SABAH STRATEJİSİ
Brexit iyimserliği ve ABD’de bilanço sezonunun iyi başlamasıyla dün küresel borsalarda pozitif bir görüntü hakimdi. S&P500 endeksi de dün %1 oranında değer kazandı. Bu sabah ise Hong Kong kaynaklı olumsuz haber akışına karşın Asya borsalarında alıcılı bir görüntü var. ABD vadelileri ise hafif kar satışlarıyla karşılaşırlarken, dün baskı altında kalan ve 1.481 seviyesinden kapatan Ons Altın’da tepki alımları sınırlı. İngiliz Sterlini ise yaşanan yükselişlerin ardından bu sabah hafif düşüş sergilerken, Japon Yeni bir miktar artıda. Yurtiçi fiyatlamalara baktığımızda, Suriye kaynaklı haber akışıyla yön bulmaya çalışan TL varlıklar dün pozitif bir görüntü sergilediler. Dün gece saatlerinde ise Halkbank’a New York Güney Bölgesi Başsavcılığı tarafından dava açıldığı haberi ardından Dolar / TL tekrar 5,90 seviyesinin üzerinde çıktı. Bu sabah da kur 5,90’nın üzerinde seyretmeye devam ediyor. BIST100 de güne zayıf bir görüntüyle başlayabilir.
MAKROEKONOMİ
ABD’de tüketici harcamalarına ışık tutacak perakende satışların izleneceği bugün küresel piyasalar Brexit iyimserliği ve Hong Kong’daki protestoların takip edilmesiyle yön buluyor. Brexit konusunda anlaşmaya varılmasının hala mümkün olduğuna dair açıklamalar, dün Avrupa borsalarını yukarı ve Sterlini de 5 ayın en yükseğine taşıdı. IMF’nin bu sene küresel büyüme tahminini 5. kez aşağı çekmesine karşın, JP Morgan gibi güçlü şirket bilançolarının katkısıyla ABD borsaları da dün %1 civarında artıda kapandı. ABD’de Temsilciler Meclisi’nin Hong Kong’da demokrasi yanlılarını desteklemesine yönelik yasa tasarısına dair haberlerin ardından, Çin’in de yasanın geçirilmesi durumunda misilleme yapılacağını söylemesi ise risk iştahı üzerinde şimdilik güçlü bir etki yapmamış gözüküyor. Bugün ABD vadelilerindeki kısmi düşüşe karşın, Asya borsalarının olumlu havayı koruduğu gözleniyor. TL varlıklar ise dün toparlanma eğilimi gösterdi. BIST 100 endeksi %1,4 primlenirken, 2 yıllık gösterge kağıdın faizi 16 baz puan geriledi. ABD Başkan Yardımcısı Pence ile Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın 17 Ekim’de görüşeceği gözleniyor.
Bugün ABD’de TSİ 15.30’da eylül ayına ilişkin perakende satışlar verisi takip edilecek. TSİ 11.30’da İngiltere’de eylül ayına ilişkin TÜFE ve TSİ 11’de Euro Bölgesi’nde eylül ayına ilişkin TÜFE verileri açıklanacak.
TSİ 17.45’de Chicago Fed Başkanı Charles Evans’ın ve TSİ 21’de ECB Baş Ekonomisti Philip Lane’nin konuşmaları bulunmakta. Ayrıca TSİ 15.30’da Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası’nın Sonbahar Dönemi Yıllık Toplantısı başlayacak ve 3 gün sürecek. TSİ 16’da ise IMF’nin Güz Dönemi Küresel Finansal İstikrar Raporu yayınlanacak.
Yurtiçinde bugün konut verileri izlenecek. Faizlerde gözlenen düşüş ve konut kredisine artan taleple, yeni konut stoklarının erime hızının son bir yılın en yüksek seviyesinde gerçekleştiğini görmekteyiz. Neticede ağustos ayında kamu bankaları öncülüğünde konut kredi faizlerinde indirime gidilmesi ardından konut satışlarındaki iyileşme sürüyor.
- TSİ 10’da eylül ayına ilişkin konut satışları verisi açıklanacak. Konut satışları temmuzda 102.236 adet ve ağustos ayında ise 110.538 adet seviyelerine kadar yükselmişti. TSİ 10’da ağustos ayına ilişkin konut fiyat endeksi verisi takip edilecek.
Dün IMF, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının bu yıl küresel büyümeyi, küresel finansal krizden beri en düşük seviyeye indireceğini belirtti. IMF, ilan edilen gümrük vergilerinin küresel ekonomik hasılayı 2020 yılına kadar %0,8 azaltabileceğini belirtti.
