SABAH STRATEJİSİ
Borsa İstanbul’da yükseliş eğilimi dün de devam etti. Alımların genele yayıldığı BIST100’de 89 hisse günü artı bölgede tamamladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Körfez turu, endeksi sürükleyen önemli gelişme. Erdoğan’ın ilk durağı da Suudi Arabistan oldu. Yapılan görüşmelerin ardından Türkiye ile Suudi Arabistan arasında, doğrudan yatırım, savunma sanayii, enerji, savunma ve iletişim alanlarında anlaşma imzalandı. Öte yandan, perşembe günkü TCMB toplantısı öncesinde döviz kurlarında kısmi yukarı yönlü hareketler var. Bu kapsamda, son dönemde ülke risk primimizde de önemli iyileşmenin gözlendiği ortamda, Borsa İstanbul pay piyasasında alım iştahı devam edebilir. Ek olarak, bu hafta açıklanmaya başlanacak ikinci çeyrek finansallarına yönelik şekillenen beklentiler de destekleyici olabilir. Yurtdışı piyasalara bakıldığında, dün Çin’den beklentilerin altında gelen ikinci çeyrek büyüme verisi ve emlak sektörüne yönelik sorunların tekrar gündeme gelmesi Asya piyasalarında baskı yaratıyor. Japonya hariç MSCI Asya Pasifik endeksi %0,6 civarında geriliyor. ABD vadelileri ise hafif satıcılı seyrediyor. Dün ABD borsaları %0,2 – %0,9 oranında prim yapmıştı. ABD’de 2. çeyrek finansal sonuçları beklenirken, veri tarafında talebin seyrine ilişkin sinyal verecek olan perakende satışlar haziran ayı rakamları takip edilecek.
MAKROEKONOMİ
ABD’de New York Fed Empire State imalat sanayi endeksi, temmuz ayında 6,6 seviyesinden 1,1 seviyesine gerileyerek büyüme bölgesindeki seyrini sürdürmekle birlikte imalat sektöründe büyümenin yavaşladığına işaret etti, beklentiler ise endeksin negatif bölgeye gerileyerek imalat sanayinde daralmaya işaret etmesi yönündeydi.
Yurt içinde ise, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından haziran ayı Merkezi Yönetim bütçe dengesi verisi yayınlandı. Haziran ayında aylık bazda bütçe gelirlerindeki %51,2 oranındaki belirgin düşüşün yanında bütçe giderlerindeki aylık %13,3 artışın etkisiyle aylık 219,6 milyar TL açık verdi ve mayısta ise 118,9 milyar TL’lik fazla kaydetmişti. 12 aylık kümülatif bütçe açığı ise, haziranda 530,9 milyar TL’den 719,4 milyar TL’ye belirgin şekilde yükselirken, bütçe açığı/GSYH oranı da %3,1 seviyesinden %4,2’ye yükseldi. (GSYH için 2023 yılı 1. çeyrek kümülatif verileri baz alındı).
- Gelirlere bakıldığında, aylık bazda vergi gelirleri mayısta %118,1 oranında güçlü artışın ardından haziran ayında %54,4 oranında belirgin şekilde gerilerken, vergi dışı gelirler ise mayısta %19,1 oranında artışın ardından haziran ayında %11,8 oranında düşüş sergiledi. Haziranda vergi gelirlerindeki düşüşte, özellikle dahilde alınan KDV gelirlerindeki (%109,3 düşüş) ve kurumlar vergisindeki (%96,1 düşüş) sert düşüşler belirleyici oldu. Bunun yanında, haziranda damga vergisi ve harç gelirlerinde %14-%20 arasında daha ılımlı düşüşler gözlenirken, ithalde alınan KDV ve gelir vergisinde ise %4-%5 civarında sınırlı düşüşler kaydedildi. Buna karşın, aylık bazda haziranda ÖTV ve BSMV gelirlerindeki %18 oranındaki artışlar vergi gelirlerindeki düşüşü sınırlandırdı.
