SABAH STRATEJİSİ
Merkez bankalarını, İngiltere seçimlerini ve anlaşmayla sonuçlanan ilk faz ticaret görüşmelerini geride bırakan piyasalarda risk iştahı yüksek seyretmeye devam ediyor. Dün pozitif bir görüntüyle kapatan ABD borsalarının ardından bu sabah Asya tarafında da iyimser bir görüntü var. Şu aşamada, ikincil öneme sahip verilerin izleneceği günde küresel piyasalarda iyimserliğin devam etmemesi için bir neden gözükmüyor. Yurtiçi fiyatlamalara baktığımızda ise kurdaki kısmi yükselişin endeks tarafında net bir baskıya yol açmadığını gözlemliyoruz. Halihazırda risk primimizde iyileşme devam ediyor. 5 yıllık CDS bu sabah 288 seviyesine kadar gerilemiş durumda. Risk primimizdeki düşüş ve küresel risk iştahındaki görüntüyle birlikte endeksin güne alıcılı bir görüntüyle başlamasını bekliyoruz. Endeksin gün içerisinde de alıcılı bir görüntü sergileyebileceğini öngörüyoruz.
MAKROEKONOMİ
ABD ile Çin arasındaki ticaret görüşmelerinde birinci faz anlaşmaya varılması sonrası risk iştahı olumlu görünümünü bugün de koruyor. Gün içi rekorlarla artıda kapanan ABD ve Avrupa borsaları ardından Asya borsalarında bugün %0,3-0,7 aralığında ılımlı bir yükseliş görmekteyiz. ABD vadelileri ise hafif ekside. Bugün yurtiçinde TSİ 10’da kasım ayına ait konut satışları ile TSİ 14.30’da ekim ayına ait konut fiyat endeksini izleyeceğiz. Yurtdışı tarafında ise TSİ 16.30’da ABD konut başlangıçları ile TSİ 17.15’de açıklanacak olan kasım ayına ait ABD sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı önemli. Ayrıca TSİ 16’da Dallas Fed Başkanı Robert Kaplan, TSİ 20.30’da Boston Fed Başkanı Eric Rosengren ve New York Fed Başkanı John Williams’ın konuşması bulunmakta.
Brexit anlaşmasının ise hükümet tarafından cuma günü İngiliz Parlamentosu’na sunulacağı gözüküyor. Bu arada İtalya hükümeti, Popolare di Bari Bankası’nı kurtarmak için 900 milyon euro değerinde kaynak sağlanmasını onayladı. Yurtiçinde kurda hafif bir hareketlenme ile ekim sonundan bu yana en yüksek seviyeleri gözlemlemekle birlikte borsa ve faiz tarafının dirençli durduğunu görüyoruz. Hazine ve Maliye Bakanlığı, bugün TL cinsi sabit kira ödemeli kira sertifikası ihracı gerçekleştirecek. Ayrıca Hazine iki ve beş yıl vadeli 6 ayda bir kupon ödemeli tahvillerin yeniden ihracını gerçekleştirecek.
- ABD’de sanayi üretimi ekim ayında %0,8 düşüşle 17 ayın en büyük düşüşünü gerçekleştirmişti. Burada zayıf küresel talep kadar General Motors’ın grev etkisi de vardı, fakat oto sektörü hariç tutulduğunda da düşüş %0,5’ti. Kapasite kullanım oranı da 25 ayın en düşüğünde gerçekleşmişti. Dünkü imalat PMI verilerini de dikkate aldığımızda kasım ayında sanayi üretiminin aylık bazda artışa geçmesi bekleniyor.
Dün PMI verileri ağırlıklı veri takvimini izleyerek ekonomilerinin yılı nasıl bir performansla sonlandırabileceğine ve 2020 yılına nasıl bir başlangıç yapabileceğine yönelik ipuçlarını takip ettik.
- Aralık ayında Almanya’da imalat sanayi PMI, 43,6 olan beklentilerin altında 43,4 gerçekleşti. Hizmet sektörü ise 52 değerini alarak genişleyerek bir anlamda imalattaki resesyon sinyalini baskıladı. Yeni siparişler ve ihracattaki yavaşlama hızının azalması ise pozitif bir gelişme olarak algılandı.
- İngiltere PMI beklenmedik bir şekilde hem imalat tarafında hem de hizmet tarafında düştü. İmalat tarafında 7 yılın en kötü performansı gerçekleşirken ekonominin daralma ihtimalini artırdı. Hizmet sektörü de Brexit belirsizliğinden negatif etkilendi. Perşembe günü toplanacak BoE’nin data öncesi herhangi bir değişiklik yapması beklenmiyor, ancak büyüme görünüme dair projeksiyonları önemli olabilir.