- Bu sene için küresel büyüme tahminini %3,2’ten %3’e indiren IMF, gelecek seneki büyüme beklentisini de %3,5 seviyesinden %3,4’e revize etti. Temmuz 2019 Raporu’na göre en belirgin revize Türkiye’de gerçekleşti. Türkiye’nin büyümesi bu sene için yukarı yönlü revize ile %0,2 tahmin edilmekte. Türkiye’nin 2020 yılı büyüme tahmini ise %2,5’ten %3’e yükseltildi. Türkiye’nin 2019 yılı enflasyon tahmini %17,5’den %15,7’ye, 2020 yılı enflasyon tahmini de %14,1’den %12,6’ya geriledi.
Yurtiçinde dün bütçe dengesi ve işsizlik rakamlarını takip ettik.
Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı, temmuz döneminde (haziran, temmuz ve ağustos aylarını kapsamakta) %14’ten %14,3 yükselerek rekor seviyeye çıktı. Arındırılmamış işsizlik oranı ise %13 seviyesinden %13,9’a yükseldi. Arındırılmamış işsizlik oranında 2009 yılında maksimum %14,8 seviyesini görmüştük.
- Yeni Ekonomi Programı’nda bu sene için öngörülen işsizlik oranı tahmini %12,9 seviyesinde bulunuyor. Temmuz verisi ardından 5 ay kaldığını göz önüne aldığımızda, bu dönemde ortalama %11,8 civarında gerçekleşebilecek bir işsizlik oranı tahminin tutmasını mümkün kılabilecek.
- Tarım istihdamında 67 bin kişi ile ılımlı bir aylık artış gözlemlesek de tarım dışı istihdamdaki 65 bin kişilik azalış toplam istihdamı aşağı çekmiş gözüküyor.
- Eylül ayında güven endekslerinde karışık bir seyir görsek de imalat PMI verisinin yaklaşık bir buçuk yılın en yüksek seviyesine çıkması, iktisadi faaliyetteki ılımlı toparlanma için olumlu bir sinyal. Gelecek sene itibarıyla potansiyel büyümeye ulaşılmasının hedeflenmesiyle istihdam piyasasında da kademeli bir iyileşme gözleyebiliriz.
Bütçe dengesi, harcamalardaki artışla birlikte eylül ayında 17,7 milyar TL açık verdi. Güncel Yeni Ekonomi Programı’na göre de ilk 9 aydaki bütçe açığı, toplam bütçe açığı tahminin %69’una ulaşmış durumda.
- Merkez Bankası’nın faiz indirimleri sonrası faiz harcamaları artış hızını azaltsa da geçtiğimiz seneye göre artışı devam ediyor. Faiz dışı harcamalarda da toplam harcamaların üçte ikisinden fazlasını oluşturan cari transferler ve personel giderleri kaynaklı bir artış gözleniyor. Toplam harcamaların yaklaşık %12’sini oluşturan mal ve hizmet giderleri ile sermaye giderlerinde ise sınırlı azalışın bütçe açığındaki yükselişi sınırladığı görülüyor.
- Dolaylı vergilerin (ÖTV, dahilde alınan KDV, MTV…) reel olarak toparlanmaya başladığı, ancak dolaysız vergilerde (gelir vergisi…) ise zayıf seyrin sürdüğü gözleniyor. Diğer gelirler ise 4 ay aradan sonra ilk kez reel olarak düşüş gösteriyor. Dolayısıyla vergi gelirlerinde kıpırdanma işaretleri dikkatimizi çekiyor. Merkez Bankası’nın faiz indirimleri sonrası iç talepte beklenen toparlanmanın gecikmeli olarak özellikle dördüncü çeyrek sonrası vergi gelirlerinde belirgin toparlanmayı beraberinde getirebileceği gözüküyor.
ŞİRKET HABERLERİ
Halkbank (HALKB, Sınırlı Negatif): ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını delmekle suçlanan Halk Bankası’na New York Güney Bölgesi Başsavcılığı tarafından dava açıldı. New York Güney Bölgesi Başsavcılığından yapılan yazılı açıklamaya göre Halk Bankası, “ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını delmekle suçlandı. Başsavcılık açıklamasında, bankaya 6 ayrı suçlama isnat edilerek, bu suçlamalar karşısında bankanın kendini savunması gerektiği ifade edildi. İddianamede Halk Bankası’nın ”sistematik olarak yasa dışı para hareketlerine katıldığı” öne sürülerek, bir Amerikan mahkemesinde söz konusu iddialara cevap vermesi gerektiği belirtildi. Halk Bankası’na “ABD’yi dolandırmaya teşebbüs”, “ABD’nin İran yaptırımlarını delme”, “banka dolandırma”, “banka dolandırmaya teşebbüs”, “para aklama” ve “para aklamaya teşebbüs” gibi 6 suçlama isnat ediliyor. Kaynak: AA
İş Bankası (ISCTR, Nötr): Şişe ve Cam Fabrikaları (SISE, Sınırlı Pozitif) payları ile ilgili olarak 4,08 – 4,20 TL fiyat aralığından 2,5mn TL toplam nominal tutarlı alış işlemi ortaklıkça gerçekleştirilmiştir. Bu işlemle birlikte Şişe Cam sermayesindeki ortaklık payları %67,22 sınırına ulaşmıştır.