- Giderlere bakıldığında ise, aylık bazda faiz hariç giderler mayısta %10,4 oranında düşüşün ardından haziranda %37,4 artarken, faiz giderlerinin ise mayısta %197,8 oranındaki sert artışın ardından haziranda %63,6 oranında gerilemesi bütçe giderlerindeki artışı sınırlandırdı. Faiz hariç giderlerdeki artışta, özellikle cari transferlerdeki (%70,1 artış) belirleyici oldu. Bunun yanında, sermaye transferlerinde (%38,7 artış), SGK devlet primi giderlerinde (%25,7 artış) ve personel giderlerinde (%23,3 artış) ise daha sınırlı artışlar kaydedildi. Buna karşın, borç verme giderleri (%32,2 düşüş), mal ve hizmet alım giderleri (%15,8 düşüş) ve sermaye giderlerindeki (%2 düşüş) düşüşler giderlerdeki artışı sınırlandırdı.
- En büyük gider kalemi olan cari transferler kalemindeki aylık belirgin artışta, “Gelirlerden Ayrılan Paylar” alt kalemi altında “Mahalli İdarelere Verilen Paylar ve Fonlara Verilen Paylar (özellikle Savunma Sanayi Destekleme Fonuna Verilen Paylar ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonuna Verilen Paylar)” kalemlerindeki belirgin artışların yanında, “Hanehalkı ve İşletmelere Yapılan Transferler” alt kalemi altında “Ekonomik/Mali Amaçlı Transferler” kalemindeki “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderleri (KKM kaynaklı gider)” ile “Görevlendirme Giderleri” alt kalemindeki “Sosyal Güvenlik Kurumlarına Görevlendirme Giderleri kalemlerindeki (özellikle Sosyal Güvenlik Kurumuna Gelir ve Aylık Ödemesi Yapılanlara Bayram İkramiyesi Karşılığı Yapılan Ödemeler kalemindeki)” belirgin artışlar etkili oldu.
- Cari transferlerde izlenen KKM kaynaklı gider mayıs ayındaki 1,6 milyar TL’den haziran ayında kur gelişmelerinin etkisiyle belirgin artışla 20,6 milyar TL seviyesine yükseldi. KKM kaynaklı gider aylık bazda ocakta 1,5 milyar TL ile sınırlı gerçekleşmesinin ardından şubatta 0,6 milyar TL ile sınırlı seyrini sürdürmüştü, martta ise KKM kaynaklı gider oluşmamıştı, nisanda ise 0,7 milyar TL ile sınırlı kalmıştı. Böylece bu yılın ilk altı ayında KKM kaynaklı gider toplam 25 milyar TL seviyesine ulaştı, geçen yılın genelinde 92,5 milyar TL seviyesinde gerçekleşmişti.
- Haziranda borç verme kalemindeki düşüşte ise, “Kamu Teşebbüslerine, Döner Sermayelere, Fonlara ve Mali Kurumlara Borç Verme” kalemi altında, EÜAŞ’a mayısta 2,9 milyar TL tutarında borç vermenin ardından haziranda borç verilmemesi belirleyici oldu. Ayrıca BOTAŞ’a haziranda borç verilmemeye devam edildiği gözlendi.
- Öte yandan, temmuz ayında ise yaklaşık 1,1 trilyon TL büyüklüğündeki ek bütçenin devreye girmesiyle birlikte birçok vergi geliri kaleminde gerçekleştirilen artışların yanında, KKM hesaplarına yönelik giderlerin TCMB’ye devredilmesi uygulaması da yılın ikinci yarısında bütçe giderleri üzerindeki baskıyı hafifletebilecek unsurlar olarak öne çıkabilecektir.
Ayrıca TCMB tarafından yayınlanan mayıs ayı kısa vadeli dış borç istatistiklerine göre, kısa vadeli dış borç stoku aylık 3,2 milyar USD artarken, yıllık ise 33 milyar USD artışla 165,6 milyar USD’ye yükselerek rekor seviyede gerçekleşti. Orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verileri kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku ise, mayısta aylık 4,4 milyar USD artarken, yıllık ise 25 milyar USD artarak 207,3 milyar USD seviyesinde gerçekleşerek rekor seviyede kaydedildi.
Yurt dışında bugün veri takvimine bakıldığında,
ABD tarafında, üretimin seyrine ilişkin olarak haziran ayı sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı verileri TSİ 16.15’te takip edilecek. Sanayi üretimi, nisanda aylık %0,5 artışın ardından mayısta sürpriz bir şekilde %0,2 düşüş kaydetmişti, beklentiler ise aylık artış hızının %0,1 seviyesine yavaşlaması yönündeydi. Detaylara bakıldığında, imalat sanayi üretimi aylık %0,1 artarken, buna karşın madencilik sektörü üretimi %0,4 ve kamu hizmetleri üretimi ise %1,8 oranında düşüş kaydetmişti. Kapasite kullanım oranı ise mayısta yatay seyretme beklentilerine karşın %79,8’den %79,6 seviyesine hafif gerilemişti. Haziranda ise sanayi üretiminin aylık artış hızının %0 seviyesinde gerçekleşerek durağan seyretmesi ve kapasite kullanım oranının da %79,6’dan %79,5 seviyesine hafif gerilemesi bekleniyor.