- ABD’de ise PMI verileri diğer büyük ekonomilerin aksine pozitif geldi. Hizmet PMI 5 ayın en yükseğine çıkarak beklentilerin üstünde 52,2 gelirken, imalat PMI’da 2 ayın en düşüğü olmasına rağmen 50 seviyesinin üzerinde 52,5 düzeyinde gerçekleşti. Ayrıca ABD’de New York Fed imalat endeksi de 5 ayın en yükseğinde gerçekleşti.
Bütçe dengesi, kasım ayında 7,8 milyar TL fazla verdi. Kasım ayları, ilgili yıl içerisinde vergi gelirinde en yüksek değer aldığımız ay olması açısından geleneksel olarak bütçe fazlası gerçekleşen bir ay. Geçen yıl da kasım ayında bütçe dengesi 7,6 milyar TL fazla vermişti. Geçtiğimiz sene aynı dönemde 14,8 milyar TL olan faiz dışı fazla da bu yıl kasım ayında 15,2 milyar TL gerçekleşti.
Ocak-kasım döneminde bütçe açığı 92,9 milyar TL gerçekleşirken, YEP tahminin %74’üne ulaşılmış durumda. Bu görünüm aralık ayında yaklaşık 32 milyar TL’lik bir bütçe açığı ile bile tahminin tutturabileceğini gösteriyor. Tarihsel olarak incelediğimizde aralık aylarında ortalama 15 milyar TL bütçe açığı gerçekleşmekte. Dolayısıyla aralık sonunda YEP tahmini olan 125 milyar TL’nin altında bir bütçe gerçekleşmesi görebiliriz.
Gelirler kısmında
- Bütçe gelirlerinde, ithalde alınan KDV ve kurumlar vergisindeki yıllık azalışa karşın genel olarak iyileşme dikkatimizi çekiyor. Ekonomideki toparlanma işaretleri ve mevsimselliğin de etkisiyle vergi gelirlerinin yaklaşık %50’sini oluşturan dolaylı vergilerde (ÖTV, dahilde alınan KDV, MTV…) reel olarak (enflasyondan arındırılmış) artışın sürdüğünü görüyoruz.
- ÖTV’deki yıllık %33,5 artış ve gelir vergisindeki %12,9’luk artış bütçe gelirlerini desteklemiş durumda. Ancak dolaysız vergilerinde (kurumlar vergisi…) reel olarak yıllık düşüş gözleniyor. Tek seferlik diyebileceğimiz diğer gelirler (Merkez Bankası kâr transferi, ihtiyat akçesi, cezalar vs..) ise ardı ardına üç aydır reel olarak düşüyor.
Giderler kısmında
- Harcamaların en büyük kalemini oluşturan cari transferlerdeki yatay seyir ve mal ve hizmet alımlarındaki yıllık düşüş harcamalardaki sınırlı artışta belirleyici olmuş gözüküyor. 2019 yılının ilk 10 ayında cari transferlerde reel olarak her ay %10’luk bir artış görmüştük. Bununla birlikte personel giderlerindeki artışın sürdüğünü görüyoruz.
- Finansal koşullardaki gevşemeyle faiz harcamalarındaki reel olarak düşüş sevindirici. Faiz dışı harcamalarda da reel olarak iki aydır yıllık düşüş görüyoruz.
Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı, eylül döneminde (ağustos, eylül ve ekim aylarını kapsamakta) %14,1’ten %13,9’a sınırlı geriledi. İstihdamdaki sınırlı artış ve işsiz sayısındaki düşüş işsizlik oranlarının sınırlı gerileyişinde belirleyici oldu. Arındırılmamış işsizlik oranı ise %14 seviyesinden %13,8’e geriledi. 12 aylık ortalama işsizlik oranı ise %13,5 seviyesinde bulunuyor. Genç nüfusta işsizlik oranı, rekor yüksek seviyesi olan %27,1 seviyesinden %26,1’e düştü. 2009 yılında genç nüfusun işsizlik oranında %25,2 seviyelerini görmüştük. Tarım dışı işsizlik oranı ise rekor seviyesi olan %16,9’un altında %16,3 seviyesinde bulunuyor.
- Arındırılmış verilere göre toplam istihdam, eylül döneminde 36 bin kişi arttı. Tarım dışı istihdam kaynaklı 29 bin kişilik artış görülürken, tarım istihdamında da 7 bin kişilik artış gözlenmekte.
