. Buna göre VBTS tedbirleri diğer düzenlemeler veya kararlarla uygulamaya alınan işlem esaslarının geçerlilik süresinden ayrı olarak tedbir süresinin sonuna kadar uygulanmaya devam eder.
Otomotiv: Sanayinin sürdürülebilirliği açısından iç pazarın hiç olmadığı kadar önem kazandığına vurgu yapan OSD Başkanı Cengiz Eroldu, ancak finansmana erişimde yaşanan zorlukların ve mevcut mali politikaların otobüsten kamyona, otomobilden hafif ticariye satışları frenlediğini vurguladı. Eroldu, “Özellikle kredi kısıtlamalarının araçlarını yenileme ihtiyacı olan kurumsal müşterilere etkisini bir şekilde bertaraf edecek yapının oluşturulması gerekiyor. İç pazarın kuvvetlendirilmesi özellikle 2023 yılında bizim için çok önemli olacak” dedi. (Kaynak: Dünya)
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Europen Endüstri (EUREN): Şirketin hali hazırda 14,7MW güneş enerjisi santrali yatırımının 11,1MW kısmının 2022 yılsonuna kadar devreye alınması planlanmaktadır. Mevcut yatırımların toplam elektrik tüketiminin %27’sini karşılayacağı ve kalan elektrik tüketimi ihtiyaçları için ilave 19MW daha güneş enerjisi santrali yatırımı kararı alındığı açıklanmıştır. Toplam yatırım bedelinin 14-16mn USD olacağı, bu yatırımla birlikte toplam kurulu gücün 33MW’a çıkması ve elektrik tüketiminin %60-65’ini karşılamasının öngörüldüğü açıklanmıştır.
Kartonsan (KARTN): Şirket’in istihdam ettiği sendikalı personel ile ilgili Türkiye Selüloz Kağıt, Ağaç ve Mamulleri İşçileri Sendikası ile (Selüloz İş) yeniden 2 yıllık dönem için (01.09.2022-31.08.2024) sözleşme yapmak üzere Resmi Arabuluculuk safhasında devam eden görüşmeler neticesinde anlaşma sağlanamamış olup, Resmi Arabuluculuk safhası uyuşmazlıkla sonuçlanmıştır.
Koray GYO (KGYO): Şirket yönetim kurulu toplantısında KDV dahil 14.160.000 TL değer biçilen, portföyündeki İstanbul ili Şişli ilçesinde yer alan 30 no’lu bağımsız bölümün Yapıt İnşaat Ticaret Ltd. Şti’ne KDV dahil 15,1mn TL bedel karşılığında peşin olarak satılmasına, toplantıya katılanların oy birliğiyle karar vermiştir.
Körfez GYO (KRGYO): Şirkete ait olan İstanbul İli, Sarıyer İlçesin arsa vasıflı taşınmazın yarısına yakın kısmının imar planında yol, park ve ilköğretim tesis alanı olarak ayrılmasına rağmen bugüne kadar kamulaştırılmamış olması nedeniyle ilgili kurumlar aleyhine tazminat davası açılmıştır.
Uşak Seramik (USAK): Şirket’in 12.10.2022 tarihinde almış olduğu karar doğrultusunda 3 adet pişirme fırınının soğutma işlemi tamamlanarak kapatıldığı açıklanmıştır.
FAİZ PİYASALARI
Pazartesi günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %12 seviyesinde yatay seyretti. TCMB dün 10 milyar TL’lik (%12’den, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Toplam fonlama tutarı ise repo ihaleleri kaynaklı 218 milyar TL oldu.
ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi dün güne %4,00 seviyelerinden başlarken, gün içerisinde %3,92-%4,02 bandında hareketin ardından %4,00 seviyesinden günü kapattı.
Yurt içi tahvil piyasasında, dün verim eğrisi genelinde faizlerde düşüşler görüldü. Bu kapsamda, günlük bazda kısa vadeli tarafta 10 baz puana yaklaşan düşüşler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta 90 baz puana varan düşüşler görüldü.
Kaynak: Ziraat Yatırım Sabah Stratejisi