Ayrıca ABD’de iç talebin seyrine ilişkin sinyal verecek olan perakende satışlar haziran ayı verisi TSİ 15.30’da açıklanacak. Perakende satışlar, aylık bazda nisanda %0,4 artışın ardından mayısta düşüş beklentilerine karşın %0,3 artış sergileyerek yükselişini ikinci aya taşımıştı. Söz konusu veri, tüketici harcamalarının yüksek enflasyon ve artan faiz oranlarına karşın dayanıklılığını koruduğuna ve iç talebin güçlü olduğuna işaret etmişti. Haziranda ise perakende satışların aylık bazda artış hızının %0,3’ten %0,5 seviyesine yükselmesi bekleniyor.
Yurt içinde ise, TSİ 10’da TCMB tarafından mayıs ayı uluslararası yatırım pozisyonu istatistikleri yayınlanacak. Net uluslararası yatırım pozisyonu, bir ülkenin yurt dışı finansal varlıkları ile yurt dışına olan finansal yükümlülükleri arasındaki fark olarak adlandırılmaktadır. Buna göre, net uluslararası yatırım pozisyonu açığı mart ayının sonundaki -259,7 milyar USD’den 4,9 milyar USD’lik artışla nisan ayı sonu itibarıyla -264,5 milyar USD seviyesine yükselmişti, uluslararası yatırım pozisyonu/GSYH oranı ise -%26,8 seviyesinden -%27,3 seviyesine (GSYH 2023 yılı birinci çeyrek kümülatif verisine göre) gelmişti. Detaylara bakıldığında, nisanda varlıklarda aylık 7,6 milyar USD’lik düşüş (doğrudan yatırımlarda 0,4 milyar USD artışa ve portföy yatırımlarında yatay seyre karşın diğer yatırımlarda 0,5 milyar USD düşüş ve rezerv varlıklarda 7,5 milyar USD düşüş) gözlenirken, yükümlülüklerde ise aylık 2,7 milyar USD’lik düşüş (doğrudan yatırımlarda 2 milyar USD düşüş ve portföy yatırımlarında 1,4 milyar USD düşüşe karşın diğer yatırımlarda 0,6 milyar USD artış) kaydedilmişti.
Ayrıca TSİ 14.30’da TCMB tarafından mayıs ayı konut fiyat endeksi verisi yayınlanacak. Nisan ayı konut fiyat endeksinin aylık artış hızı %5,40’tan %4,67 seviyesine yavaşlarken, yıllık artış hızı ise %132,8’den %121,3 seviyesine gerilemişti ve böylece eylül ayında ulaştığı rekor seviye olan %189,1 seviyesinden düşüşünü sürdürmüştü. Konut fiyatları reel olarak da yıllık %53 artmıştı.
ŞİRKET HABERLERİ
Global Yatırım Holding (GLYHO, Sınırlı Pozitif): Şirket’in dolaylı bağlı ortaklığı Global Ports Holding Plc’nin (“GPH”) Haziran 2023’e ilişkin yolcu istatistikleri yayımlanmıştır. Haziran 2023’te limanlara gelen gemi sayısı 2022 yılı Haziran ayının %10 üzerinde gerçekleşirken, yolcu hareketleri de 2023 yılı Haziran ayında 2022 Haziran seviyesinin %77 üzerinde gerçekleşmiştir. Limanlara gelen gemilerin doluluk oranları konsolide bazda Mayıs 2023’te %98 olarak gerçekleşmiştir.
Smart Güneş Enerjisi Teknolojileri (SMRTG, Nötr): Şirket’in % 100 bağlı ortaklığı olan Smart Ges Enerji Üretim A.Ş.’nin 21mn TL olan ödenmiş sermayesi 100mn TL tutarında artırılarak 121mn TL’ye çıkarılmıştır. Söz konusu artırılan sermayenin (Şirket’in %100 oranında pay sahibi olması nedeniyle) tamamı nakden ödenip sermaye artırımı tescil ve ilan olmuştur.