Sanayi istihdamı ağustos ayında aylık 49 bin kişi azalış sonrası eylül döneminde düşüşünü sürdürse de 5 bin kişilik düşüşle kötüleşmesini sınırladı. Ekim ayında sanayi üretimi, yıllık bazda artışını sürdürse de beklentilerden zayıf bir görünüm sergiledi. Dolayısıyla sanayi istihdamında kısa vadede belirgin bir katkı beklememek gerekiyor. İnşaat istihdamında ise ağustos dönemindeki 23 bin kişilik azalış sonrası eylül döneminde 2 bin kişilik sınırlı artış görülmekte. Hizmet sektöründe ağustos döneminde turizm sektörünün desteğiyle 141 bin kişilik istihdam artışı görmüştük. Eylül döneminde ise sadece 31 bin kişilik artış görülmekte.
ŞİRKET HABERLERİ
Akbank (AKBNK, Nötr): Banka tarafından; yurt dışı borçlanma aracı ihraçları için Sermaye Piyasası Kurulu’nca 1 yıl süreli olarak verilen iznin yenilenmesini teminen, yurt dışında toplamda 2 milyar ABD Doları veya muadili yabancı para veya Türk Lirası tutarına kadar birden fazla sayıda tahvil ve/veya Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik’te belirtilen niteliklere haiz ve özkaynak hesaplamasına dahil edilecek nitelikte tahvil veya borçlanma aracı niteliğindeki diğer sermaye piyasası aracı ihraç izni için Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve diğer yetkili merciler nezdinde gerekli tüm yasal işlemlerin yapılması amacıyla Genel Müdürlüğe yetki verilmesine karar verilmiştir.
Anadolu Sigorta (ANSGR, Pozitif): Şirket’in Kasım 2019 dönemindeki brüt prim üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %28 oranında artarak 574,5mn TL’ye yükselmiştir. Böylelikle, kasım ayı prim üretimi ile birlikte Şirket’in 2019 yılı Ocak – Kasım dönemi brüt prim üretimi yıllık bazda %15 artarak 5,7 milyar TL’ye yükselmiştir
Avivasa Emeklilik (AVISA, Pozitif): Şirket’in 2019 Kasım ayına ait toplam prim üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %161 oranında artarak 118,5mn TL’ye yükselmiştir. Kasım ayı prim üretimi ile birlikte 2019 Ocak – Kasım toplam prim üretimi ise yıllık %66 oranında artarak 854,7mn TL olarak gerçekleşmiştir.
İş GYO (ISGYO, Nötr): 12.12.2019 tarihli özel durum açıklamasıyla satış işlemi duyurulan taşınmazın (Tuzla Ofis Binası ile Tuzla Meydan Çarşı’da yer alan 5 bağımsız bölüm) satışına ilişkin tapu devir işlemleri tamamlanmış olup, 334,8 milyon TL tutarındaki KDV dahil satış bedelinin tamamı tahsil edilmiştir.
SEKTÖR HABERLERİ
Havacılık: Boeing firmasının tedarikçileri, finansörleri ve müşterileri, yere indirilen 737 MAX tipi uçakların imalatının 20 yıldan uzun bir süre sonra ilk kez durdurulması ihtimaline karşı kendilerini hazırlıyorlar. Reuters’a konuşan iki tedarikçi, Boeing’in bahsi geçen jetin üretim hattını şimdilik durdurabileceğini ancak aksamaları en aza indirmek için bazı tedarikçilerden üretime devam etmelerinin istenebileceğini belirtti. Boeing’in yönetim kurulu üretim kararlarını ele almak üzere bugün Chicago’da ikinci kez toplanacak. Konuya yakın bir kaynağın pazar günü verdiği bilgiye göre, ABD Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) 737 MAX uçaklarının uçuşlara geri dönmesine 2020’den önce izin vermeyeceğine dair geçen haftaki açıklamasının ardından, Boeing MAX uçaklarının üretimini azaltmayı ya da durdurmayı düşünüyor. Boeing, aylık 52 adetlik üretimini halihazırda 42’ye düşürmüştü. Konuya yakın kaynak, üretimin geçici olarak durdurulmasının üretimin daha da düşürülmesinden daha yüksek ihtimale sahip olduğunu; ancak üretimin durdurulmasının birkaç haftayı bulabileceğini söyledi. Boeing ise pazar günkü açıklamasında, “düzenleyici kurumların onayına ve yargı sürecine bağlı olarak, hizmete dönüş koşulları ve zamanlaması dikkate alınarak imalat kararları değerlendirilmeye devam edilecek” dedi. (Kaynak: Reuters)