Pegasus (PGSUS, Nötr): 12.09.2019 tarihli Yönetim Kurulu kararına istinaden aynı tarih itibarıyla Şirketin Kırgızistan’da halihazırda yalnız iç hat tarifeli yolcu taşımacılığı alanında faaliyet gösteren bağlı şirketi Air Manas Air Company LLC’deki %49 iştirak payının tamamının Birleşik Krallık’ta faaliyet gösteren AviaTrade Corp. LP’ye satışı için anlaşma sağlandığı, Air Manas’ın Şirket tarafından tam konsolidasyona tabi olması nedeniyle işlemin Şirket faaliyetlerine ve faaliyet sonuçlarıa herhangi önemli bir etkisi bulunmasının beklenmediği ve pay devrinin Kırgızistan’da yetkili merciler nezdinde tescil işlemlerinin tamamlanması ile sonuçlanacağı 12.09.2019 tarihli Özel Durum Açıklaması ile duyurulmuştu. Pay devri ve tescil işlemleri 14.10.2019 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır ve tescil belgesi 15.10.2019 tarihinde teslim alınmıştır.
Türk Hava Yolları (THYAO, Nötr): Pazar koşullarına bağlı olarak, Kanada’nın Vancouver kentine tarifeli seferler başlatılmasına karar verilmiştir.
Vakıfbank (VAKBN, Nötr): Banka, tüm para birimlerinde 3 milyar Euro karşılığı tutarda yurt dışında ipotek teminatlı menkul kıymet ihracı yapılması hususunda SPK ve BDDK nezdinde başvuruda bulunarak program izninin yenilenmesi konusunda Genel Müdürlüğün yetkilendirildiğini duyurumuştur. Bu kapsamda, ihraç limitinin yenilenmesi için SPK ve BDDK nezdinde gerekli başvurular yapılmıştır.
SEKTÖR HABERLERİ
Borsa İstanbul: Borsa İstanbul A.Ş. Genel Müdürlüğünce, BIST30 Endeksi dahilinde olan Akbank T.A.Ş. (AKBNK.E), Türkiye Garanti Bankası A.Ş. (GARAN.E), Türkiye Halk Bankası A.Ş. (HALKB.E), Türkiye İş Bankası A.Ş. C grubu (ISCTR.E), Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. (TSKB.E), Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. (VAKBN.E), Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. (YKBNK.E) paylarında 16/10/2019 tarihinden itibaren geçici olarak açığa satış yasağı getirilmiştir.
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Volatilite Bazlı Tedbirler: Sermaye Piyasası Kurulu kararı uyarınca devreye alınan Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında, BOYP.E payları 16/10/2019 tarihli işlemlerden (seans başından) 30/10/2019 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar tek fiyat işlem yöntemi ile işlem görecektir. VBTS kapsamında BOYP.E paylarında uygulanmakta olan açığa satış ve kredili işlem yasağı ve brüt takas uygulaması ise tek fiyat işlem yöntemi ile birlikte 30/10/2019 tarihine (seans sonuna) kadar devam edecektir.
Not: VBTS kapsamında getirilen tedbirler; A, B, C, D grup değişimi, pazar değişimi ve diğer nedenlerle uygulanacak olan açığa satış ve kredili işlem yasaklarından ve brüt takas uygulamasından ayrı olarak değerlendirilmelidir. Piyasa yapıcılı sürekli işlem yöntemiyle işlem gören paylarda, tedbir nedeniyle tek fiyat işlem yöntemi uygulandığı süre boyunca piyasa yapıcılık faaliyeti yapılmaz.
FAİZ PİYASALARI
Merkez Bankası’nın ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %16,08 seviyesinden %16,12 seviyesine yükseldi. Merkez Bankası piyasayı toplamda 29 milyar TL ile 18 milyar TL’si haftalık repo ihalesinden karşılanacak şekilde fonladı. Geri kalan 11 milyar TL ise %15,5 seviyesinden piyasa yapıcı bankalara kullandırıldı.
ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi, dün güne %1,71 seviyesinden işlem görmeye başlarken, gün içerisinde %1,67-%1,78 bandında hareketin ardından, küresel risk iştahının canlılığını korumasıyla şu sıralarda %1,74 seviyelerinde seyrediyor.
Dün TL varlıklarda genel olarak ılımlı bir toparlanma eğilimi vardı. 2 yıllık gösterge kağıdın faizi günlük bazda 16 baz puanlık düşüşle %15,83 seviyesine ve 10 yıllık gösterge kağıdın faizi ise günlük bazda 7 baz puanlık düşüşle %15,63 seviyesine geriledi.