SEKTÖR HABERLERİ
Halka Arz: Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK), bu yılın ilk yarısında 22 şirketin halka arz edildiğini ve halka arza katılan 23 milyon 211 bin 456 yatırımcıdan 26,4 milyar lira toplandığını duyurdu. (Kaynak: AA)
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Agesa Hayat Emeklilik (AGESA): Şirket’in 01.01.2023 – 30.06.2023 dönemine ait prim üretimi yıllık bazda %103 oranında artarak toplamda 3.200mn TL olarak gerçekleşmiştir.
Birleşim Mühendislik (BRLSM): Şirket’in bağlı ortaklığı Solar Santral Enerji A.Ş.’nin Makedonya’da, başta güneş enerjisi santralleri olmak üzere, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim santrallerinin kurulumu için müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri vermek üzere, Bul. Vidoe Smilevski Bato br.1-2 Skopje Aerodrom adresinde 5bin EUR sermaye ve %100 iştirak oranı ile Santral Enerji DOOEL şirketinin kurulmasına karar verilmiştir.
Ayrıca Şirket’in bağlı ortaklığı Solar Santral Enerji A.Ş., Türkiye’de yerleşik tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir firma ile Güneş Enerjisi Santrali anahtar teslim kurulumu için KDV hariç 1,8mn USD bedelle sözleşme imzalamıştır. Şirket bağlı ortaklığının imzaladığı sözleşme bedeli güncel kurla toplam 47,7mn TL’dir. İşin süresinin 12 ay olarak planlandığı açıklanmıştır.
CW Enerji (CWENE): Şirket, 25 -28 Temmuz 2023 tarihleri arasında TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezinde gerçekleştirilecek olan 16. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarına katılım gerçekleştirecek olup tescili için başvurusu yapılan “CW Defence” markalı ürünlerin tanıtımını gerçekleştirecektir.
Şirket, Fortune Dergisi tarafından, Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin seçildiği ve yayımlandığı, 2022 yılı verileriyle hazırlanan Fortune 500 Türkiye 2023 Listesi’nde 267. sırada yer almıştır.
İş GSYO (ISGSY): Şirket’in bağlı ortaklığı Mikla Yiyecek ve İçecek A.Ş.’nin pay sahiplerine 2022 yılı karından temettü olarak 3,4mn TL ve 2023 yılına ilişkin altı aylık ara dönem finansal tablosuna göre oluşan kardan temettü avansı olarak 5mn TL olmak üzere toplamda 8,4mn TL dağıtılmasına karar verilmiştir. Bu kapsamda İş GSYO, bağlı ortaklığı Mikla Yiyecek ve İçecek A.Ş.’nin 2022 yılı karından 2,8mn TL temettü ödemesi ve 2023 yılına ilişkin altı aylık ara dönem finansal tablosuna göre oluşan kardan 4,2mn TL temettü avansı olmak üzere toplamda 7mn TL almıştır.
Ziraat GYO (ZRGYO): Şirket Yönetim Kurulu tarafından, Esas Sözleşmesi ve kâr dağıtım politikası gereği, Sermaye Piyasası mevzuatı çerçevesinde hesaplanan 230,3mn TL tutarındaki Net Dağıtılabilir Dönem Kârının %10’luk kısmı olan 23mn TL’nin Ortaklara (Hisse başı 0,0049062 TL) Birinci Kâr Payı olarak 29.09.2023 tarihine kadar dağıtılması, kalan tutarın olağanüstü yedekler hesabına alınması hususunun Genel Kurul onayına sunulmasına karar verilmiştir. Son kapanışa göre toplam temettünün verimi %0,1’dir.
FAİZ PİYASALARI
Pazartesi günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %15 seviyesinde yatay seyretti. TCMB dün 1 milyar TL’lik (%15’ten, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Toplam fonlama tutarı ise repo ihaleleri kaynaklı 5 milyar TL oldu.
Yurt içi tahvil piyasasında, dün verim eğrisinde faizlerde kısa vadeli tarafta yatay seyir gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta yükselişler görüldü. Buna göre, kısa vadeli tarafta yatay hareket görülürken, orta ve uzun vadeli tarafta 215 baz puana yaklaşan yükselişler gözlendi.
Kaynak: Ziraat Yatırım Sabah Stratejisi