Ayrıca, Atlas Global Havayolları, 21 Aralık 2019 Cumartesi sabahı 11.15’te uçuşlarına tekrar başlayacak. 26 Kasım-21 Aralık arası yapılamayan uçuşlara ait tüm biletlerin açık bilete çevrildiği bildirilen açıklamada, açığa alınan biletlerle ilgili işlemlerin 19-20 Aralık tarihlerinde tamamlanacağı ifade edildi. (Kaynak: Dünya)
Vergi ve Harç Tahsilatları: Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde yer alan duyuruya göre, bankalarla imzalanan vergi tahsilat protokollerinde 1 Ocak 2020 tarihinden geçerli olmak üzere değişikliğe gidildi. Buna göre, vergi dairesi müdürlüklerince takip ve tahsilatı yapılan vergi, harç, ceza ve diğer alacakların vergi daireleri vezneleri haricinde, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Vakıflar Bankası, Ziraat Katılım Bankası, Vakıf Katılım Bankası, Türkiye Emlak Katılım Bankası ile Posta ve Telgraf Teşkilatı (PTT) vasıtasıyla tahsiline devam edilecek. Diğer bankalar tarafından nakit olarak, hesaptan, çekle, banka kartı, havale ve EFT yoluyla tahsilat yapılmayacak. Kredi kartıyla ödemelerde özel bankalar aracılığıyla işlem yapılabilecek. Kaynak: Dünya
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Naturel Yenilenebilir Enerji (NATEN): Şirkete ait elektrik üretim santrallerini bünyesinde bulunduran ve sermayelerinin %100’ne sahip olduğu Esenboğa Elektrik Üretim A.Ş. ve Angora Elektrik üretim A.Ş. mevcut sermayelerini 16.12.2019 tarihli Yönetim Kurulu toplantılarında nakit olarak artırma kararı almışlardır. Esenboğa Elektrik Üretim A.Ş. mevcut 50bin TL ödenmiş sermayesini 40mn TL’ye çıkarmaya karar vermiştir. Artırılan sermayenin 15,3mn TL’sı Şirket tarafından Güneş Enerji santrallerinin yapımı sürecinde ödenen tutarlar ile, yapılması planlanan yatırımların finansmanı için aktarılan nakit tutarlardan karşılanacaktır. Bu sermaye artışında şirket kaynaklarından 24,7mn TL karşılanacaktır. Angora Elektrik Üretim A.Ş. mevcut 50bin TL ödenmiş sermayesini 25mnTL’na çıkarmaya karar vermiştir. Artırılan sermayenin 12,8mnTL’sı şirket tarafından Güneş Enerji santrallerinin yapımı sürecinde ödenen tutarlar ile, yapılması planlanan yatırımların finansmanı için aktarılan tutarlardan karşılanacaktır. Bu sermaye artışında şirket kaynaklarından 12,2mnTL karşılanacaktır. Her iki şirketin sermaye ödemesi için toplam 36,9mn TL aktarılmış olacaktır.
QNB Finansbank (QNBFB): QNB Finansbank, 16 Aralık 2019 tarihinde 19 ülkeden, 34 uluslararası bankanın katılımı ile toplam 456,8 milyon ABD dolarlık sendikasyon kredisi anlaşması imzalamıştır. Söz konusu kredi iki vadeden oluşmaktadır. 58,5 milyon ABD Doları ve 183,7 milyon Avro tutarındaki fonlama 367 gün vadeli, 150 milyon ABD Doları ve 40 milyon Avro tutarındaki fonlama ise 3 yıl + 1 iş günü vadeli olarak gerçekleşmiştir.
FAİZ PİYASALARI
Merkez Bankası’nın faiz indirimi ardından ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti kademeli bir şekilde gerilemeye devam etti ve pazartesi günü %13,04 seviyesinden %12,96 seviyesine indi. Merkez Bankası piyasayı toplamda 13,2 milyar TL ile 10 milyar TL’si haftalık repo ihalesinden karşılanacak şekilde fonladı. Geri kalan 3,2 milyar TL ise %11 seviyesinden piyasa yapıcı bankalara kullandırıldı.
Risk iştahının pozitif seyretmesiyle ABD 10 yıllıkların faizi, %1,87’lerde seyretmekte.
ABD ile ilişkilere odaklanan yurtiçi piyasalarda özellikle kur tarafında sınırlı baskı görmekteyiz. Gösterge kağıdın faizlerinde ise keskin bir yükselişten ziyade ılımlı artışlar gözlemlemekteyiz. 2 yıllık gösterge kağıdın faizi, günlük bazda 3 baz puan yükselişle %11,86 seviyesine, 10 yıllık gösterge kağıdın faizi 16 baz puan yükselişle %12,52 seviyesine yükseldi.